Phân tích 2 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ ngắn gọn (7 mẫu + Dàn ý)

Hai khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ đã vẽ nên vẻ đẹp mùa xuân thiên nhiên, cùng sức sống mãnh liệt của mùa xuân quốc gia. Với 7 bài Phân tích 2 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ, kèm theo 2 dàn ý chi tiết sẽ giúp những em học sinh lớp 9 hiểu sâu sắc hơn.

Bạn Đang Xem: Phân tích 2 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ ngắn gọn (7 mẫu + Dàn ý)

Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là khúc ca về tình yêu thiên nhiên, tình yêu cuộc sống đã làm rung động biết bao trái tim người đọc. Chi tiết mời những em cùng tải miễn phí 7 bài phân tích 2 khổ đầu Mùa xuân nho nhỏ:

Dàn ý Phân tích 2 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ

1. Mở bài

• Dẫn dắt vấn đề: Đề tài mùa xuân trong văn học nghệ thuật
• Giới thiệu tác giả và tác phẩm Mùa xuân nho nhỏ.

2. Thân bài

a. Cảm nhận về khổ đầu bài thơ: “Mọc giữa dòng sông xanh… tôi hứng”

– Không gian thân thuộc của miền quê Việt Nam yên bình qua vài ba nét chấm phá: Một dòng sông xanh, một bông hoa tím, vài chú chim nhỏ

– Hình ảnh vượt trội trong bức tranh đó: Dòng sông xanh biếc đang miệt mài chảy trôi, giữa dòng điểm xuyết “bông hoa tím biếc”

– Động từ “mọc”: Tạo ấn tượng mạnh

– Màu tím: Màu sắc được người dân xứ Huế sử dụng nhiều nhất nhưng ở đây là “tím biếc” – màu của đóa hoa lục bình đang dập dềnh trôi giữa dòng nước

– “Ơi con chim chiền chiện”:

+ Tiếng gọi đầy tha thiết, thân yêu, như tiếng gọi một con người

+ Chim chiền chiện: Loài chim thân thuộc của nông thôn Việt Nam, giọng hót cao vút

=> Tiếng hót của chúng báo hiệu mùa xuân về

– “Hót chi mà vang trời”: Tiếng trách yêu của tác giả

– “Từng giọt long lanh rơi”: Giọt mưa mùa xuân hay tiếng chim hót, là từng giọt mật của mùa xuân đang dần rơi xuống?

+ Nghệ thuật chuyển đổi cảm giác: Từ thính giác sang xúc giác, chính mùa xuân đã khiến cho mọi giác quan trong thân thể người bừng tỉnh.

=> Bức tranh quê hương thôn quê rộn ràng, trung thực, đặc trưng vùng miền.

Xem thêm: Top 19 bài Phân tích tác phẩm Mùa xuân nho nhỏ hay nhất

b. Cảm nhận về khổ thứ hai bài thơ: “Mùa xuân người cầm súng… xôn xao”

– Hình ảnh người lính cầm súng với quanh mình là lá ngụy trang: Mùa xuân là những cành lộc non giắt trên lưng để che mắt quân thù

– “Lộc” đối với những người ở hậu phương: Là những mầm ngô, cây sắn, cây lúa mới đang trải ra khắp ruộng đồng, nương rẫy

=> Cả Tổ quốc đang “tíu tít”, sục sôi bước những bước chân trước tiên đầy gian khổ trong quá trình xây dựng quốc gia

+ Điệp từ “tất cả”: Lời khẳng định của thi sĩ cả quốc gia đang rộn ràng, tươi vui, phấn đấu xây dựng

– Nghệ thuật: So sánh, hệ thống từ láy gợi hình gợi cảm => mô tả không khí rộn rực, rộn ràng của cả dân tộc đang phấn đấu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

3. Kết bài

• Khẳng định lại trị giá bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.
• Nêu suy nghĩ, xúc cảm bài thơ.

Phân tích 2 khổ đầu bài thơ Mùa xuân nho nhỏ

Mùa xuân là mùa của thiên nhiên thắm tươi, của vạn vật sinh sôi nảy nở. Văn học Việt Nam đã từng không có ít những vần thơ thể hiện xúc cảm rộn rực, trẻ trung trước mùa xuân. Đó là “Mùa xuân chín” của Hàn Mặc Tử, “Mùa xuân xanh” của Nguyễn Bính, “Chiều xuân” của Anh Thơ,… và Thanh Hải – thi sĩ xứ Huế cũng góp vào đó một “Mùa xuân nho nhỏ”. Ra đời vào tháng 11 năm 1980, không bao lâu trước khi thi sĩ qua đời, bài thơ thể hiện niềm yêu mến thiết tha cuộc sống, quốc gia và ước nguyện hiến dâng của tác giả. Để lại nhiều ấn tượng nhất trong lòng người đọc là xúc cảm của thi nhân về mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân quốc gia.

Xem thêm: Top 8 mẫu Ý nghĩa nhan đề Mùa xuân nho nhỏ siêu hay

Ở vị trí phần đầu của thi phẩm, đoạn thơ là những dòng xúc cảm hồn nhiên, trong trẻo, đắm say của tác giả trước vẻ đẹp mùa xuân – mùa xuân thiên nhiên xứ Huế và mùa xuân quốc gia, mùa xuân cách mệnh. nếu như mùa xuân của đất trời mang vẻ đẹp tươi trẻ, tràn trề sức sống thì mùa xuân quốc gia lại đẹp một cách sôi nổi, hào hùng.

Với nét bút khoáng đạt, bức tranh mùa xuân thiên nhiên được thi sĩ phác họa bằng hình ảnh tự nhiên, bình dị và gợi cảm:

“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc”.

Xứ Huế vào xuân với “dòng sông xanh”, với “bông hoa tím”. Sắc xanh hiền hòa của sông điểm xuyết nét chấm phá của bông hoa tím biếc gợi một sắc xuân tươi tỉnh, rực rỡ mà vẫn rất mực bình dị, dân dã mang đậm chất Huế mộng mơ. Động từ “mọc” được đảo lên đầu câu thơ gợi ấn tượng đậm nét về vẻ đẹp duyên dáng, và sức sống mạnh mẽ của bông hoa mùa xuân. Đó có thể là bông hoa lục bình, cũng có thể là bông trang, bông súng, với sắc tím biếc như đang vươn lên, đang trỗi dậy. Hoa tím biếc mọc nở trên dòng sông xanh – cái hài hòa của tự nhiên của màu sắc đem tới vẻ đẹp dịu nhẹ, thanh mát làm say đắm lòng người.

Bức tranh mùa xuân xứ Huế không chỉ tươi tỉnh,sống động sắc màu mà còn rực rỡ âm thanh:

“Ơi con chim chiền chiện,
Hót chi mà vang trời”.

Tiếng hót của chim chiền chiện mở ra một không gian cao vời, trong trẻo. Và cũng bởi tiếng chim lảnh lót đó vang lên làm xao động cả đất trời, làm xao xuyến cả tâm hồn thi sĩ nhạy cảm của thi sĩ. Với cảm thán từ “Ơi” và lời hỏi “hót chi?”, Thanh Hải đã đưa vào lời thơ giọng điệu ngọt ngào, dịu nhẹ, thân yêu của người dân xứ Huế, diễn tả xúc cảm vui say tới ngỡ ngàng trước một mùa xuân tươi đẹp – một mùa xuân đậm chất quê hương và giàu chất thơ.

Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp giản dị mà nên thơ của mùa xuân, thi sĩ bỗng bổi hổi, xúc động:

“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”

“Giọt long lanh” là giọt mùa xuân, giọt nắng vàng hay giọt sương sớm?Theo mạch xúc cảm của thi sĩ thì có nhẽ đây là giọt âm thanh của tiếng chim ngân vang, đọng lại thành từng giọt niềm vui, rơi xuống cõi lòng rộng mở của thi sĩ, thấm vào tâm hồn đang rộn rực tình xuân. Phép ẩn dụ chuyển đổi cảm giác được sử dụng một cách tự nhiên, hợp lí. Thanh Hải cảm nhận vẻ đẹp của mùa xuân bằng nhiều giác quan: thị giác, thính giác và cả xúc giác. Cử chỉ“Tôi đưa tay tôi hứng” thể hiện sự nâng niu, trân trọng của thi sĩ trước vẻ đẹp của mùa xuân với xúc cảm say sưa, lặng ngắm. Hình ảnh thơ lung linh, đa nghĩa, vừa là thơ, vừa là nhạc, là hoạ. Bức tranh mùa xuân được phác hoạ khi thi sĩ đang nằm trên giường bệnh khiến người đọc trân trọng hơn, yêu hơn một tâm hồn nghệ sĩ, một tình yêu quê hương, quốc gia.

Từ mùa xuân thiên nhiên đất trời, thi sĩ cảm nhận về mùa xuân quốc gia, mùa xuân cách mệnh. Tác giả hướng tình cảm tới những con người cụ thể – những con người làm nên lịch sử:

“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ”.

những điệp ngữ “mùa xuân”,”lộc”,”người” như trải rộng quang cảnh hiện thực khi gắn với cuộc sống lao động, chống chọi của nhân dân.thi sĩ đã sáng tạo cặp hình ảnh sóng đôi đẹp như hai vế của câu đối mừng xuân để nói về hai lực lượng chủ yếu của cách mệnh, hai nhiệm vụ chiến lược của quốc gia. Đó là người đội viên và người lao động – bảo vệ và xây dựng Tổ quốc, quê hương. Từ “lộc” được sử dụng với hai lớp nghĩa : tả thực chồi non, nhành biếc và ẩn dụ cho sức sống, thế vươn lên, sức phát triển mới, thành tựu tốt đẹp là mùa xuân. “Lộc” trên cành lá ngụy trang theo bước chân người cầm súng ra trận,“lộc” trải dài trên những nương mạ theo bàn tay người ra đồng. Như thế, người đội viên, người lao động đã đem mùa xuân, gieo mùa xuân tới mọi miền quốc gia. Họ trở thành những con người làm ra mùa xuân, bảo vệ mùa xuân. Và họ đã làm nên cái nhạc điệu chính của bản hợp xướng mùa xuân, tạo tiết điệu tíu tít, hào hùng:

“Tất cả như tíu tít
Tất cả như xôn xao”

Nghệ thuật điệp ngữ “tất cả” cùng những từ láy “tíu tít”, “xôn xao” làm vượt trội không khí khẩn trương, náo nức của quốc gia trong những năm tháng gian lao, hào hùng. Cách ngắt nhịp 2/1/2 làm cho câu thơ vang lên một tiết điệu tươi vui, mạnh mẽ. Đó là hành khúc mùa xuân của thời đại Hồ Chí Minh.

Mùa xuân là đề tài truyền thống trong thơ ca dân tộc. Thanh Hải đã góp vào đó một bài thơ xuân đẹp, đặm đà tình nghĩa. Thể thơ năm chữ, giọng thơ lúc mạnh mẽ, lúc thiết tha ngân vang, tiếng nói thơ trong sáng và biểu cảm, súc tích và hình tượng, những phép tu từ được vận dụng sắc sảo và tài hoa. Tình yêu mùa xuân gắn liền với tình yêu quê hương, quốc gia được thi sĩ diễn tả sâu sắc và cảm động trong đoạn thơ, bài thơ. Mỗi cuộc thế hãy là một mùa xuân, quốc gia ta sẽ mãi mãi là những mùa xuân tươi đẹp.

“Mùa xuân nho nhỏ” là khúc ca say mê về tình yêu thiên nhiên, tình yêu cuộc sống làm rung động trái tim người đọc bao thế hệ. tới với bài thơ, đặc biệt là đoạn thơ trên, ta không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của mùa xuân mà còn xúc động trước toàn cầu tâm hồn của thi nhân. nhẹ nhõm mà sâu lắng, những vần thơ của Thanh Hải đã khơi gợi trong ta tình yêu thiên nhiên, tình yêu cuộc thế.

Phân tích khổ 1, 2 Mùa xuân nho nhỏ

Mùa xuân là đề tài thân thuộc trong những tác phẩm văn học Việt Nam. Mỗi mùa xuân của mỗi thi sĩ đều mang những phong cách khác nhau, để lại dấu ấn khác nhau trong lòng độc giả. Một trong những bài thơ về mùa xuân nhẹ nhõm, đầy sức sống ấy phải kể tới bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của thi sĩ Thanh Hải. Bài thơ được sáng tác trong một hoàn cảnh vô cùng đặc biệt, đó là khi quốc gia đã thống nhất, non sông thu về một mối, cả quốc gia hồi sinh sục sôi khí thế xây dựng, nhưng Thanh Hải lại đang nằm trên giường bệnh vì mắc bệnh hiểm nghèo.

Mùa xuân là đề tài muôn thuở cho những thi sĩ phóng bút. Nhắc tới mùa xuân là ta nghĩ ngay tới sự sống mãnh liệt, đâm chồi nảy lộc của thiên nhiên và cả của con người. Và trong thơ Thanh Hải, ở khổ đầu chính là mùa xuân với thiên nhiên tươi đẹp, cảnh sắc lãng mạn và mộng mơ.

“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ôi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”

Mở đầu bài thơ là những vần thơ vô cùng ngắn gọn, giản dị nhưng chứa đựng cả một mùa xuân tươi mới, tràn sinh khí. Mùa xuân xứ Huế trong mắt người cách mệnh vừa lãng mạn, trữ tình đậm chất Huế vừa tràn đầy sức sống.

Không cần sử dụng những từ ngữ kiêu sa để nói về mùa xuân, đơn thuần chỉ là một bông hoa tím biếc mọc giữa một dòng sông xanh. Đây chính là dòng sông đẹp xanh ngắt với những bông hoa tím khi mùa xuân về. Mùa xuân nhường nhịn như đẹp hơn, trong trẻo hơn, phản ánh không gian bầu trời cũng trong xanh rạng rỡ. Tác giả thật khéo léo khi mô tả màu sắc của dòng sông, của bông hoa, màu sắc hài hòa, mang đậm sắc màu mùa xuân, cảm nhận được sinh khí đang cuộn mình trên dòng sông và từng cánh hoa.

Không gian rộn ràng hơn khi hình ảnh con chim chiền chiền hiện ra, với tiếng hót líu lo vang cả bầu trời. Bức tranh mùa xuân không còn đơn thuần là màu sắc, tĩnh lặng nữa mà nó đã lồng với âm thanh, tạo nên bức tranh sinh động. Tiếng con chim nhỏ mà vang cả bầu trời, xé toang không gian tĩnh lặng, mang lại sự sống cho không gian, cho con người.

Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng

Xem Thêm : Nghị luận về hút thuốc lá hay nhất (23 mẫu)

Đây chính là giọt mùa xuân, giọt hạnh phúc. Có biết bao nhiêu mĩ từ mô tả mùa xuân, vậy mà tác giả chỉ sử dụng từ giọt long lanh rơi , cho thấy sự độc đáo, nét đặc sắc của nghệ thuật. Hai câu thơ trên là nghệ thuật chuyển đổi cảm giác khi từ thính giác sang xúc giác, chính mùa xuân đã làm cho giác quan con người bừng tỉnh để tận hưởng tận sâu cái đẹp của mùa xuân.

Khổ thơ trước tiên chính là bức tranh thôn quê về mùa xuân trung thực, rộn ràng đặc trưng vùng miền. Nhưng sang khổ thơ thứ hai là bức tranh mùa xuân của quê hương, quốc gia, của những người lính:

Mùa xuân người cầm súng
Lộc trải dài trên tay
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như tíu tít
Tất cả như xôn xao

Không còn là những câu thơ tả cảnh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp lãng mạn nữa mà nó là mùa xuân gắn liền với nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc, lao động sản xuất. Hình ảnh người lính giắt trên lưng những cành lộc xuân càng khẳng định nhiệm vụ của mình và mang cả mùa xuân trên người. Mùa xuân tới họ vẫn hăng say làm nhiệm vụ bảo vệ quê hương quốc gia. kế bên hình ảnh người lính đó chính là người lao động, họ chính là hậu phương vững chắc cho tiền tuyến an tâm đánh giặc. những người lao động đang tíu tít ra đồng giữa mùa xuân tươi đẹp của quốc gia.

Mùa xuân chính là sự sống, là đâm chồi nảy lộc và con người cũng hòa trong không khí mùa xuân ấy mà hăng say làm việc, lao động, xây dựng một quốc gia mới mẻ, tươi đẹp hơn. Đây chính là những năm tháng trước tiên giành lại độc lập, mùa xuân độc lập trên quốc gia nên trong mắt Thanh Hải mùa xuân vừa đẹp, vừa thực và con người hòa mình vào thiên nhiên tươi đẹp ấy.

Với những giải pháp tu từ sử dụng linh hoạt và giọng điệu tươi vui, hào hứng đã vẽ lên một mùa xuân thiên nhiên vô cùng tươi đẹp, tràn đầy sinh khí. Mặc dù đang nằm trên giường bệnh nhưng Thanh Hải vẫn nhìn thấy sự đổi mới của quốc gia, của con người, một mùa xuân nho nhỏ nhưng lại vô cùng có ý nghĩa đối với những con người khi ấy. Qua đây cũng cho thấy thanh hải là người tràn đầy tình yêu với cuộc thế, với quốc gia, vẫn khát khao sự sống, khát khao hạnh phúc. Ta càng thấy trân trọng hơn tấm lòng của thi sĩ, một người nghệ sĩ tư cách lớn.

Phân tích hai khổ thơ đầu bài Mùa xuân nho nhỏ

Thiên nhiên vạn vật với vẻ đẹp hấp dẫn, phong phú luôn là nguồn đề tài thu hút, khơi nguồn cảm hứng ở những tác giả. Đặc biệt là khoảnh khắc giao mùa, những tâm hồn tinh tế nắm bắt trọn vẹn khoảnh khắc mùa cũ qua đi, mùa mới ghé tới. Bằng tâm hồn nhạy cảm và tinh tế, Thanh Hải đã nắm bắt trọn vẹn vẻ đẹp của mùa xuân xứ Huế mộng mơ. Nó được thể hiện đặc biệt rõ trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.

Mùa xuân nho nhỏ được viết vào tháng 11 năm 1980, không bao lâu trước khi thi sĩ qua đời. Hoàn cảnh đó giúp ta càng hiểu rõ hơn lòng yêu cuộc sống thiết tha của tác giả. Ông vẫn mở rộng mọi giác quan để cảm nhận đầy đủ nhất vẻ đẹp của thiên nhiên, vạn vật.

Viết về đề tài mùa xuân, không phải là một đề tài hiếm có trong thơ ca. Ta từng biết tới mùa xuân rộn ràng sắc hương trong thơ Nguyễn Bính:

Đây cả mùa xuân đã tới rồi
Từng nhà mở cửa đón vui tươi
Từng cô em bé so màu áo
Đối má hồng lên nhí nhảnh cười.

Còn đối với Thanh Hải, ông cảm nhận một mùa xuân rất riêng, rất Huế với sắc tím dịu dàng, đằm thắm:

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc

Thiên nhiên đẹp đẽ, là sự hòa phối hài hòa giữa những màu sắc. Giữa dòng sông xanh là sắc tím biếc của loài hoa lục bình. Động từ “mọc” được đảo lên đầu câu nhấn mạnh vào sức sống mạnh mẽ, sự trỗi dậy của thiên nhiên. Đồng thời cũng khiến cho sự biến chuyển của sắc hoa thêm rõ nét. Hòa vào quang cảnh yên bình, đậm chất Huế là tiếng chim hót vang trời ngưng đọng thành từng giọt long lanh. Hình ảnh giọt long lanh là một hình ảnh thơ đa nghĩa, vừa có thể hiểu là tiếng chim hót ngưng đọng thành giọt, nhưng cũng có thể hiểu là giọt mưa xuân. Đứng trước quang cảnh ấy, tác giả không khỏi bổi hổi, xúc động. Ông ngây ngất trước vẻ đẹp thiên nhiên, nâng niu, trân trọng từng khoảnh khắc xuân về:

Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng

Đôi tay tác giả đầy nâng niu, trân trọng hứng lại giọt âm thanh, hứng lấy giọt mùa xuân của thiên nhiên. Đồng thời hành động ấy cũng cho thấy sự níu giữ, yêu tha thiết mùa xuân, cuộc thế của tác giả. Với hoàn cảnh lúc bấy giờ, tác giả đang nằm trên giường bệnh, cái chết có thể tới bất cứ lúc nào, ta lại càng thấy rõ hơn tình yêu quê hương, yêu cuộc sống ở ông.

Từ mùa xuân của thiên nhiên, Thanh Hải dần chuyển sang cảm nhận mùa xuân của quốc gia. Đối tượng hướng tới không chỉ ngừng lại là những sự vật hiện tượng mà hướng tới những con người gầy dựng lên mùa xuân:

Mùa xuân người cầm súng
Lộc dắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ.

Mỗi một cặp câu thơ nhắc tới một nhiệm vụ lúc bấy giờ: nhiệm vụ chống chọi và nhiệm vụ lao động sản xuất. Người cầm súng chính là những đội viên dũng cảm, ngày đêm bảo vệ quốc gia. Họ mang trên mình những chiếc lộc nguy trang giặc, nhưng đồng thời họ cũng mang cả mùa xuân quốc gia trên lưng, chống chọi và bảo vệ nền độc lập cho dân tộc. Làm hậu phương vững chắc cho tiền tuyến là những người ra đồng, họ là những người nông dân cần mẫn, siêng năng sản xuất phục vụ kháng chiến, cuộc sống. Hình ảnh lộc trải dài, cho thấy sức sống mạnh mẽ, trải dài của quốc gia. Hòa trong không khí chung đó ai cũng tíu tít, xôn xao. Tứ thơ như được lan tỏa không khí khẩn trương, rộn ràng. Trong hai câu thơ, Viễn Phương đã sử dụng liên tục điệp từ “tất cả”, từ láy tíu tít, xôn xao tạo nên tiết điệu vui tươi, hào hùng, hồi hởi. Cho thấy niềm tự hào sâu sắc của tác giả trước mùa xuân của quốc gia.

Trong hai khổ thơ đầu Thanh Hải đã vận dụng linh hoạt những giải pháp tu từ, cùng với đó là giọng điệu vui tươi, hào hứng đã vẽ nên vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên và sức sống của mùa xuân quốc gia. Ta không thấy một Thanh Hải ốm đau, mà là một người nghệ sĩ tràn đầy tình yêu cuộc sống, tình yêu quốc gia. Những vần thơ khiến ta càng thêm trân trọng hơn tấm lòng của một người nghệ sĩ lớn, tư cách lớn.

Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Mùa xuân nho nhỏ

“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc”

Tiếng ngâm ngọt ngào, bay bổng của nghệ sĩ Thu Hương trong chương trình “đêm thơ” làm cả nhà em chuyên chú, lắng tai. Một cảm giác lâng lâng đầy xúc cảm chạy khắp thân thể em. Ôi bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải đó ư? Đó là một trong những bài thơ đã để lại trong em những ấn tượng đẹp nhất. Mùa xuân nho nhỏ, thật là nho nhỏ khi hai khổ thơ đầu chỉ là những vần thơ giản dị, ngắn, mà chứa đựng cả một mùa xuân thiên nhiên của xứ Huế và mùa xuân cách mệnh của người dân cố đô vào những năm Huế đang ra sức lao động sản xuất để mang lại cuộc sống êm ấm cho quê hương:

“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi! con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như tíu tít
Tất cả như xôn xao”

Mở đầu bài thơ, tác giả đã tả cảnh thiên nhiên quê mình thật nên thơ. Bằng niềm xúc cảm lâng lâng, Thanh Hải đã tả con sông quê hương mình xanh ngắt, mà nhẹ nhõm, đượm chất thơ sâu lắng.

“Mọc giữa dòng sông xanh”

Dòng sông Hương nơi quê Thanh Hải vốn là một con sông nổi tiếng, quanh năm xanh ngắt với muôn vàn vẻ đẹp, nhất là vào mùa xuân của xứ Huế cổ kính càng đẹp hơn.

Đọc tiếp câu thơ, ta thấy tác giả đã mô tả hình ảnh “Một bông hoa tím biếc”. Ôi! Còn cảnh nào đẹp hơn, khi giữa dòng sông xanh lại có một bông hoa tím biếc mọc lên giữa dòng. Tác giả đã sử dụng màu sắc thật hài hòa: ở giữa dòng sông xanh lại có một màu tím nổi lên. Màu tím hiện lên giữa màu xanh, đó là hình ảnh của một vẻ đẹp vượt trội nhưng không rực rỡ, mà nên thơ nhẹ nhõm, hài hòa duyên dáng.

“Ơi! con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”

Bức tranh xứ Huế vào mùa xuân càng sinh động hơn không chỉ bằng con sông Hương xứ thơ mà còn sinh động bởi những tiếng hót líu lo của loài chim chiền chiện. Tiếng chim chiền chiện “Hót chi mà vang trời” cũng đủ để cho ta thấy nét đẹp của xứ Huế ra sao? Một vẻ đẹp vừa cổ kính vừa sinh động, tràn đầy sức sống:

“Từng giọt long lanh rơi”

Từ “giọt” ở đây chúng ta có thể nghĩ đó là giọt sương, giọt mưa xuân, hay cũng có thể là giọt hạnh phúc. Đây chính là một trong những nét nghệ thuật đặc sắc của tác giả và có biết bao nhiêu điều cần mô tả, mà tác giả chỉ cô đọng lại trong từ đơn sơ “giọt long lanh” độc đáo đó:

“Tôi đưa tay tôi hứng”

Hình ảnh “tôi đưa tay tôi hứng” làm ta hình dung giọt sương rơi, giọt mưa xuân hay có thể trừu tượng là tác giả hứng được giọt hạnh phúc mà quốc gia, nhân dân, hay chính bản thân mình đã góp phần tạo nên.

Thế đó, với khổ thơ trên chỉ bằng vài ba nét phác hoạ, cùng với sự chuyển đổi giác quan, tác giả tạo ra một mùa xuân thiên nhiên nơi xứ Huế với một vẻ đẹp thật tao nhã, nên thơ mà giản dị đầm ấm.

Đọc tiếp đoạn thứ hai, ta thấy vẫn vần thơ giản dị nhưng tuyệt vời, tác giả mô tả một mùa xuân cách mệnh của quê hương quốc gia:

“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng”

Hai câu đầu tác giả nhấn mạnh tới mùa xuân chống chọi, mùa xuân của “người cầm súng” với “Lộc giắt đầy quanh lưng”. “Lộc” có nghĩa đen là một chồi xanh, non tơ, biểu tượng sức sống khi mùa xuân tới. Ở đây, từ “lộc” biểu hiện cho một niềm tin, một thành tựu do cách mệnh đem lại, là kết quả. Người đội viên với “Lộc giắt đầy quanh lưng” khi ra chiến trường với một mong muốn cao nhất là phải thắng lợi quân thù.

“Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ”.

Với mùa xuân của những người lao động sản xuất thì từ “lộc” tượng trưng cho sự no đủ, hạnh phúc, tượng trưng cho sự “trúng mùa” của công việc sản xuất. Mọi người dân lao động đều mong muốn mình phải cống hiến sức lực, tài năng, để lao động xây dựng quê hương và bảo vệ Tổ quốc.

Trong khổ thơ này, “mùa xuân chống chọi” đối xứng với “mùa xuân sản xuất”, “người đội viên đối xứng với “người lao động sản xuất”, tác giả đã nêu bật nhiệm vụ hàng đầu của quốc gia ta lúc bấy giờ là phải vừa chống chọi bảo vệ quốc gia, vừa phải ngày đêm lao động sản xuất, xây dựng quê hương sau chiến tranh, góp phần làm cho Tổ quốc giàu mạnh. Bởi vậy, mọi người đều tự giác, tự nguyện:

“Tất cả như tíu tít
Tất cả như xôn xao”

Câu thơ giản dị, điệp ngữ “tất cả” như diễn tả sự thống nhất trong suy nghĩ và hành động. Từ “xôn xao” vừa gợi tả vừa gợi thanh – âm thanh nhỏ mà có chiều sâu của cuộc sống đang phát triển, đang reo vui. Lời thơ nhỏ nhẹ, chứa chất suy tư tha thiết thành tâm mà vẫn sâu lắng.

Tóm lại hai khổ thơ lời ít ý nhiều, tác giả đã diễn tả xúc cảm của mình về một mùa xuân nho nhỏ trên quê hương sau mấy năm phóng thích. Đó là quê hương của xứ Huế mộng mơ đã hòa chung với cuộc sống yên bình của cả nước.

Phân tích 2 khổ đầu bài Mùa xuân nho nhỏ

Mùa xuân là mùa đẹp nhất trong năm, là mùa muôn vật hồi sinh sự sống. Mùa xuân làm cho con người cuồn cuộn sức sống, thêm yêu đời, yêu vạn vật. Đề tài mùa xuân được xuất hiện trong rất nhiều sáng tác. Trong đó phải kể tới Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải.

Mở đầu bài thơ là những vần thơ giản dị, ngắn mà chứa đựng cả một mùa xuân thiên nhiên của xứ Huế và mùa xuân cách mệnh của người dân cố đô vào những năm Huế đang ra sức lao động sản xuất để mang lại cuộc sống ấm êm cho quê hương:

“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi! con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như tíu tít
Tất cả như xôn xao”

Chỉ bằng vài câu thơ tác giả đã vẽ lên cảnh thiên nhiên quê mình thật nên thơ, đẹp và lãng mạn. Mùa xuân trên quê hương Thanh Hải không rực rỡ kiêu sa mà chỉ đơn thuần là một bông hoa mọc lên giữa dòng sông xanh ngắt, nhưng nó lại đem lại cảm giác xao xuyến cho người đọc. Bằng niềm xúc cảm lâng lâng, Thanh Hải đã tả con sông quê hương mình xanh ngắt mà nhẹ nhõm, được chất thơ sâu lắng.

“Mọc giữa dòng sông xanh”

Dòng sông quê hương Thanh Hải vốn là con sông nổi tiếng quanh năm xanh ngắt với muôn vàn vẻ đẹp, nhất là vào mùa xuân của xứ Huế cổ kính càng đẹp hơn.

Đọc tiếp câu thơ, ta thấy tác giả đã mô tả hình ảnh một bông hoa tím biếc. Ôi còn cảnh nào đẹp hơn, khi giữa dòng sông xanh hiện lên một đóa hoa tím biếc sừng sững trôi giữa dòng. Tác giả đã sử dụng màu sắc thật hài hòa. Màu tím hiện lên giữa màu xanh là một hình ảnh vượt trội nhưng không rực rỡ mà nên thơ nhẹ nhõm, hài hòa và duyên dáng. Bức tranh sinh động nhưng có nét gì đó mang chút suy tư, nhưng nó cũng bị thay đổi bởi bóng vía của một con chim:

“Ôi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”

Bức tranh xứ Huế vào xuân càng sinh động hơn không chỉ bằng con sông Hương thơ mộng mà còn sinh động bởi những tiếng hót véo von của đàn chim chiền chiện. Tiếng chim hót líu lo vang trời đủ cho ta thấy nét đẹp của Huế ra sao. Câu thơ gợi cho ta có một tí băn khoăn bởi giữ không gian tĩnh lặng đó, một con chim chiền chiện mà có thể hát vang được cả bầu trời rộng lớn kia. có nhẽ chỉ có tác giả khi đã hòa mình vào cảnh vật để cảm nhận vẻ đẹp của quê hương mới có thể bừng tỉnh vì tiếng hót của con chim và có cảm giác như tiếng hót của nó xé toang không gian tĩnh lặng đó. Một cái đẹp vừa cổ kính vừa bình dị và tràn đầy sức sống:

“Từng giọt long lanh rơi”

Từ giọt ở đây khiến chúng ta phải suy nghĩ đó là giọt sương, giọt mưa xuân hay là giọt hạnh phúc. Đây chính là một trong những nét nghệ thuật đặc sắc của tác giả. Có biết bao nhiêu điều cần mô tả vậy mà tác giả chỉ đọng lại trong vài từ đơn sơ giọt long lanh độc đáo đó. có nhẽ giọt long lanh mà tác giả muốn nói tới là giọt tiếng chim, bởi chỉ có một mình tác giả mới cảm nhận được những điều mà mắt thường không nhìn thấy được. Câu thơ tưởng như có sự vô lý lại trở thành hợp lý. Ông có cảm giác như một người say, say trước vẻ đẹp nên thơ, yêu kiều của mùa xuân. Vẻ đẹp đó được ông nâng niu trân trọng và giường như tác giả muốn giữ vẻ đẹp đó cho riêng mình nên đã muốn giơ tay hứng lấy. có nhẽ tác giả muốn cảm nhận vẻ đẹp của mùa xuân bằng xương bằng thịt của mình:

“Tôi đưa tay tôi hứng”

Hình ảnh Tôi đưa tay tôi hứng làm ta hình dung có một giọt sương rơi, một giọt mưa xuân hay có thể trừu tượng là tác giả đang hứng một giọt hạnh phúc mà quê hương hay bản thân mình đã tạo ra. Từ đó, với khổ thơ trên chỉ bằng vài nét phác họa, cùng với sự chuyển đổi giác quan, tác giả tạo ra một mùa xuân thiên nhiên nơi Huế với một vẻ đẹp tao nhã, nên thơ, giản dị và khoáng đạt.

Đọc tiếp đoạn thứ hai, ta thấy vần thơ tuy giản dị nhưng tuyệt vời, tác giả tả mùa xuân cách mệnh của quê hương quốc gia:

“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng”

Hai câu đầu tác giả nhấn mạnh tới mùa xuân chống chọi, mùa xuân của người cầm súng với lộc giắt đầy quanh lưng. Lộc có nghĩa đen là một chồi xanh non mơn mởn biểu hiện cho sức sống vạn vật khi xuân sang. Ở đây từ lộc biểu hiện cho một niềm tin, một thành tựu cách mệnh đem lại, là kết quả. Người đội viên với lộc giắt đầy quanh lưng khi ra chiến trường với mong muốn cao nhất là phải thắng lợi quân thù.

“Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ”

Với mùa xuân của những người nông dân, những người lao động thì lộc của họ là sự no đủ, hạnh phúc, tượng trưng cho sự trúng mùa của công việc sản xuất. Một người dân lao động đều mong muốn mình phải cống hiến sức lực, tài năng, để lao động xây dựng quê hương và phát triển quốc gia.

Trong khổ thơ này, mùa xuân chống chọi đối xứng với mùa xuân sản xuất. Người đội viên đối xứng với người lao động sản xuất. Tác giả đã nêu bật nhiệm vụ hàng đầu của quốc gia ta lúc bấy giờ là phải vừa chống chọi bảo vệ quốc gia, vừa phải ngày đêm lao động sản xuất xây dựng quê hương sau chiến tranh, góp phần cho Tổ quốc giàu mạnh.

Xem Thêm : Top 16+ bài Phân tích Những ngôi sao xa xôi hay nhất

Bởi vậy, mọi người đều tự giác, tự nguyện:

“Tất cả như tíu tít
Tất cả như xôn xao.”

Câu thơ giản dị, điệp ngữ tất cả như diễn tả sự thống nhất theo suy nghĩ và hành động. Xôn xao gợi thanh – âm thanh nhỏ mà chiều sâu của cuộc sống đang phát triển đang reo vui. Lời thơ nhỏ nhẹ, chứa chan suy tư thống thiết thành tâm mà vẫn sâu lắng.

Hai khổ thơ lời ít ý nhiều, tác giả diễn tả xúc cảm của mình về một mùa xuân nho nhỏ trên quê hương sau mấy năm phóng thích. Đó là quê hương xứ Huế mộng mơ đã hòa chung với cuộc sống yên bình của quốc gia.

Đọc Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải ta như được tận hưởng cái vẻ đẹp độc đáo của mùa xuân. Mùa xuân như có men say và nó đã lan tỏa vào vạn vật, vào da thịt của con người. Thanh Hải đã dâng tặng cho đời một mùa xuân tràn trề sinh khí, một mùa xuân tươi đẹp báo hiệu một cuộc sống tươi đẹp, hạnh phúc.

Phân tích hai khổ đầu bài Mùa xuân nho nhỏ

Theo quy luật thiên nhiên muôn thuở, mùa đông lạnh lẽo trôi qua là mùa xuân xanh tươi lại trở về với tiếng chim rộn ràng và muôn hoa khoe sắc, khoe hương. Bức tranh xuân mở đầu bài thơ thật đơn sơ, giản dị mà không kém phần đẹp đẽ:

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời

Chỉ bằng vài nét phác họa: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện hót vang trời, tác giả đã vẽ ra bức tranh mùa xuân tươi đẹp với không gian cao rộng và sắc màu tươi thắm. Những màu sắc có tính chất; đặc trưng của xứ Huế (sông xanh, hoa tím biếc) và cả âm thanh vang vọng của tiếng chim chiền chiện lảnh lót, tươi vui. Dòng sông trong xanh, hiền hòa làm nền cho sắc tím biếc của bông hoa, có thể là bông hoa súng. Bông hoa nhỏ bé soi mình trên mặt nước, vươn lên đón những tia nắng mặt trời. Mùa xuân thu nhỏ trong quang cảnh đơn sơ ấy. thi sĩ lặng ngắm và lắng tai với vẻ say mê và tấm lòng tràn đầy một xúc cảm thanh cao, trong sáng. Ôi tiếng chim chiền chiện –con chim thân thuộc của quê hương miền Trung! Tiếng chim thánh thót như chuỗi ngọc long lanh, đọng thành từng giọt niềm vui, rơi xuống cõi lòng rộng mở của thi sĩ, thấm vào tâm hồn đang rộn rực tình xuân. thi sĩ chào đón mùa xuân bằng tất cả con người mình, cho hên mới có những câu thơ thắm thiết ân tình tới vậy. xúc cảm của tác giả trước cảnh mùa xuân của thiên nhiên được diễn tả tập trung ở chi tiết rất tạo hình này: “Từng giọt long lanh rơi / Tôi đưa tay tôi hứng”. Về hai câu thơ trên, có hai cách hiểu. Cách hiểu thứ nhất: từng giọt ở đây là giọt mưa xuân long lanh trong ánh sáng của trời xuân. Ta có thể gắn hai câu thơ này với hai câu thơ trước Ơi con chim chiền chiện,/ Hót chi mà vang trời để hiểu theo cách thứ hai: thi sĩ đưa tay hứng từng giọt âm thanh tiếng chim. Ở đây có sự chuyển đổi cảm giác. Tiếng chim từ chỗ là âm thanh (cảm nhận được bằng thính giác) chuyển thành từng giọt long lanh ánh sáng mặt trời (hình và khối, cảm nhận được bằng thị giác) và cả bằng xúc giác (Tôi đưa tay tôi hứng). Hiểu theo cách thứ hai này thì câu thơ có nghệ thuật điêu luyện hơn nhưng cũng cầu kì hơn.

Dù hiểu theo cách nào thì hai câu thơ ấy vẫn biểu hiện niềm say sưa, ngây ngất của thi sĩ trước vẻ đẹp của mùa xuân. Xuân tới với thiên nhiên, xuân tới với lòng người. Suốt mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước, hình ảnh dân tộc Việt Nam kết tụ lại ở hình ảnh người cầm súng và người ra đồng. thi sĩ Thanh Hải nhìn đâu cũng thấy sức xuân phơi phới:

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như tíu tít
Tất cả như xôn xao…

Từ xúc cảm trước mùa xuân của thiên nhiên, thi sĩ mở rộng, tăng thành cảm nhận về mùa xuân quốc gia với hình ảnh người cầm súng, người ra đồng, tượng trưng cho hai nhiệm vụ chống chọi và lao động xây dựng Tổ quốc. Ý này không mới, nhưng tác giả đã tạo nên sự rung động của câu thơ bằng hình ảnh nơi nơi tràn đầy lộc non của mùa xuân: Lộc giắt đầy trên lưng… Lộc trải dài nương mạ. Mùa xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc. Lộc là chồi non, lá nõn, tượng trưng cho may mắn, thành công và hạnh phúc. Người cầm súng bảo vệ Tổ quốc thì lộc là vòng lá ngụy trang xanh tươi giắt đầy trên lưng. Người nông dân ra đồng, lộc là nương mạ mơn mởn trải dài, hứa hứa một mùa màng bội thu. Tất cả như tíu tít, Tất cả như xôn xao, điệp từ tất cả cùng với những tính từ tíu tít, xôn xao làm tăng thêm sức xuân mãnh liệt trong mỗi con người và trong cả cộng đồng rộng lớn là dân tộc.

Mùa xuân của đất trời hiển hiện trong hình ảnh lộc non theo chân người cầm súng và người ra đồng còn có ý nghĩa khẳng định con người Việt Nam đang đem mùa xuân tới khắp mọi miền quốc gia. Phải gắn bó với quê hương, với con người bằng tình cảm máu thịt, thi sĩ Thanh Hải mới có được những liên tưởng vừa rất trung thực, vừa rất lãng mạn tương tự.

Cảm nhận 2 khổ đầu bài Mùa xuân nho nhỏ

Thanh Hải sáng tác bài thơ giữa mùa đông rét buốt trên xứ Huế, lúc tác giả đang nằm trên giường bệnh và không bao lâu sau thi sĩ qua đời. Có hiểu cho hoàn cảnh của thi sĩ trên giường bệnh ta mới thấy hết được tấm lòng tha thiết với cuộc sống, với quê hương quốc gia của thi sĩ.

Bài thơ khởi đầu từ những xúc cảm trực tiếp hồn nhiên, trong trẻo trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân thiên nhiên. Từ đó mở rộng cảm tưởng về mùa xuân quốc gia. Từ mùa xuân lớn của thiên nhiên quốc gia mà liên tưởng tới mùa xuân của mỗi cuộc thế – một mùa xuân nho nhỏ góp vào mùa xuân lớn.

Mở đầu bài thơ là vẻ đẹp tươi xanh của thiên nhiên xứ Huế khi vào xuân với cảnh sắc tươi đẹp, đầm ấm:

“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc”.

Từ “mọc” được vận dụng rất tự nhiên, biểu hiện rất thực sức sống đang vươn lên của cây cảnh giữa thiên nhiên. Giữa thiên nhiên mênh mông, rộng lớn ấy hiện lên một bông hoa với màu sắc tím biêng biếc hiện lên giữa dòng sông trong xanh. Màu xanh của nước hài hoà với màu tím biếc của bông hoa tạo nên một nét chấm phá nhẹ nhõm mà sống động, đem lại một vẻ đẹp tự nhiên, hài hòa, một màu sắc đặc trưng của xứ Huế. Màu tím hoa lục bình phá vỡ nét đơn điệu của bức tranh nhưng cũng nhuốm lên màu của tâm trạng thoáng chút u buồn. Một bông hoa lẻ loi trôi nổi giữa dòng nước vô định như đời người chưa biết sẽ về đâu trong dòng thời gian vĩnh hằng.

thi sĩ Lê Văn Trường cũng có những câu thơ đặc sắc về loài hoa tím biếc ấy:

“Hoa lục bình vừa trôi vừa nở
Hoa nhớ ai mà trôi khắp nẻo
Hoa tím buồn chắc nhớ người thương”.

(Khoảng trời em hát – Lê Văn Trường)

Câu thơ làm ta chợt nhớ tới bài hát “Hoa Tím Lục Bình” của Bích Tuyền:

“Có một loài hoa buồn trôi lững lờ
Theo nước hững hờ xuôi mãi về đâu
Vẫn trôi trôi chẳng hết sầu
Có một loài hoa vừa trôi vừa nở
Em lấy chồng rồi anh ở vậy thôi”.

Dòng sông xanh hay cũng chính là dòng đời. Hoa lục bình hay cũng chính là kiếp người nhỏ bé trên dòng sinh sát trùng trùng. có nhẽ, trước lúc đi vào với vĩnh hằng, Thanh Hải tâm niệm về đời người và nhìn nhận lại tất cả những gì mình đã trải qua cả triết lí sống và ý nghĩa của sự tồn tại.

Trong vòng luân hồi biến ảo, ta không thể lựa chọn lựa mình sẽ hóa thân thành cái gì nhưng lại có thể quyết định mình sống thế nào. Đối với Thanh Hải sống là phải đẹp, phải có ích cho cuộc sống như bông hoa lục bình tuy nhỏ bé nhưng luôn biết mang lại cho đời sắc đẹp tươi xanh.

Bất giác, thi sĩ nhìn lên bầu trời, hướng theo tiếng chim chiền chiện đang say mê ca hát giữa bầu trời xanh:

“Ơi con chim chiền chiện.
Hót chi mà vang trời”.

xúc cảm của thi sĩ đã trào dâng thực sự qua nghi vấn tu từ: “Hót chi mà vang trời”. Thứ âm thanh không thể thiếu ấy làm sống dậy cả không gian cao rộng, khoáng đạt. Nó làm sống dậy, vực dậy cả một tâm hồn con người đang phải đối mặt với những bóng đen ú ám của bệnh tật, của cái chết rình rập.

Từ “ơi” được đặt trong nhịp 1/4 gây được chú ý, mang lại giọng điệu thơ ca như đang reo vui. Tác giả sử đang đón nhận những vẻ đẹp của thiên nhiên, đón nhận sức sống của quê hương. Ý thơ còn giúp chúng ta nhận rõ được niềm vui của thi sĩ trước những vẻ đẹp của mùa xuân. Lời gọi ấy thoạt đầu nhen nhóm ở một góc trái tim. Nhưng con người thân thơ và những cảnh sắc, âm thanh kia như đã hòa vào làm một. xúc cảm từ đó mà òa ra thành lời, thật ngỡ ngàng, thật thích thú.

Trước cảnh đẹp lòng vui bừng nở xúc cảm lạ, rộn ràng tựa như nguồn sống cứ chực trỗi dậy chiếm lĩnh cả tâm hồn. Đó cũng là niềm hoan hỉ vẫn thường thấy ở tâm hồn người nghệ sĩ. Trần Nhân Tông một lần đứng trước đất trời cũng đã cảm khái nên những câu thơ tuyệt đẹp:

“Chim hót véo von liễu nở đầy
Thềm hoa chiếu ảnh bóng mây bay
Khách tới chẳng hỏi chuyện nhân sự
Chỉ tựa bao lơn đứng ngắm trời”.

(Cảnh mùa xuân – Trần Nhân Tông)

Một mùa xuân tĩnh lặng, đẹp mà buồn! Đẹp như nỗi buồn thánh thiện của thi nhân trước vận nước, là nỗi đau về nhân tình thế thái. Đọc những vần thơ của ông vua thi sĩ Trần Nhân Tông, ta có thể lại gặp một mùa xuân thật đẹp, tưng bừng náo nức cái tâm trạng mà ta hay có.

Tiếng chim của Trần Nhân Tông tuy véo von nhưng cũng chỉ quẩn quanh trong những nhành liễu nơi cung điện uy nghiêm của vị vua từng bôn ba vì vận mệnh quốc gia. Còn tiếng chim “chiền chiện” của Thanh Hải thì hót vang giữa đất trời. tức là tiếng hót vút cao và lan rộng khắp bầu trời. Cụm từ “hót chi mà vang trời” rất chuẩn xác và cũng rất thực. Vì chiền chiện vốn là loài chim thường chứa tung mình lên bầu trời cao rồi mới chứa tiếng hót.

Nhờ vậy, âm thanh tiếng hót của chúng sẽ vút cao rồi lan tỏa, vang vọng trong không gian. Và cũng nhờ đặc điểm ấy, chiền chiện sẽ góp phần làm cho thiên nhiên tươi vui, rộn ràng, thích hợp với không khí mùa xuân. Tiếng chim chiền chiện rất sắp gũi, thân yêu với tất cả mọi người. Đó cũng là những yếu tố giúp Thanh Hải thể hiện tâm trạng say sưa, ngây ngất của mình trước những nét tươi vui của thiên nhiên khi mùa xuân tới, thi sĩ đã cảm nhận được:

“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”.

Cụm từ “giọt long lanh” gợi lên những liên tưởng đầy thi vị. Nó có thể là giọt sương nhấp nhánh qua kẽ lá trong buổi sớm mùa xuân tươi đẹp. Đó có thể là giọt nắng lấp lóa bên thềm. Đó cũng có thể giọt mưa xuân rơi trong chiều xuân tơ tưởng. Hay là giọt sương đêm còn đọng lại trên lá cỏ.

Dựa theo mạch xúc cảm của thi sĩ thì có nhẽ đây là giọt âm thanh của tiếng chim ngân vang, đọng lại thành từng giọt niềm vui. Giọt tinh túy ấy rơi xuống cõi lòng rộng mở của thi sĩ, thấm vào tâm hồn đang rộn rực tình xuân. Tất cả bầu trời, tất cả thanh sắc mùa xuân như gói trọn lại trong tiếng chim, tinh khôi và long lanh như ánh ngọc, như nước biếc khiến lòng người say sưa, mê mẫn.

Phép ẩn dụ chuyển đổi cảm giác được vận dụng một cách tài hoa qua trí tưởng tượng của thi sĩ. Thanh Hải cảm nhận vẻ đẹp của mùa xuân một cách tinh tế bằng nhiều giác quan: thị giác, thính giác và cả xúc giác. Cả tâm hồn thi sĩ hòa vào với thiên nhiên, tan biến vào đất trời vô tận. Con người và vũ trụ hòa thống nhất thể, không còn nhận thấy đâu là tiếng chim, đâu là bầu trời, đâu là con người nữa.

Cử chỉ “Tôi đưa tay tôi hứng” thể hiện sự nâng niu, trân trọng của thi sĩ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời lúc với xuân với xúc cảm say sưa, xốn xang, rộn rực. thi sĩ như muốn ôm trọn vào lòng tất cả sức sống của mùa xuân, của đất trời, của cuộc thế tràn đầy sinh khí.

Thật ra đây là sự chuyển đổi cảm giác đầy tưởng tượng, lãng mạng của thi nhân. Sự chuyển đổi cảm giác tưởng phi lí nhưng lại rất tự nhiên, hợp lí, góp phần thể hiện mong ước cao đẹp, thật lãng mạn của thi nhân Mong ước những nét tươi đẹp của mùa xuân sẽ ngưng đọng lại giúp thi nhân giữ lại trong đôi tay. Nó khắc sâu tâm trạng say sưa, ngây ngất, thiết tha của thi sĩ trước thiên nhiên, vũ trụ.

Từ cảm hứng về mùa xuân của đất trời, thi sĩ đi về với mùa xuân của quốc gia với biết bao sự trìu mến, thân yêu:

“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như tíu tít
Tất cả như xôn xao…”

Vẫn những vần thơ 5 chữ giản dị, dễ hiểu nhưng cấu từ có thay đổi so với khổ thơ đầu. Mùa xuân tới với những đội viên cùng khí thế mới. Nhưng dù vui xuân nhưng những đội viên không hề quên nhiệm vụ chống chọi:

“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng”.

Lộc chính là những cành lá ngụy trang của những đội viên. Đó vừa là hình ảnh tả thực vừa ẩn dụ tượng trưng. Lộc là chồi xanh, chồi non tơ. Lộc là sức sống của mùa xuân đang tới. Lộc cũng là niềm vui của thi nhân trước những thành tựu lao động của cách mệnh.

những đội viên ra trận giữa mùa xuân với cành lá ngụy trang. Họ hy sinh niềm vui, hạnh phúc riêng để thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng của người trai đối với quốc gia. Họ luôn tăng cảnh giác để chống chọi với quân thù với ước vọng thắng lợi giặc thù, giữ yên lãnh thổ, mang lại niềm vui cho mọi người.

Trở lại thời khắc lịch sử lúc này, dù hai miền quốc gia đã hoàn toàn phóng thích nhưng sự nghiệp cách mệnh vẫn chưa kết thúc. Chúng ta còn phải đương đầu với những thế lực thù trong giặc ngoài để giữ vững nền độc lập nước nhà, bảo vệ chính phủ, bảo vệ thành tựu cách mệnh vừa đạt được. Vẫn còn biết bao xương máu đổ xuống. Vẫn còn biết bao đội viên ngày đêm chống chọi. bởi vậy, thấu hiểu hoàn cảnh, ta càng thấy khâm phục ý thức hi sinh thật cao đẹp của những anh.

Sống xứng đáng với những anh đội viên, những người nông dân đón xuân bằng khí thế hăng say lao động:

“Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ”.

Dù là ngày xuân, ngày của lễ hội nhưng người nông dân vẫn miệt mài với công việc. quốc gia đang còn khó khăn, niềm vui chưa trọn vẹn, người nông dân không vì ngày vui mà buông bỏ nhiệm vụ của hậu phương. “Lộc” ở đây tượng trưng cho sự no đủ, hạnh phúc. Nó gắn kết với hình ảnh của sự được mùa, hứa hứa bội thu trong ngày gặt hái. “Lộc” nằm trong ý thơ đã gợi lên hình ảnh giữa cảnh cả nước đang đón xuân. Người lao động sẵn sàng hi sinh niềm vui riêng, cống hiến công sức, tài năng của mình vào công cuộc xây dựng quê hương.

Hai hình ảnh kì vĩ, đối xứng nhau qua hai khổ thơ tạo nên một tư thế của dân tộc trong cuộc chống chọi chống quân thù và xây dựng quê hương quốc gia. Họ thực sự là những con người anh hùng trong thời đại mới, sẵn sàng chống chọi và hi sinh vì sự nghiệp bảo vệ quốc gia. Họ đã thực hiện nhiệm vụ trong khí thế bừng bừng niềm tin tưởng:

“Tất cả như tíu tít
Tất cả như xôn xao…”

Lời thơ giản dị có cụm từ so sánh “tất cả như” vận dụng theo phương thức một điệp ngữ đặt trong nhịp thơ nhanh gấp của nhân dân tạo nên sự thống nhất trong suy nghĩ và hành động của mọi người. Bởi vì từ “tất cả” gợi lên hiện thực đồng lòng, nhất trí trong cả một cộng đồng.

không những thế, hai từ láy “tíu tít” mang tính gợi hình cao. Nó gợi lên hình ảnh mọi người đang say sưa, khẩn thương, tấp nập trong công việc. Còn từ láy “xôn xao” thì gợi âm thành cuộc sống, vừa thể hiện chiều sâu của cộng đồng đang phát triển, vừa là tiếng reo vui trong lao động, trong tư thế làm chủ quốc gia của con người.

Tất cả những tiếng nói, hình ảnh ấy được đặt trong lời nói nhỏ nhẹ, chất chứa bao suy tư tha thiết, thành tâm tỏa sáng trong nhịp thơ khẩn trương, nhanh gấp giúp hình ảnh thơ thêm bay bổng, góp phần làm cho sức sống của con người, sức sống quê hương quốc gia thêm dạt dào, sinh động. Hình ảnh thơ một lần nữa khắc sâu hơn tâm trạng say sưa ngây ngất, có cả niềm tự hào, khích phục của thi sĩ đối với những vẻ đẹp trên quê hương quốc gia.

Chỉ bằng một vài khổ của bài “Mùa xuân nho nhỏ” với những nét nghệ thuật khá độc đáo như vừa phân tích vừa tả cảnh mà Thanh Hải đã vẽ nên những nét tươi đẹp sinh động của thiên nhiên, của con người trong khí thế đón xuân. Hai khổ thơ đã góp phần ngợi ca cuộc sống mới tíu tít, bộn bề, náo nức như đang vẫy gọi tới xôn xao lòng người.

Phải có một tình yêu tha thiết với cuộc sống, thi sĩ mới có được những lời thơ tươi tỉnh và dạt dào tới như thế. Đặc biệt ta không thể quên rằng Thanh Hải sáng tác bài thơ trong tình trạng sức khỏe đang suy kém. Thế mới hay, ý thức con người mới đáng trọng đáng quý. Và, cũng chính chờ vậy mà bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của ông mới trở thành một tác phẩm văn học sống mãi với thời gian.

Hai khổ thơ là những nốt nhạc thiết tha trong bản giao hưởng vô tận về mùa xuân. Mùa xuân đất trời hòa quyện cùng mùa xuân quốc gia tạo nên một bức tranh đầy sức sống, thể hiện niềm tin yêu cuộc thế của tác giả. Thể thơ 5 tiếng, nhạc điệu trong sáng, tha thiết, hình ảnh đẹp, giản dị mà gợi cảm …đã góp phần thể hiện vẻ đẹp của bức tranh xuân và xúc cảm của thi sĩ.

Ngoài ra những bạn học sinh tham khảo thêm một số dạng bài văn mẫu như: phân tích khổ thơ đầu trong bài Mùa xuân nho nhỏ, phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, hay cảm nhận khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ để có thêm nhiều tài liệu học tập. Chúc những bạn học tập tốt.

Nguồn: http://grabhanoi.com
Danh mục: Lớp 9