Ba khổ đầu Mùa xuân nho nhỏ vẽ nên bức tranh thiên nhiên trong sáng, tràn đầy khí xuân. Với 5 mẫu Phân tích 3 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải, giúp những em học sinh lớp 9 cảm nhận rõ nét vẻ đẹp mùa xuân.
Bạn Đang Xem: Top 5 mẫu Phân tích 3 khổ đầu bài thơ Mùa xuân nho nhỏ
Qua 3 khổ đầu Mùa xuân nho nhỏ, cũng thể hiện tình yêu quê hương tha thiết và ước muốn cống hiến của thi sĩ Thanh Hải. Chi tiết mời những em cùng tải miễn phí 5 bài phân tích 3 khổ đầu Mùa xuân nho nhỏ để củng cố tri thức Ngữ Văn 9. Ngoài ra, có thể tham khảo thêm bài văn phân tích, cảm nhận bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.
Mục lục
Dàn ý phân tích 3 khổ thơ đầu bài Mùa xuân nho nhỏ
Dàn ý 1
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả: Thanh Hải tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mệnh miền Nam ngay từ buổi đầu.
- Giới thiệu tác phẩm: “Mùa xuân nho nhỏ” được viết vào tháng 11 năm 1980, không bao lâu trước khi thi sĩ qua đời, thể hiện tình yêu cuộc sống, yêu quốc gia thiết tha và những ước nguyện của thi sĩ.
- Giới thiệu đoạn trích: Đoạn thơ là ba khổ đầu của bài, vẽ nên một bức tranh thiên nhiên trong sáng, đẹp đẽ, quang cảnh quốc gia tràn đầy khí xuân và bộc lộ tấm lòng của thi sĩ đối với quốc gia, với thế cuộc.
2. Thân bài
a. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân (6 câu đầu)
* Bức tranh thiên nhiên trong 6 câu đầu được vẽ bằng vài nét chấm phá nhưng rất đặc sắc.
– Đó là bức tranh giàu hình ảnh và màu sắc:
- Có sắc xanh của dòng sông, có màu tím biếc của hoa, có cánh chim chiền chiện bay vút lên trời cao. Không gian thơ rất rộng mở: vừa cao vừa rộng dài. Màu xanh tươi non của sự sống mới là màu sắc chủ đạo của bức tranh, rất hài hòa với sắc tím – đặc trưng của xứ Huế.
- Nghệ thuật đảo ngữ và việc sử dụng động từ “mọc” ở ngay câu thơ trước tiên khiến bông hoa trở thành điểm nhấn đặc sắc của bức tranh. Một bông thôi nhưng sức sống của nó mãnh liệt vô cùng!
– Đó cũng là bức tranh rộn ràng, tươi vui với tiếng chim chiền chiện hót vang trời. Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác ở những câu 5,6 – từ chỗ là âm thanh (cảm nhận bằng thính giác) chuyển thành từng giọt (hình và khối, cảm nhận bằng thị giác), tiếng chim trong ánh sáng của mùa xuân, lan tỏa khắp bầu trời như đọng thành “từng giọt long lanh rơi” hay là giọt mưa mùa xuân, giọt sương mùa xuân, trong veo, rơi xuống từng nhành cây, kẽ lá như những hạt ngọc? Nhưng dù hiểu theo cách nào đi nữa, tác giả cũng thật tài tình, gợi sự trong trẻo, thanh khiết của tiếng chim và cả của mùa xuân.
=> Tất cả đã tạo nên một bức tranh xuân tươi mới, căng tràn sinh khí và rất đỗi bình yên.
* xúc cảm của tác giả trước mùa xuân của đất trời
- thi sĩ đã quan sát và cảm nhận khí xuân tươi vui bằng nhiều giác quan như thị giác, thính giác, xúc giác, nhưng hơn cả là bằng tâm hồn rộng mở, luôn mở rộng lòng hướng tới sự hòa hợp với thiên nhiên.
- Niềm say mê của thi sĩ còn thể hiện qua cái nhìn trìu mến với cảnh vật, trong những lời bộc lộ trực tiếp như lời trò chuyện với thiên nhiên: “ơi”, “hót chi… mà”. Đặc biệt, thi sĩ còn vừa nâng niu, trân trọng vừa tha thiết, trìu mến với mùa xuân: đưa tay hứng lấy từng giọt long lanh của tiếng chim chiền chiện.
=> nhịn nhường như thi sĩ đang say sưa, ngây ngất trước cảnh đất trời xứ Huế vào xuân.
Xem thêm: Top 19 bài Phân tích Mùa xuân nho nhỏ lớp 9 hay nhất
b) Hình ảnh quốc gia mùa xuân
* Không khí xuân tràn ngập mọi nẻo đường của Tổ quốc
“Mùa xuân người cầm súng
…
Tất cả như xôn xao”
- Hai câu đầu khổ gợi liên tưởng tới những người đội viên ra trận với cành lá ngụy trang. “Lộc dắt đầy quanh lưng” gợi màu xanh của sức sống mới đang căng tràn trong mỗi sự vật và cả trong lòng người, trong sức trẻ.
- Hai câu tiếp là hình ảnh những người nông dân chuyên cần, siêng năng đang ươm mầm cho sự sống trên những cánh đồng quê hương. Hai câu thơ gợi ra cái màu xanh non mơn mởn trải dài mênh mông trên mọi miền quê nước Việt.
=> từ đó, tác giả đã khái quát được hai nhiệm vụ chính của quốc gia Việt Nam thời kì mới: vừa “vững tay cày” – tăng gia sản xuất, phát triển kinh tế vừa “chắc tay súng” – bảo vệ nền độc lập mới giành được. Đồng thời, tiếng thơ cũng bộc lộ tình yêu mến, tự hào về những con người đã góp phần quan trọng làm nên dung mạo quốc gia: người lao động và người đội viên.
“Tất cả như ton tả/ Tất cả như xôn xao”: Điệp từ “tất cả” cùng những từ láy tượng hình, tượng thanh đã tái tạo không khí ton tả, vội vã, khẩn trương, không ngừng nghỉ trên khắp quốc gia. Cái náo nức, hồ hởi, sự hăm hở như căng tràn trong mỗi con người.
* Suy ngẫm về quốc gia của thi sĩ
- quốc gia được nhân hóa như một bà mẹ “vất vả và gian lao” nhưng vẫn “cứ đi lên phía trước”. Câu thơ như chứa trong nó cả nghìn năm lịch sử dựng nước, giữ nước đầy gian khổ, nhọc nhằn, đau thương của dân tộc ta.
- thi sĩ bộc lộ niềm tin tưởng, tự hào về tương lai tươi sáng, trường tồn, bất diệt của quốc gia qua hình ảnh so sánh “quốc gia như vì sao”.
- Hình ảnh “quốc gia” điệp lại hai lần cũng thể hiện niềm xúc động, tự hào và tình yêu nước của thi sĩ.
=> từ đó, ta cảm nhận được tình yêu, niềm tin, niềm hạnh phúc, tự hào của thi sĩ trước sự thay đổi của quốc gia.
Xem thêm: Top 8 bài phân tích Ý nghĩa nhan đề Mùa xuân nho nhỏ hay nhất
c) Nghệ thuật
- Thể thơ năm chữ sắp với những làn điệu dân ca, âm hưởng trong sáng, nhẹ nhõm, tha thiết, điệu thơ như điệu của tâm hồn, cách gieo vần chân tạo sự liền mạch của dòng xúc cảm.
- Hình ảnh tự nhiên, giản dị mà giàu ý nghĩa biểu tượng (“cành hoa”, “con chim”, nốt trầm”).
- Cấu tứ bài thơ chặt chẽ, chủ yếu dựa trên sự phát triển của hình tượng mùa xuân: từ mừa xuân đất trời -> quốc gia -> con người.
- Giọng thơ thích hợp với xúc cảm của tác giả: đoạn đầu vui, say sưa với vẻ đẹp của mùa xuân, thiên nhiên, rồi phấn chấn, ton tả trước khí thế lao động của quốc gia. Cuối cùng là trầm lắng, tương đối trang nghiêm mà thiết tha bộc bạch, tâm niệm.
3. Kết bài
- Đoạn thơ nói riêng và bài thơ nói chung đã cho ta thấy vẻ đẹp của hồn thơ Thanh Hải tha thiết yêu đời, yêu cuộc sống.
- Rút ra bài học về ý thức lạc quan, yêu đời, chan hòa với thiên nhiên, quan tâm tới tình hình quốc gia.
Dàn ý 2
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Thanh Hải và tác phẩm Mùa xuân nho nhỏ.
- Giới thiệu về 3 khổ thơ đầu của tác phẩm: mùa xuân của thiên nhiên và mùa xuân quốc gia, con người.
2. Thân bài
a. Khổ 1: Mùa xuân của thiên nhiên
– Hình ảnh:
- “dòng sông xanh”: thiên nhiên trong sạch, tươi đẹp
- “bông hoa tím biếc”: sức sống tràn đầy
- “Con chim chiền chiện, hót vang trời “: âm thanh rộn ràng, náo nhiệt báo hiệu xuân về
=> Bức tranh xuân thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống .
– Tâm trạng của tác giả: trân trọng, nâng niu sự sống: “đưa tay hứng”
=> Tác giả say đắm trong mùa xuân của thiên nhiên, quốc gia với tâm thế đón nhận, trân trọng từng sự sống của thiên nhiên.
b. Khổ 2 + 3: Mùa xuân của quốc gia, con người
– Hình ảnh:
- Người cầm súng: người trực tiếp đương đầu bảo vệ quốc gia
- Người ra đồng: người trực tiếp sản xuất ra lương thực phục vụ cho cuộc sống của con người.
– Tác giả nhắc tới người cầm súng và người ra đồng vì đây là hai đối tượng chính phục vụ cho quốc gia .
– Hình ảnh “lộc” là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của tác giả bởi vì lộc ở đây không phải là những chồi non của cây lá mà với tác giả:
- Những cành lá ngụy trang gài trên lưng những người cầm súng chính là lộc của mùa xuân: đi bảo vệ tổ quốc, người đội viên như mang cả mùa xuân cho quốc gia.
- Những nương mạ xanh non của người ra đồng cũng chính là lộc của mùa xuân, lộc trải dài nương mạ họ đã đem mùa xuân tới mọi nơi trên quốc gia.
Xem Thêm : Top 18+ mẫu Phân tích nhân vật Vũ Nương hay nhất
– Từ những cảm nhận về mùa xuân của con người, thi sĩ chuyển ngòi bút của mình sang cảm nhận mùa xuân của quốc gia.
– Hình ảnh “Ðất nước bốn nghìn năm/Vất vả và gian lao”: gợi lại cả một quá trình quốc gia đã phải trải qua biết bao khổ cực, gian truân để có được cuộc sống tự do như ngày ngày hôm nay.
– Cách so sánh: “quốc gia như vì sao/Cứ đi lên phía trước”: cho thấy niềm tin tưởng tuyệt đối của tác giả vào sự phát triển hưng thịnh, đi lên của quốc gia .
c. Đánh giá
– Với ba khổ thơ đầu, tác giả đã vẽ ra trước mắt người đọc mùa xuân của thiên nhiên, quốc gia đầy tươi đẹp, rộn ràng, từ đó cũng thể hiện tình yêu quê hương tha thiết và muốn gắn bó, được cống hiến cho quốc gia, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
3. Kết bài
- Khẳng định trị giá của ba đoạn thơ
- Khẳng định tình cảm yêu mến thiên nhiên, yêu mến quê hương, quốc gia của tác giả
Phân tích 3 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ – Mẫu 1
Mùa xuân là mùa của khởi đầu, thường gợi lên trong mỗi chúng ta niềm khát khao và hy vọng. Phải chăng vì vậy mà Thanh Hải lựa chọn lựa mùa xuân để khởi nguồn cảm hứng. Niềm khát khao cháy bỏng trong tâm hồn thi sĩ Thanh Hải, được gửi gắm qua bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” (11/1980). Bài thơ như những nốt nhạc trầm bổng, những nhạc điệu ngân nga đựng lên từ đáy lòng của một con người tha thiết được góp phần nhỏ bé vào thế cuộc chung rộng lớn. “Mùa xuân nho nhỏ” của thi sĩ Thanh Hải thể hiện những rung động sâu xa trước vẻ đẹp của thiên nhiên quốc gia, trước những hi sinh và nỗ lực say sưa trong sự nghiệp bảo vệ, xây dựng Tổ quốc của toàn dân tộc. Đó là “là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với quốc gia, với thế cuộc”.
Mở đầu bài thơ như tiếng hát reo vui đón chào một mùa xuân đẹp đã về.
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ôi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”
Ở khổ thơ thứ nhất, thi sĩ vẽ ra trước mắt người đọc một bức tranh thiên nhiên về mùa xuân quê hương quốc gia rộn ràng âm thanh, nên thơ, rực rỡ sắc màu với những đường nét hài hòa, tràn đầy sức sống. Thanh Hải đã vẽ nên một bức tranh xuân tươi đẹp, đầy sức sống và quyến rũ lạ thường. Từ mùa xuân của thiên nhiên đất trời, tới khổ thơ thứ hai và ba, Thanh Hải dẫn người đọc đắm chìm vào quang cảnh mùa xuân của cuộc sống, của nhân dân và quốc gia rộn ràng trong trẻo cùng những hình ảnh đậm chất sử thi. Hai khổ thơ đồng thời cũng là minh chứng cho tài năng nghệ thuật độc đáo cũng như tình yêu, niềm tự hào sâu sắc mà Thanh Hải dành cho quốc gia.
Khi xưa, trong đêm đen của kiếp sống nô lệ, thi sĩ Tố Hữu – một người con xứ Huế đã từng viết:
Tôi nện gót trên phố phố Huế
Dửng dưng không một thiện cảm chi
Không gian sặc sụa mùi ô uế
Như nước dòng Hương mãi cuốn đi.
Đó là Huế trong quá khứ nô lệ đen tối, lầm than.Thời nay,trong hiện tại, Huế đã đổi khác, đang ton tả nhịp đương đầu, xây dựng cùng quốc gia:
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng.
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ.
Tất cả như ton tả
Tất cả như xôn xao…
Thanh Hải đã vẽ lên một bức tranh mùa xuân quốc gia tuyệt đẹp với sức xuân phơi phới, từ đó làm vượt trội lên sức sống mãnh liệt của quốc gia. thi sĩ Thanh Hải đã cảm nhận và tái tạo quang cảnh mùa xuân của quốc gia qua hai hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng là “người cầm súng” và “người ra đồng”. Sức xuân nảy nở nơi những con người đương đầu và lao động – hai mẫu người gắn liền với chiều dài lịch sử phát triển của quốc gia. Họ là những con người cụ thể, những con người làm nên lịch sử với hai nhiệm vụ cơ bản của quốc gia ta trong suốt quá trình phát triển trong tương lai: đương đầu và sản xuất, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc. Điệp ngữ “mùa xuân” không chỉ gợi tả quang cảnh thiên nhiên đất trời lúc vào xuân mà còn thể hiện được sức sống, sức trẻ tràn đầy của quốc gia sau chiến tranh. Mùa xuân tới mang lại tiếng gọi của những nỗ lực mới và hy vọng mới, mang lại tiếng gọi của quốc gia, của quê hương đang trên đà thay đổi, phát triển. Những tiếng gọi lặng lẽ tới từ mùa xuân làm thức dậy con người, làm trái tim con người như bừng lên rạng rỡ trong không khí sôi nổi của quốc gia, của muôn cây cỏ đã đi theo người lính vào chiến trường, sát kề vai, đã cùng người lao động hăng say ngoài đồng ruộng. Mùa xuân không những chắp thêm đôi cánh sức mạnh cho con người mà còn chuẩn bị cho con người những “lộc” non tươi mới, căng tràn sinh khí. “Lộc” là nhành non chồi biếc của cỏ cây trong mùa xuân. “Lộc” không chỉ là hình ảnh tả thực mà con mang ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng. Đối với người đội viên, “lộc” là cành lá ngụy trang che mắt quân thù trong cuộc đương đầu bảo vệ Tổ quốc đầy cam go và khốc liệt. Đối với người nông dân “một nắng hai sương”, “lộc” là những mầm xuân tươi non trải dài trên ruộng đồng bát ngát, báo hiệu một mùa bội thu. Nhưng đặc biệt hơn cả, “lộc” là sức sống, là tuổi xanh, sức thanh xuân tươi mới đầy ước mong, lí tưởng, đầy những hoài bão và khát vọng cống hiến của tuổi xanh, sôi nổi trong mỗi tâm hồn con người – tâm hồn của người lính dũng cảm, kiên cường nơi lửa đạn bom rơi – tâm hồn của người nông dân chuyên cần, hăng say tăng gia sản xuất. “Lộc” chính là thành tựu ngày hôm nay và niềm tin, hy vọng ngày mai.
Phải chăng mùa xuân của đất trời đọng lại trong lộc non đã theo người cầm súng và người ra đồng, hay chính họ đã đem mùa xuân tới cho mọi miền của Tổ quốc thân yêu? Từ những suy nghĩ rất thực về quốc gia, thi sĩ khái quát:
Tất cả như ton tả
Tất cả như xôn xao…
Lối điệp cấu trúc song hành với những điệp ngữ “Tất cả”, “như” phối hợp với từ láy tượng hình “ton tả”, “xôn xao” nhấn mạnh khí thế tưng bừng của quốc gia vào xuân thể hiện không khí khẩn trương, niềm vui náo nức bâng khuâng của tâm hồn con người trước mùa xuân lớn lao của dân tộc. thi sĩ đã khái quát được cả một thời đại của dân tộc. tiết điệu khẩn trương, tất bật của những con người Việt Nam trong giai đoạn mới, thời đại mới, trong công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa như tụ trong từ “ton tả”. Còn “xôn xao” lại bộc lộ tâm trạng náo nức rộn ràng. Ý thơ khẳng định một điều: không chỉ tư nhân nào vội vã mà cả quốc gia đang ton tả, khẩn trương sản xuất và đương đầu. Tất cả đều náo nức, rộn ràng trong mùa xuân tươi đẹp của thiên nhiên, của quốc gia. Nhịp thơ sôi nổi như nhịp hành khúc cho thấy niềm tin tươi sáng, cái nhìn lạc quan của Thanh Hải về tiền trình của dân tộc cho dù trong hoàn cảnh khó khăn lúc đương thời.
Những dòng thơ của Thanh Hải thổi vào lòng người một ngọn lửa sống nhắc nhở, thôi thúc con người nhìn đời lạc quan hơn, sống có trách nhiệm, gắn bó với quê hương, quốc gia. Khổ thơ đã để lại một cảm nhận về sức sống mãnh liệt của mùa xuân và quốc gia, đồng thời diễn tả sự sinh sôi phát triển và sự trỗi dậy vô tận đang bừng lên khắp nơi ở cả thiên nhiên, đất trời và con người khi xuân về.
Xúc cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên quốc gia khi bước vào mùa xuân, thi sĩ Thanh Hải đã có cái nhìn sâu sắc và tự hào về lịch sử hơn bốn nghìn năm dân tộc:
quốc gia bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao.
quốc gia như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Giọng thơ có sự thay đổi từ sôi nổi, hào hùng, mạnh mẽ sang trầm lắng, tha thiết. Thông qua hệ thống những tính từ “vất vả”, “gian lao”, thi sĩ suy ngẫm về truyền thống hơn 4000 năm dựng nước và giữ nước của ông cha ta. Đó là một truyền thống hào hùng đầy vinh quang nhưng cũng không ít gian truân, vất vả. Với nghệ thuật nhân hóa, Tổ quốc như một người mẹ tảo tần,vất vả và gian lao, đã làm vượt trội sự trường tồn của quốc gia. Để có được sự trường tồn ấy, giang sơn gấm vóc này đã thấm bao máu, mồ hôi và cả nước mắt của những thế hệ, của những tháng năm đằng đẵng lúc hưng thịnh, lúc thăng trầm. Nhưng dù trở lực có mạnh tới đâu cũng không khuất phục được dân tộc Việt Nam:
Sống vững chãi bốn nghìn năm sừng sững
Lưng đeo gươm tay mềm mại bút hoa. (Huy Cận)
Chính những năm tháng khó khăn ấy, dân tộc mình đã khẳng được ý chí, sức mạnh và bản lĩnh. Đặc biệt, phép tu từ so sánh được thi sĩ sử dụng vô cùng đặc sắc, làm ý thơ súc tích:
quốc gia như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Sao là nguồn sáng bất diệt của thiên hà, là vẻ đẹp lung linh của bầu trời đêm, là hiện thân của sự vĩnh hằng trong vũ trụ. So sánh như thế, là tác giả khẳng định chiều dài lịch sử của dân tộc và quốc gia trong quá khứ và hiện tại luôn có những biến cố thăng trầm nhưng chúng ta vẫn luôn nỗ lực nỗ lực vươn lên. Từ đây, thi sĩ có những suy tư chiêm nghiệm về lịch sử dân tộc: Sức xuân của ngày ngày hôm nay là sự kết tụ và phát huy sức xuân của dân tộc, dẫu phải trải qua muôn vàn khó khăn quốc gia và con người Việt Nam vẫn tỏa sáng bất diệt. Điệp ngữ “quốc gia” được nhắc lại hai lần thể hiện sâu sắc ý thơ: trải qua những gian truân, vất vả, quốc gia vẫn toả sáng đi lên không gì có thể ngăn cản được. từ đó, thi sĩ bộc lộ niềm tự hào sâu sắc, mãnh liệt về lịch sử hơn 4000 năm cũng như tiền trình của dân tộc. Câu thơ năm chữ “Cứ đi lên phía trước” sử dụng nhiều thanh trắc tạo nên một âm hưởng khỏe khoắn gân guốc chắc nịch thích hợp với hình ảnh thơ đậm chất anh hùng. Âm thanh mùa xuân quốc gia vang lên từ chính cuộc sống vất vả, gian lao mà tươi thắm tới vô ngần. Câu thơ như một lời khẳng định, một sự thể hiện ý chí và lòng quyết tâm và niềm tin sắt đá của thi sĩ và của cả dân tộc về tương lai tươi sáng, tốt đẹp của quê hương, quốc gia.
Bài thơ được sáng tác trong lúc quốc gia đang gặp muôn vàn gian lao thử thách nhưng giọng thơ vẫn vút cao tràn ngập niềm tự hào, tin yêu vào sức sống, sức trỗi dậy của quốc gia. Phải là một con người yêu quê hương quốc gia tha thiết và giàu lòng lạc quan yêu đời thì Thanh Hải mới sáng tạo nên những dòng thơ sâu sắc tương tự. Điều này thật đáng quý vì nó gieo vào lòng người đọc lời nhắc nhở không bao giờ được chùn bước mà hãy cứ vươn lên.
Với việc sử dụng thể thơ năm chữ giàu nhạc điệu, văn pháp lãng mạn giàu sức gợi đậm chất sử thi và phối hợp khéo léo nhiều giải pháp tu từ và từ láy tượng hình, thi sĩ đã gợi tả hình ảnh quốc gia vào xuân tràn đầy sức sống, từ đó thể hiện cái tôi Thanh Hải, niềm tin, niềm tự hào tha thiết về sức sống của dân tộc. Liên hệ với hoàn cảnh sáng tác, người đọc càng yêu hơn, quý hơn những tâm sự của thi sĩ Thanh Hải, một người nghệ sĩ tài tình, một người đội viên, một công dân với tâm nguyện đẹp đẽ luôn sống thủy chung, gắn bó với quốc gia.
Đoạn thơ không chỉ lay động trái tim độc giả bởi chất họa gợi cảm, bởi chất nhạc xao xuyến mà còn bởi niềm tin, niềm tự hào mãnh liệt vào sức sống của quốc gia, khơi dậy trong ta ý chí quyết tâm không bao giờ chùn bước trước khó khăn thử thách trong cuộc sống.
Với “Mùa xuân nho nhỏ”, Thanh Hải đã góp vào nền thơ hiện đại Việt Nam một bài thơ xuân đẹp. Bài thơ cho thấy một hồn thơ trong trẻo, điệu thơ ngân vang, xúc động. Tình yêu mùa xuân gắn liền với tình yêu quê hương, quốc gia được Thanh Hải diễn tả sâu sắc và cảm động. Thi phẩm lay động trái tim độc giả bởi chất họa gợi cảm, bởi chất nhạc xao xuyến và đã làm sáng lên trong ta niềm tin, niềm tự hào mãnh liệt vào sức sống của quốc gia, khơi dậy trong ta ý chí quyết tâm không bao giờ chùn bước trước khó khăn thử thách trong cuộc sống.
Phân tích 3 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ – Mẫu 2
Đã từ lâu, mùa xuân vốn là đề tài thân thuộc trong thơ ca, là nguồn thi hứng dạt dào để người nghệ sĩ viết lên những trang thơ đong đầy xúc cảm. Cũng lấy cảm hứng từ mùa xuân, Thanh Hải đã viết lên bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” . Bài thơ bộc lộ xúc cảm của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên quốc gia và khát vọng đẹp đẽ muốn làm một “mùa xuân nho nhỏ” hiến dâng cho đời. Đặc biệt ba khổ thơ đầu của bài thơ đã mang lại cho người đọc cảm nhận về mùa xuân của thiên nhiên và mùa xuân quốc gia, con người.
Mở đầu bài thơ, là hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên. Bức tranh thiên nhiên được mở ra bằng hình ảnh “dòng sông xanh “,” bông hoa tím biếc” . Đây là những hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống. kế bên hình ảnh thiên nhiên, bức tranh xuân còn có sự xuất hiện của âm thanh tươi đẹp, rộn ràng. Tiếng chim chiền chiện hót vang trời là âm thanh rộn ràng, náo nhiệt báo hiệu xuân về. Đứng trước thiên nhiên tươi đẹp, tâm trạng của tác giả rất trân trọng, nâng niu . thi sĩ “đưa tay hứng”, nâng niu, trân trọng tất cả những gì tươi đẹp của sự sống. Tác giả say đắm trong mùa xuân của thiên nhiên, quốc gia với tâm thế đón nhận, trân trọng từng sự sống của thiên nhiên.
Từ mùa xuân của thiên nhiên, đất trời, thi sĩ chuyển sang cảm nhận về mùa xuân của quốc gia. Mùa xuân của quốc gia như tươi đẹp hơn, xuân sắc hơn vì ở đó có sự góp mặt của những người lao động . Bằng xúc cảm dạt dào, thi sĩ đã liên tưởng tới những người đội viên ra trận mà trên vai, trên lưng họ có cành lá nguỵ trang. Những cành lá ấy mang lộc biếc, chồi non, mang theo mùa xuân của thiên nhiên, cây cỏ. tương tự, người lính khi ra trận, không chỉ có hành ngũ, tư trang mà họ còn mang theo sức sống của cả dân tộc, mang theo cả mùa xuân của thiên nhiên, đất trời. Không chỉ nói tới những người lính, mùa xuân trong thơ Thanh Hải còn có sự xuất hiện của những người lao động thông thường, đó là những người nông dân trên đồng ruộng. Nói về những người lao động là nói tới những người ươm mầm cho sự sống, ươm những hạt măng non trên những cánh đồng quê hương. Chính họ đã lao động và tạo nên sức sống của mùa xuân thiên nhiên, quốc gia. Bằng một tâm hồn tinh tế, thi sĩ trông thấy “tất cả như ton tả/ tất cả như xôn xao “. Sức sống của quốc gia, của dân tộc, cũng được tạo nên từ sự ton tả, náo nức của người cầm súng, người ra đồng. Và từ đây, thi sĩ xuôi chiều dài lịch sử để nghĩ tới một quốc gia bốn nghìn năm văn hiến lâu đời, một quốc gia mà thi sĩ tin tưởng rằng nó sẽ như vì sao sáng rực, vụt bay trên bầu trời rộng lớn. Tất cả điều đó đã làm vượt trội lên xúc cảm lạc quan, tin tưởng, sự ngợi ca sức sống quê hương quốc gia, dân tộc khi mùa xuân về của tác giả.
Với ba khổ thơ, tác giả đã vẽ ra trước mắt người đọc mùa xuân của thiên nhiên, quốc gia đầy tươi đẹp, rộn ràng . Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với quốc gia, với thế cuộc, thể hiện ước nguyện thật tâm của thi sĩ được cống hiến cho quốc gia, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
Có thể nói, ba khổ thơ đầu của bài “Mùa xuân nho nhỏ” là ba khổ thơ hay mang nhiều ý nghĩa. Với ba khổ thơ đầu, tác giả đã mang lại cho người đọc cảm nhận hết sức tinh tế về mùa xuân của thiên nhiên, đất trời. từ đó, đánh thức tình yêu thiên nhiên và ý thức trách nhiệm, ước muốn cống hiến một phần công sức nhỏ bé của mình góp phần làm rạng rỡ thêm mùa xuân của thiên nhiên, quốc gia.
Phân tích 3 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ – Mẫu 3
Thanh Hải là thi sĩ tiêu biểu của nền thơ ca Việt Nam. Trong số những tác phẩm mà ông để lại cho độc giả thì vượt trội nhất có nhẽ là “Mùa xuân nho nhỏ”. Thi phẩm đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên đẹp tuyệt vời của xứ Huế mộng mơ từ đó làm vượt trội nên hình ảnh của mùa xuân quốc gia. Điều này được thể hiện rõ nét qua ba khổ thơ đầu “Mọc giữa…. phía trước”.
Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được ra đời trong hoàn cảnh rất đặc biệt trước khi thi sĩ sắp vĩnh biệt thế cuộc. Vậy mà bài thơ vẫn rất trẻ trung và đầy khát vọng cống hiến. Bài thơ được cấu tạo theo mạch xúc cảm dạt dào của tác giả. Bằng sự quan sát tinh tế những giác quan nhạy cảm nhưng hơn thế là cả một tấm lòng yêu quê hương Thanh Hải đã vẽ bức tranh xuân thật nhẹ nhõm đằm thắm giản dị nhưng hết sức thơ mộng:
“Mọc giữa dòng sông xanh
……. ……
Hót chi mà vang trời”
quang cảnh mùa xuân dần dần được hiện ra với một vẻ đẹp thật bình dị, đơn sơ nhưng cũng không kém phần nên thơ và sâu sắc. Ở đây, mùa xuân của Thanh Hải tới với ta không rực rỡ kiêu sa với cành đào Hà Nội, với những nụ mai vàng đang phô trương sắc thắm, mà chỉ đơn thuần là một bông hoa tím đang mọc lên giữa dòng sông nước xanh như lọc. Cành hoa nghiêng mình xuống mặt nước tựa như gương ấy để vượt trội lên trên một khung trời được in bóng dưới lòng sông, với màu sắc thật nhẹ, thật hài hòa mà cũng rất dễ thương, Thanh Hải đã tạo nên cho bức tranh mùa xuân của mình một nét gì đó vô cùng độc đáo. Và bức tranh ấy lại càng được đẹp hơn, có “hồn” khi cái màu tím kia được thi sĩ tô đậm lên thành “tím biếc”. Gam màu ấy đã được tô vẽ vào bức tranh thật khéo léo, tài tình, làm cho người đọc chúng ta có thể hình dung ra ngay trước mắt cả một bông hoa tím biếc, thật nhỏ, thật xinh, nhưng nhịn nhường như cũng có đủ khả năng để nhuộm tím cả bầu trời, cả không gian mùa xuân đang căng tràn sức sống. Cái màu tím ấy lan ra, chơi vơi, và khẽ lay động theo những ngọn gió xuân đang thổi lên từ lòng sông xanh mát rượi. Cảnh vật mùa xuân trong bài thơ có nhẽ cũng bình dị, giản đơn, và trầm lặng, tĩnh lặng như vùng đất miền Trung quê hương tác giả. Xứ Huế vốn nổi tiếng mộng mơ với núi Ngự sông Hương, với những điệu hò mái nhì mái đẩy, giờ lại càng thêm xinh đẹp dưới ngòi bút tô vẽ của thi sĩ…
Xem Thêm : Nghị luận về ý kiến Đúng giờ là một cử chỉ đẹp (3 mẫu)
Bức tranh thiên nhiên kia nãy giờ đang tĩnh lặng như chất chứa suy tư, chợt sinh động và “sống” hẳn lên vì một nét đâm ngang của cánh chim chiền chiện:
Ơi! Con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng!
Bức tranh ấy giờ đây chợt đẹp hẳn lên và cũng độc đáo hơn vì có sự pha trộn giữa hai sắc màu: hài hoa (xanh, tím) và lung linh rực rỡ (long lanh). Câu thơ giờ cũng mang một nét gì đó lạ thường dường như là vô lí; con chim chiền chiện mà lại hót tới vang cả trời! Thực ra, khoảng trời ấy chính là khoảng không gian của riêng tác giả, trong tim tác giả, vì vậy mà chỉ có một mình tác giả mới cảm nhận được và nghe thấy được mà thôi. Tâm hồn thi sĩ nhỏ bé trước đất trời, chính vì vậy mà tất cả mọi cảnh của tâm hồn ấy cũng trở nên nhỏ xinh và dễ thương tới lạ: con chim nhỏ của mùa xuân nhỏ trong một khoảng không gian nhỏ. Nhưng chính cái “nhỏ” ấy đã phần nào tạo nên được nét độc đáo riêng trong thế đối lập của câu thơ. Tâm hồn ấy, trái tim ấy tuy nhỏ nhưng chỉ chính nó mới cảm nhận được hết mùa xuân của đất trời và vũ trụ thiên nhiên… Và giờ đây tiếng chim lại vang lên, tiếng chim thân thuộc của đồng quê dân dã:
Ồ! tiếng hát vui say
Con chim chiền chiện
Trên đồng lúa chiêm
Xuân chao mình bay liệng…
(Tố Hữu)
Say mê với tiếng chim, trước mắt thi sĩ nhịn nhường như xuất hiện những giọt long lanh đang nhẹ nhõm rơi xuống: “Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng!”.
“Từng giọt long lanh”… giọt gì? Giọt nắng, giọt sương, giọt hạnh phúc, hay là giọt xuân đang êm đềm rơi xuống từ cánh chim chiền chiện nhỏ đang tung mình bay lượn để ban phát mùa xuân tới cho mọi người? Nhưng chuẩn xác hơn nhất có nhẽ là giọt tiếng chim, giọt tiếng chim mà chỉ có một mình tác giả cảm nhận được, và “trông thấy” được! Nhìn được những vật mà mắt thường không thấy có nhẽ do Thanh Hải đang nhìn bằng con mắt của một thi sĩ. Tiếng chim thì nghe, nhưng ở đây tác giả lại nhìn. Hiện tượng chuyển đổi cảm giác này lẽ ra chỉ có được ở những người say. Câu thơ đang vô lí giờ lại bỗng nhiên hợp lí. quả thực Thanh Hải đang say, ông say trước quang cảnh thiên nhiên vào mùa xuân thật xinh tươi, đẹp đẽ, say vì nàng chúa xuân quá diễm lệ, yêu kiều. Và từ đó trân trọng, thật nhẹ nhõm, tác giả đã đưa tay ra hứng để đón lấy những điều may mắn, cái tốt đẹp và cái “lộc” của mùa xuân đã tặng thưởng cho tâm hồn của mỗi con người, và đặc biệt là cho tác giả.
nếu như khổ thơ thứ nhất của bài thơ đã mở ra quang cảnh mùa xuân của thiên nhiên thì khổ thơ thứ hai đã mở ra quang cảnh mùa xuân của quốc gia.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như ton tả
Tất cả như xôn xao..
Có thể thấy, thi sĩ Thanh Hải đã cảm nhận và tái tạo quang cảnh mùa xuân của quốc gia qua hai hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng là “người cầm súng” và “người ra đồng”. Người đọc dễ dàng nhận thấy, “người cầm súng” và “người ra đồng” là hai hình ảnh biểu tượng cho hai nhiệm vụ chiến lược quan trọng nhất của quốc gia ta ở thời khắc bài thơ ra đời đó chính là cùng lúc vừa đương đầu ở tiền tuyến vừa lao động, sản xuất để xây dựng hậu phương vững chắc. Đặc biệt, hình ảnh “người cầm súng” lại đi liền với hình ảnh “lộc giắt đầy quanh lưng” đã gợi cho người đọc liên tưởng tới những vòng lá ngụy trang của người đội viên trên phố hành quân ra trận như đang nảy lên những chồi non xanh mơn mởn cùng những anh ra trận, mùa xuân như đang về trên khắp mọi nơi, mọi nẻo đường. Còn hình ảnh “người ra đồng” được sử dụng phối hợp với hình ảnh “lộc trải dài nương mạ” gợi liên tưởng tới những cánh đồng tươi tốt, xanh thẳm, phì nhiêu được những bàn tay khéo léo, siêng năng, cần mẫn của những người lao động chăm bón và tạo nên. Tất cả những hình ảnh và sự phối hợp độc đáo ấy đã gợi lên một bức tranh mùa xuân tràn đầy sắc xanh, tươi mới và tuyệt diệu. Thêm vào đó, khổ thơ còn sử dụng điệp từ “mùa xuân” và điệp từ “lộc” đã gợi lên quang cảnh mùa xuân tươi đẹp đang vươn ra những chồi lộc non và đồng thời cũng gợi lên thành tựu của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Khổ thơ khép lại với những dòng thơ sử dụng điệp từ “tất cả” đi liền với những từ láy “ton tả”, “xôn xao” làm cho nhịp thơ trở nên gấp gáp, gợi một nhịp sống sôi động, ton tả, khẩn trương trong nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ quê hương, quốc gia.
Và để rồi, trước quang cảnh tươi đẹp và tràn đầy sức sống ấy của mùa xuân quốc gia tác giả đã giãi bày niềm tự hào, niềm tin của mình vào một tương lai ngày mai tươi sáng, tốt đẹp.
quốc gia bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
quốc gia như vì sao
Cứ đi lên phía trước
thi sĩ Thanh Hải đã nhắc lại chặng đường bốn nghìn năm của quốc gia thông qua hệ thống những tính từ “vất vả”, “gian lao” từ đó có thể cho thấy chặng đường dựng nước và giữ nước của dân tộc ta là một chặng đường đầy những gian truân, khó khăn và thử thách, mất mát. Và cũng trong chính những năm tháng khó khăn ấy, dân tộc mình đã khẳng được ý chí, sức mạnh và bản lĩnh. Đặc biệt hình ảnh so sánh “quốc gia như vì sao” đã mở ra nhiều liên tưởng độc đáo và giàu ý nghĩa. Hình ảnh so sánh ấy vừa gợi tới nguồn sáng trường tồn mãi với không gian, thời gian, vừa gợi lên niềm tin của tác giả về một tương lai tươi sáng, rộng mở của quốc gia với khí thế mạnh mẽ không gì cản nổi. Cùng với đó, cấu trúc song hành “quốc gia bốn nghìn năm”, “quốc gia như vì sao” đã diễn tả sự vận động đi lên của lịch sử và là lời khẳng định về sự trường tồn vĩnh cửu của quốc gia. Cụm từ “cứ đi lên phía trước” khép lại khổ thơ như một lời khẳng định, một sự thể hiện ý chí và lòng quyết tâm và niềm tin sắt đá của thi sĩ và của cả dân tộc về tương lai tươi sáng, tốt đẹp của quê hương, quốc gia.
Càng đọc thơ Thanh Hải, ta càng thêm cảm thấy thú vị và say sưa. Nhất là sau khi đọc “Mùa xuân nho nhỏ”, ta như thấy được cả men rượu của mùa xuân đang lan tỏa vào đất trời, hòa vào trong lòng mùa xuân và trong lòng người đọc. Đây quả thực đúng là mùa một “mùa xuân nho nhỏ” mà Thanh Hải đã dâng tặng cho đời. nếu như chúng ta biết rằng Thanh Hải viết bài thơ này khi ông đang nằm trên giường bệnh, ông viết không phải vào dịp xuân… và chỉ ít tháng thôi ông đã ra đi mãi mãi… dù sao, bông hoa tím biếc chung với đời, dòng sông xanh biếc của hy vọng, của niềm tin với đời vẫn là hình ảnh nhỏ nhẹ nói với ta bao điều…
Phân tích 3 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ – Mẫu 4
Mùa xuân là để tài vô tận của thơ ca. Song, cái cảm nhận về mùa xuân của những thi sĩ theo thời gian có rất nhiều thay đổi. Đối với Mãn Giác Thiền sư, một cao tăng nổi tiếng thời Lý, mùa xuân mang một tính triết lý sâu sắc:
“Đừng tưởng xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sân trước một nhành mai”
Còn đối với những thi sĩ trước cách mệnh, mùa xuân gợi lên một nét sầu cảm:
“Tôi có chờ đâu, có đợi đâu,
Mang chi xuân tới gợi thêm sầu.” (Chế Lan Viên)
Nhưng đối với thi sĩ Thanh Hải, mùa xuân mang một nét đẹp đáng yêu tươi thắm; gợi lên trong lòng người đọc nhiều hình ảnh rộn rực tươi trẻ. vì vậy, mùa xuân trong thơ của Thanh Hải là biểu tượng cho sức sống mạnh mẽ của quê hương, dân tộc. Tất cả đã được thể hiện rõ nét trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”, một bài thơ đặc sắc được thi sĩ viết không lâu trước khi qua đời.
Người xưa có câu: “Thi trung hữu họa”. Thơ ca vẽ nên những bức tranh tuyệt đẹp của cuộc sống. Mở đầu bài thơ, Thanh Hải đã phác họa nên một bức tranh xuân giản dị mà tươi đẹp:
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”
“Dòng sông xanh” gợi nhắc hình ảnh những khúc sông uốn lượn của dải đất miền Trung quanh co, đó có thể là dòng sông Hương thơ mộng, một vẻ đẹp lắng đọng của xứ Huế mộng mơ.Trên gam màu xanh lơ của dòng sông thơ mộng, vượt trội lên hình ảnh “một bông hoa tím biếc”. Không có màu vàng rực rỡ của hoa mai, cũng không có màu đỏ thắm của hoa đào, mùa xuân của Thanh Hải mang một sắc thái bình dị với màu tím biếc của bông hoa lục bình. Đây là một hình ảnh mang đậm bản sắc của cố đô Huế. Không biết tự bao giờ màu tím đã trở thành màu sắc đặc trưng của con người và đất trời xứ Huế. Màu tím biếc gợi nhớ hình ảnh những nữ sinh xứ Huế trong những bộ áo dài màu tím dịu dàng thướt tha. thi sĩ đã sử dụng giải pháp nghệ thuật đảo ngữ, đưa động từ “mọc” lên đầu câu như một cách để nhấn mạnh vẻ đẹp tươi trẻ, đầy sức sống của mùa xuân thiên nhiên. Trong bức tranh mùa xuân của TH, không chỉ có hình ảnh, mà còn có âm thanh xao xuyến, ngân nha của con chim chiền chiện. Tiếng chim lảnh lót vang lên làm xao động cả đất trời, làm xao xuyến cả tâm hồn thi sĩ nhạy cảm của thi sĩ. Những từ ngữ cảm thán “ơi, hót chi” đã thể hiện rõ nét xúc cảm của thi sĩ. Mùa xuân của thiên nhiên đã đem tới cho thi sĩ một cảm giác ngây ngất. Mùa xuân ấy không có gì khác lạ, vẫn là một mùa xuân rất giản dị trên quê hương xứ Huế của thi sĩ. Nhưng thi sĩ bỗng trông thấy vẻ đẹp lạ kỳ của mùa xuân, một vẻ đẹp mà lâu nay thi sĩ không để ý. Phải chăng vì đây là lần cuối cùng được ngắm nhìn mùa xuân quê hương nên thi sĩ cảm thấy mùa xuân ấy đẹp hơn, tươi sáng hơn ?
Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp giản dị và nên thơ của mùa xuân, thi sĩ bổi hổi xúc động:
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”
“Giọt long lanh” là giọt mưa xuân, giọt nắng vàng hay giọt sương sớm ? Theo mạch xúc cảm của thi sĩ thì có nhẽ đây là giọt âm thanh của tiếng chim ngân vang. Bằng một cảm nhận tinh tế, thi sĩ đã hình tượng hóa tiếng chim thành một sự vật có hình dáng, đây là một sự sáng tạo rất mới mẻ chỉ có thể có được nhờ tâm hồn nhạy cảm của một thi sĩ. tương tự, chỉ bằng ba nét vẽ: dòng sông xanh, bông hoa tím và tiếng chim ngân vang khắp đất trời, thi sĩ đã phác họa nên một bức tranh xuân tuyệt đẹp trên cố đô Huế.
Từ vẻ đẹp thanh khiết của mùa xuân thiên nhiên, thi sĩ liên hệ tới mùa xuân của quốc gia, mùa xuân của cách mệnh:
“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ”
Bốn câu thơ mang cấu trúc song hành thể hiện rõ hai nhiệm vụ của nhân dân: đương đầu bảo vệ Tổ quốc và sản xuất làm giàu nước nhà. Hai nhiệm vụ ấy đặt nặng lên vai của người đội viên – “người cầm súng” và người nông dân – “người ra đồng”. Nét đặc sắc của đoạn thơ là việc sáng tạo hình ảnh “lộc”. “Lộc” là chồi non, cành biếc; “lộc” còn tượng trưng cho sự may mắn, niềm an lành trong năm mới. Đối với người đội viên, “lộc” là cành lá ngụy trang che mắt quân thù. Đối với người nông dân, “lộc” là những mầm mạ non trải dài trên đồng ruộng bát ngát, báo hiệu một mùa bội thu. Người đội viên đương đầu bảo vệ Tổ quốc sẽ đem về “lộc” là sự an lành niềm vui, niềm tự hào thắng lợi cho dân tộc. Người nông dân gieo trồng lúa trên đồng ruộng sẽ đem về “lộc” là những hạt gạo trắng ngần, những bát cơm ngọt nhạt cho đồng bào cả nước. Cả dân tộc bước vào xuân với khí thế khẩn trương và náo nhiệt:
“Tất cả như ton tả
Tất cả như xôn xao…”
Bằng cách sử dụng từ láy “ton tả-xôn xao” cùng với điệp từ, tác giả đã mang lại cho câu thơ một nét rộn ràng, tấp nập. “ton tả” tức là vội vã, khẩn trương. “Xôn xao” là có rất nhiều âm thanh trộn lẫn vào nhau, làm cho náo động. Từ những âm thanh xôn xao và sự ton tả của con người, thi sĩ lại suy tư về sự phát triển của quốc gia qua bốn nghìn năm lịch sử:
“quốc gia bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
quốc gia như vì sao
Cứ đi lên phía trước”
Chặng đường lịch sử của quốc gia qua bốn nghìn năm trường tồn đã trải qua biết bao thăng trầm, với bao nhiêu là “vất vả và gian lao”. So sánh quốc gia với vì sao sáng, thi sĩ đã thể hiện niềm tự hào đối với quốc gia và dân tộc. Sao là nguồn sáng bất diệt, là vẻ đẹp vĩnh hằng trong không gian và thời gian. Ngôi sao sáng đã trở thành vẻ đẹp lộng lẫy trên lá cờ VIệt Nam, trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp ngời sáng của con người và quốc gia Việt Nam. quốc gia vẫn không ngừng phát triển, vẫn “cứ đi lên phía trước” để sánh vai cùng những cường quốc năm châu trên toàn cầu. Đoạn thơ thể hiện ý chí vươn lên không ngừng của con người và dân tộc Việt Nam.
Tình yêu thiên nhiên, sự xúc động trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân cách mệnh và khát vọng cống hiến đã được Thanh Hải gửi gắm qua bài thơ “mùa xuân nho nhỏ”. Tuy là tác phẩm được viết không lâu trước khi thi sĩ qua đời nhưng bài thơ vẫn để lại trong lòng bao thế hệ độc giả những xúc cảm sâu lắng khó phai mờ. Và, Bài thơ vẫn sẽ tiếp tục trường tồn cùng với những bước đi lên của quốc gia, gợi nhắc cho những thế hệ trẻ một cách sống đẹp: góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc, để quốc gia ta sẽ mãi tươi đẹp như trong tiết xuân. Thế mới biết, thế cuộc của con người thì có hạn nhưng những trị giá ý thức mà con người để lại cho đời sau thì có trị giá vĩnh hằng.
Phân tích 3 khổ thơ đầu Mùa xuân nho nhỏ – Mẫu 5
“Mùa xuân nho nhỏ” được viết vào tháng 11 năm 1980. Đây là thời khắc tác giả Thanh Hải đang nằm trên giường bệnh, chống chọi với căn bệnh hiểm nghèo cũng là đối mặt với cái chết đang hiện hữu kề cận. Tuy vậy, qua con mắt của thi nhân và khối óc tưởng tượng của một con người yêu thiên nhiên, cảnh vật sâu sắc, Thanh Hải đã sáng tạo nên những vần thơ thật ý nghĩa. Ngay ở khổ thơ trước tiên đã toát lên được tình yêu thiên nhiên đất trời mãnh liệt:
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”
Khổ thơ như một bức tranh thiên nhiên đầy sắc xuân. Đó là bức tranh có những nét chấm phá, phác họa vô cùng tinh tế. Từ “mọc” xuất hiện ngay từ đầu câu thơ cho ta một ấn tượng mạnh. Một động từ mạnh xuất hiện như thể hiện sự vươn dậy, sự khỏe khoắn, một sức sống như tiềm tàng bí mật bỗng chốc vụt trỗi dậy. Người đọc đặt ra nghi vấn “Cái gì Mọc giữa dòng sông xanh”? Điều này gây tò mò đối với độc giả thì ngay ngay thức thì, câu thơ thứ hai đã trả lời điều ấy: “Một bông hoa tím biếc”. Hai câu thơ có sử dụng giải pháp đảo ngữ. Lẽ ra phải là:
“Một bông hoa tím biếc
Mọc giữa dòng sông xanh”
Việc đảo ngữ có tác dụng giúp câu thơ thêm phần đặc biệt, ấn tượng. Hai câu thơ gợi cho ta thấy với không gian mênh mông trời nước, giữa dòng sông với làn nước trong xanh, bỗng nhiên mọc lên một bông hoa. Bông hoa ấy có màu sắc tím biếc. Tuy không phải là sắc màu đỏ rực như đỏ, xanh ngắt mà là màu tím biếc. Màu tím làm nên sự thơ mộng, nhẹ nhõm, làm nên sắc xuân. Đó là vẻ đẹp tinh khôi, sáng trong mà cũng rất đỗi mộng mơ. Đó là màu tím của hoa, của thiên nhiên hay chính là sự tượng trưng cho xứ Huế thơ mộng. Trên nền xanh của dòng sông, màu hoa tím biếc, tưởng dường như bức họa ấy tĩnh lại. Nhưng ngay sau đó là sự xuất hiện của tiếng động:
“Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”
Trên bức tranh ấy nổi tiếng chim hót vang trời. Với thán từ gọi đáp “Ơi” mang lại sự sắp gũi, đậm tiếng nói Huế. tiếng nói ấy mang lại sự nhẹ nhõm, tình cảm và có nét vô cùng đáng yêu. Tiếng chim hót làm cho bức tranh chuyển trạng thái từ tĩnh sang động. Mùa xuân trong thơ của Thanh Hải là một nét đẹp đằm thắm, nhẹ nhõm, mơn man, trong sáng và đầy tinh khôi. Tất cả đều đang ở độ tràn trề sức sống. Trước vẻ đẹp thiên nhiên ấy, tác giả không khỏi bộc lộ rõ nét xúc cảm của bản thân:
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”
“Giọt long lanh” ở đây được hiểu với rất nhiều nghĩa khác nhau. Đó có thể là giọt sương trong buổi sớm sớm mai, giọt mưa còn vương lại trên mái hiên hè sau mỗi trận mưa rinh rích đêm khuya hay đó cũng có thể là giọt mang ý nghĩa tượng trưng cho hạnh phúc, cho sức sống tràn đầy. Với sự chuyển đổi cảm giác linh hoạt trong câu thơ đã đem lại sự thú vị cho câu thơ. Câu thơ cuối của đoạn đầu bài thư lại diễn tả rõ nét hơn cảm giác ấy: “Tôi đưa tay tôi hứng”. Động từ “hứng” gợi cho ta thấy sự trân trọng. Sự trân trọng của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên, của đất trời.
Bài thơ tiếp tục với những xúc cảm trực tiếp, hồn nhiên, trong trẻo trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân thiên nhiên tươi xanh, gieo vào lòng người sức sống tràn trề của hoa tươi, cỏ biếc. Từ vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất trời, thi sĩ nghĩ ngợi về mùa xuân của quốc gia, mùa xuân trong lòng người:
“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như ton tả
Tất cả như xôn xao”.
Mùa xuân của quốc gia với hai hình ảnh rõ nét nhất là “người cầm súng”, “người ra đồng”. Hai hình ảnh ấy biểu tượng cho hai nhiệm vụ đương đầu và lao động xây dựng quốc gia. Một mặt, ý thơ nói lên một ý thức yêu nước của mỗi con người; mặc khác, ý thơ cũng khắc họa rõ hình ảnh những đội viên và những nông dân vẫn miệt mài làm việc chỉ mong quốc gia được bình yên và gia đình được no đủ. Mượn ảnh “lộc” non của mùa xuân nhằm truyền tụng người cầm súng, người ra đồng quả thực rất mới lạ, tinh tế và tài tình của thi sĩ.
Có phải mùa xuân của đất trời đọng lại trong hình ảnh lộc non đã theo “người cầm súng”, “người ra đồng” hay chính là họ đã đem mùa xuân tới mọi nơi trên quốc gia? Con người, trong cuộc sống lao động và đương đầu đang góp phần làm nên một mùa xuân yên ổn, no đủ cho dân tộc. Không khí mùa xuân với tiết điệu vừa ton tả vừa những âm thanh con xao. Một không khí khẩn trương lại sôi động của cuộc sống mới. quốc gia đã độc lập nhưng quân thù vẫn còn mưu mô phá hoại. “Cầm súng” và “ra đồng” khẳng định tư thế chủ động, ý thức sẵn sàng của nhân dân trước quân thù. thế cuộc đã đổi mới nhưng khó khăn, gian khổ vẫn còn. quốc gia vẫn cần nhiều cống hiến, nhiều hy sinh hơn nữa để vươn lên.
Chắc chắn rằng, hình ảnh “lộc” kia là sức sống, là tuổi xanh, sức thanh xuân tươi mới đầy ước mong, lí tưởng, đầy những hoài bão và khát vọng cống hiến của tuổi xanh, sôi nổi trong mỗi tâm hồn con người – tâm hồn của người lính dũng cảm, kiên cường nơi lửa đạn bom rơi – tâm hồn của người nông dân chuyên cần,hăng say tăng gia sản xuất. “Lộc” chính là thành tựu ngày hôm nay và niềm tin, hy vọng ngày mai. “lộc” cùng chính là niềm vui mới của con người trong mùa xuân tràn trề niềm vui và sức sống, là niềm tự lớn lao, là khát vọng cống hiến, hy sinh để giữ vững mùa xuân của dân tộc.
Sau bao nhiêu năm tháng vất vả, đau thương, ngày hôm nay, dân tộc ta đón chào mùa xuân bằng một tấm lòng yêu nước nồng nhiệt. Mỗi con người yêu nước một cách sâu sắc, xem quốc gia như một điều gì đó thiêng liêng quá thể:
“quốc gia bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
quốc gia như vì sao
Cứ đi lên phía trước”.
“Bốn nghìn năm” vĩnh tồn, quốc gia như những vì sao càng ngắm nhìn càng thấy tỏa sáng, càng thêm tự hào. Một quá trình vất vả và gian lao để có thể tồn tại lâu như thế. Ta cũng có thể hiểu rằng tác giả mong muốn quốc gia ta sẽ có một tầm nhìn lạc quan và tươi sáng. Mong muốn rằng tương lai quốc gia sẽ ngày một tỏa sáng hơn. Câu thơ “Cứ đi lên phía trước” nghe thấy cứ như một câu khuyên nhủ ta cứ bước đi. Chỉ cần một câu nói ấy đã có thể khích lệ ý thức cho những đội viên bên ngoài chiến trường. Điều đó cũng thể hiện dân tộc Việt Nam yêu nước một cách sâu sắc và cũng biết quan tâm tới nhau. Tình cảm giữa người với người đã được hiện hữu đâu đây. Đó là một điều tuyệt vời mà Thanh Hải đã ẩn chứa trong bài thơ. Ý thơ khẳng định một điều: không chỉ tư nhân nào vội vã mà cả quốc gia đang ton tả, khẩn trương sản xuất và đương đầu. Tất cả đều náo nức, rộn ràng trong mùa xuân tươi đẹp của thiên nhiên, của quốc gia. Với nghệ thuật nhân hóa, Tổ quốc như một người mẹ tảo tần,vất vả và gian lao, đã làm vượt trội sự trường tồn của quốc gia. Để có được sự trường tồn ấy, giang sơn gấm vóc này đã thấm bao máu, mồ hôi và cả nước mắt của những thế hệ, của những tháng năm đằng đẵng lúc hưng thịnh, lúc thăng trầm.
Qua lời thơ giản dị mà đằm thắm yêu thương, dạt dào tin tưởng, ta cảm nhận được niềm tấm lòng gắn kết của tác giả với tương lai rạng ngời của dân tộc Việt Nam. Âm thanh mùa xuân quốc gia vang lên từ chính cuộc sống vất vả, gian lao mà tươi thắm tới vô ngần. Hai khổ thơ đã khắc họa nên một quang cảnh mùa xuân tươi xanh trong thời kỳ đương đầu cực khổ. Biết bao năm tháng trôi đi nhưng ta vẫn cứ mãi lưu luyến mùa xuân. Một mùa xuân hạnh phúc cuốn trôi hết tất cả nỗi phiền muộn của mỗi con người. Đó là khúc ca đầy tin tưởng vào nhân dân và tương lai quốc gia của thi sĩ trong những tháng ngày cuối của thế cuộc.
Nguồn: http://grabhanoi.com
Danh mục: Lớp 9