Top 20+ bài Phân tích Chiều tối hay nhất

Phân tích bài thơ Chiều tối gồm dàn ý và 20 bài văn mẫu dưới đây không chỉ giúp những em lớp 10 có thêm những ý tưởng hay cho bài viết của mình mà còn tăng hiểu biết về cảm thụ bài thơ. từ đó thấy được tâm hồn của người đội viên cách mệnh và tâm hồn của người thi sĩ đã quyện hòa làm một.

Bạn Đang Xem: Top 20+ bài Phân tích Chiều tối hay nhất

Chiều tối của Hồ Chí Minh là bài thơ hay, thể hiện bức tranh hoàng hôn và bức tranh trình bày người thiếu nữ lao động vô cùng tươi đẹp. Bài thơ được tác giả Hồ Chí Minh viết trong những tháng ngày bị bắt giam tại nhà tù của chế độ Tưởng Giới Thạch khi bị áp giải chuyển từ nhà giam này tới nhà giam khác. Và sau đây là 20 bài phân tích Chiều tối hay nhất, mời những bạn đón đọc nhé.

Dàn ý phân tích bài thơ Chiều tối

Dàn ý số 1

a) Mở bài

– Giới thiệu tác giả:

• Hồ Chí Minh không chỉ là một vị lãnh tụ vĩ đại mà còn là một danh nhân văn hóa của dân tộc.
• Hồ Chí Minh để lại cho nước nhà một sự nghiệp văn học khổng lồ

– Giới thiệu tác phẩm:

• Tác phẩm được trích trong tập thơ Nhật Kí trong tù của chưng
• Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên và tấm lòng lớn lao của Hồ chủ toạ

b) Thân bài

* Hai câu đầu

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Vân mạn mạn độ thiên không

– quang cảnh chiều tối được mở ra với hình ảnh tả thực đầy chất thơ: hình ảnh cánh chim mải miết bay về rừng tìm nơi trú ngụ; những đám mây lững lờ bảng lảng trôi về cuối trời.

– Một không gian mênh mông, rộng lớn nhưng lại thơ mộng, yên bình

– Gợi một buổi chiều tà hiu hắt, ánh nắng chỉ còn le lói phía chân trời.

– Không gian thiên nhiên chính là tấm gương soi phản chiếu nội tâm con người:

– Cánh chim vội vã mang dáng vẻ sự mỏi mệt, nhọc nhằn sau tháng ngày rong ruổi

– Áng mây lững lờ trôi, đơn chiếc, lẻ loi trên nền trời mênh mông, rộng lớn.

– Bầu trời như được đẩy lên cao hơn xa hơn nỗi lòng con người vì vậy cũng như trải dài ra ngút nghìn. Đứng trước thời khắc cuối ngày, lòng người bỗng thấy đơn chiếc, trống vắng; thấy mỏi mệt, bâng khuâng. Và cánh chim sau những phút giây mỏi mệt vẫn được ngơi nghỉ nơi tổ ấm còn người sau những giây phút gông xiềng, đọa đày lại phải chịu cảnh ngục tù tăm tối.

– Thế nhưng người ấy lại chẳng một câu than vãn, oán trách mà lại thả hồn vào thiên nhiên cảnh vật để cảm nhận và chấm phá nên những nét tuyệt mĩ nhất của bức tranh cuối ngày.

– Thể hiện tình yêu thiên nhiên rộn rực trong trái tim người đội viên cách mệnh

– Trong tâm tưởng người đội viên lúc nào cũng túc trực nỗi nhớ về quê hương, quốc gia.

– Ý chí sắt đá, nghị lực phi thường, phong thái ung dung và niềm lạc quan cách mệnh của Hồ chủ toạ. (cánh chim biểu tượng cho cuộc sống tự do)

* Đánh giá, mở rộng:

• Hai câu thơ vừa mang nét cổ điển, hiện đại với những hình ảnh thơ thân thuộc, văn pháp ước lệ tượng trưng, chấm phá điểm xuyết, không nói về cảnh trời chiều nhưng người đọc vẫn có thể cảm và hình dung ra không gian và nỗi lòng mà câu thơ muốn gửi gắm.
• Cánh chim không còn là đề tài xa lạ trong thơ cổ thế nhưng cánh chim của chưng lại thật đặc biệt. nếu như như cánh chim của Lý Bạch là cánh chim “điểu cao phi tận” bay vút vào không gian ngút nghìn thì cánh chim của Hồ chủ toạ lại mang hồn sống, là cánh chim chao liệng không gian, làm chủ không gian, vạn vật.

* Hai câu cuối:

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng

– Bức tranh sinh hoạt của con người nơi xóm núi:

– Bóng tối buông xuống phủ lấp không gian

– Hình ảnh cô thôn nữ miền sơn cước hăng say, uyển chuyển với công việc thường nhật: say ngô => vẻ đẹp khỏe khoắn, trẻ trung, tràn đầy sức sống

– Hình ảnh lò than rực hồng: bừng lên ánh sáng, xua tan bóng tối, sưởi ấm không gian hiu quạnh, lạnh lẽo, vắng vẻ ở ý thơ trên.

– Hình tượng thơ sắp gũi, mộc mạc diễn tả thực thực nhịp sống cuối ngày tại miền sơn cước. từ đó thể hiện tình yêu thương, trân trọng vô bờ của chưng đối với người lao động.

– Hình tượng thơ mang tính chất của sự vận động:

– Thời gian từ chiều tối cho tới tối hẳn

– Cánh chim bay, chòm mây trôi để rồi cũng quy tụ về phía tương lai về ánh sáng.

– Lòng người đi từ chỗ lạnh giá, cô quạnh tới mức ấm nóng, say mê, rộn rực, vui tươi, hồ hởi.

– Nhãn tự “hồng” khép lại bài thơ có sức lay động, lan tỏa tới toàn bộ ý thơ:

– Ngọn lửa hồng lan tỏa, lấn lướt bóng đêm; xua đi khoảnh khắc lạnh lẽo buốt giá trong cõi lòng con người. Ngọn lửa ấy thổi bùng lên bao khát vọng, ý chí và quyết tâm người đội viên cách mệnh giữa cảnh ngục tù đọa đầy.

– Hai câu thơ đã tô vẽ dáng dấp con người. Con người hiện lên kì vĩ, làm chủ không gian, thời gian, xua đi sự đơn chiếc, vắng vẻ của thiên nhiên. không những thế, ýthơ còn thể hiện sức sống mãnh liệt và khát khao lớn lao của người thi nhân.

Xem thêm: Top 20+ bài phân tích bài thương vợ ngắn gọn nhất

c) Kết bài:

• Khái quát đặc sắc nghệ thuật: sử dụng từ hán ngữ; văn pháp ước lệ tượng trưng: lấy mây điểm trăng; lấy động tả tĩnh, lấy cảnh vật để khắc tạc thời gian, nhấn nhá nỗi niềm con người; nét cổ điển xen lẫn hiện đại…
• Khái quát trị giá nội dung: Bức tranh thiên nhiên mông mênh, rộng lớn nhưng vắng vẻ, cô quạnh. Hình tượng con người với sức sống mãnh liệt, ung dung, tự tại giữa gông xiềng, xiềng xích.

Dàn ý số 2

I. Mở bài:

Giới thiệu sơ lược về tác giả, nêu cảm nhận chung về tác phẩm

• Hồ Chí Minh là nhà cách mệnh vĩ đại đồng thời là thi sĩ lớn của dân tộc. Ngục trung nhật kí (Nhật kí trong tù) là tác phẩm tiêu biểu, được chưng viết trong thời gian bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt tại Quảng Tây (Trung Quốc), từ mùa thu năm 1942 tới mùa thu 1943.
• Mộ (Chiều tối) là bài thơ có trị giá nội dung và nghệ thuật độc đáo: Điều khác lạ là bài thơ được viết trong hoàn cảnh người bị giải đi trên phố, với gông xiềng xiềng xích, nhưng không phải là một lời than vãn xót xa. Trái lại, đó là một nét hoan ca về cuộc sống, về con người, biểu hiện tâm hồn hết sức đẹp đẽ, tư cách lớn lao của Hồ Chí Minh.

II. Thân bài:

* Hai câu đầu:

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không

– Hai câu đầu vẽ nên một bức tranh nên thơ, yên bình của cuộc sống, chim bay về rừng tìm chốn trú ngụ, đám mây trôi lững lờ trên bầu trời chiều, chỉ vài nét chấm phá, những bức họa (trong bài thơ có họa) của thơ xưa. Song, phong vị cổ thi ấy do sắp gũi về văn pháp. Còn thực ra, đây vẫn là buổi chiều nay, với cảnh thật và người thật (người tù – thi sĩ) đang tận mắt nhìn ngắm.

Bức tranh phong cảnh kia tuy đẹp và nên thơ nhưng vẫn có nét buồn. Quyện tức là mỏi, chán, mỏi mệt. Tầm là kiếm tìm. Cánh chim sau ngày rong ruổi, trong cái giờ phút của ngày tàn, mỏi mệt, phải trở về rừng đặng kiếm tìm chỗ trú. Cô là lẻ loi, một mình. Mạn mạn là dài và rộng, không là trên bầu trời dài, rộng mênh mông. Bản thân bầu trời vẫn dài rộng như là triệu năm qua, nhưng đám mây đơn lẻ kia đã khiến nó càng trở nên mênh mang hơn. Hai câu thơ, theo đúng nghĩa đen cũng chỉ ra một cảnh buồn. Với người thông thường, thậm chí đang vui, trước cảnh ấy, lòng hẳn không sao tránh một xúc cảm man mác, bâng khuâng. Câu thơ khiến người ta liên tưởng tới một buổi chiều khác, trong thơ cổ:

Trời chiều bảng lảng bóng hoàng hôn,
Tiếng ốc xa đưa vẳng trống dồn
Gác mái ngư ông về viễn phố
Gõ sừng mục tử lại cô thôn
nghìn mai gió cuốn chim bay mỏi
Dặm liễu sương sa khách bước dồn
Kẻ chốn Chương Đài người lữ thứ,
Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn

(Cảnh chiều hôm – Bà Huyện Thanh Quan)

Buổi chiều xưa không vắng lặng, nhưng lòng người đã tím ngát nỗi buồn. Còn cảnh ở đây, vốn là đơn chiếc. Cảnh ấy nói hộ lòng người, hẳn đang buồn. Đúng thôi, ngay tới cánh chim kia, khi chiều tắt đã vội trở về. vậy mà, giờ này, người tù mắt mờ, chân yếu, lại bị gông xiềng, vẫn đang lê bước trên phố dài. Người đó không than vãn, do tư cách vĩ đại, song ai không cảm được nỗi đau rất thật từ cảnh tình ấy?

* Hai câu cuối

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng

– Hai câu kết chuyển hướng vận động của hình tượng thơ. Ở trên, cảnh vật mênh mông, vắng lặng, ánh nắng ngày đang dần tắt, nhường chỗ cho bóng đêm ập xuống. Còn ở đây, dù không tả nhưng ai cũng biết, đất trời đã vào đêm, bóng tối len dày muôn nơi. Vậy, điều gì khiến người ta cảm nhận được từng bước đi của thời gian, cảm nhận thấy được ánh sáng và bóng tối? Đó là cánh chim đơn lẻ bay về chốn cũ. Đặc biệt, đó là ánh rực hồng của lò than nơi xóm núi. Đây cũng là lối chấm phá, lấy ánh sáng tả bóng tối.

– Nhưng sự chuyển hướng thực thụ của hình tượng thơ không chỉ có vậy. nếu như cảnh ở trên mang nét buồn của sự lẻ loi, hoang vắng, thì cảnh ở đây, dù là đêm tối nhưng rét mướt, giàu sức sống. Đôi mắt của người nghệ sĩ ở cảnh trước khi phóng nhìn ra xa và lên cao, càng nhìn càng mất hút và trống vắng. Khi đôi mắt ấy nhìn sắp, đã bắt gặp hình ảnh không ngờ:

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc

– Vóc dáng người thôn nữ cùng với công việc lao động nhịn nhường như là thường nhật ấy đã xua đi sự cô quạnh giữa miền sơn cước. Và, tới lúc công việc đã xong, thì ánh sáng tràn ngập.

Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.

Trong bóng đêm, ánh sáng ấy càng có sức lan tỏa. Lòng người từng man mác buồn đã ấm lại cùng với ánh lửa kia. tới đây thì sự vận động của hình tượng thơ được trọn vẹn.

III. Kết bài:

“Mộ” là bài thơ rất tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật thơ Hồ Chí Minh Khi sử dụng thể thơ luật Đường, tác giả đã vận dụng khá nhuần nhuyễn văn pháp chấm phá để tả cảnh, lấy động tả tĩnh, đặc biệt là lấy cảnh tả tình. Trong bài thơ, không có từ hay chi tiết nói về chủ thể trữ tình, nhưng người đọc vẫn nhìn thấy đôi mắt, tấm lòng của con người ấy. Tuy nhiên, dù mang phong vị cổ điển, đây vẫn là bài thơ hiện đại. Chất hiện đại bộc lộ ở sự vận động hình tượng thơ, nhất là ở tấm lòng và tư tưởng của thi nhân. Dù bị gông xiềng, xiềng xích, con người đó vẫn hết sức ung dung tự tại, luôn quên mình để nhìn ngắm cuộc sống và rung động với từng biểu hiện, dù chỉ nhỏ nhoi, tinh tế.

Phân tích bài Chiều tối – Mẫu 1

Nhận xét về tập thơ “Nhật kí trong tù” của Hồ Chí Minh, nhà phê bình Nguyễn Đăng Mạnh đã viết: “Quy luật thống nhất giữa cách mệnh và thơ ca chân chính đã khiến cho chưng Hồ trong khi đào luyện mình thành một đội viên cách mệnh vĩ đại đã cùng lúc, ngoài ý muốn của Người, tự chuẩn bị cho mình những điều kiện để trở thành một thi sĩ lớn”. Đây là tập thơ bằng chữ Hán được chưng viết trong thời kì bị chính quyền Tưởng giới Thạch bắt giam. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của tập thơ này là bài thơ “Chiều tối”.

“Chiều tối” được sáng tác trong hoàn cảnh Người bị giải đi từ nhà lao Tĩnh Tây tới nhà lao Thiên Bảo vào thời gian cuối mùa thu năm 1942. Khó khăn, thử thách không thể làm chùn bước chân của người đội viên. chưng làm thơ để “ngâm vịnh cho khuây” và cũng là để đợi tới ngày được tự do. Những vần thơ của Người không chỉ “mênh mông bát ngát tình” (Hoàng Trung Thông) mà đó còn là những vần thơ thép, thể hiện một ý thức thép.

Chỉ bằng văn pháp gợi tả và đôi nét chấm phá của Đường thi, Hồ Chí Minh đã khắc họa lại bức tranh thiên nhiên trên phố chuyển lao qua hai câu đầu của bài thơ:

“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không”

(Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không)

Chiều tối là khoảng thời gian những chú chim sải cánh bay đi tìm chốn ngủ cho mình sau một ngày kiếm ăn mỏi mệt. Cánh chim bay trong buổi hoàng hôn gợi lên sự nhỏ bé giữa một không gian rộng lớn của cả cánh rừng. Ta có thể bắt gặp hình ảnh thân thuộc này trong thơ ca truyền thống như câu ca dao: “Chim bay về núi tối rồi” hay trong câu thơ của Bà Huyện Thanh Quan:

“nghìn mai gió cuốn chim bay mỏi
Dặm liễu sương sa khách bước dồn”

(Cảnh chiều hôm)

Chiều tà đã buông xuống khép lại một ngày dài để nhường chỗ cho màn đêm và bóng tối ngự trị. Đó là thời gian vạn vật quây quần bên nhau nhưng cũng là thời gian gợi nỗi buồn. Những chú chim đã tìm được nơi chốn để dưỡng sức còn người tù thì không thể tránh khỏi cảm giác động lòng. chưng khát khao có một chốn ngừng chân để ngơi nghỉ. mỏi mệt, đơn chiếc là vậy nhưng người đội viên cách mệnh vĩ đại ấy không hề kêu than. chưng đối mặt với hoàn cảnh bằng một ý chí và nghị lực phi thường.

Giữa không gian mông mênh ấy còn có sự góp mặt của những chòm mây trôi lững lờ, đơn chiếc, lẻ loi. So với nguyên tác thì bản dịch đã dịch thiếu chữ “cô” làm ý thơ không diễn đạt được sự đơn lẻ của chòm mây trên tầng không. Không chỉ có cánh chim mà cả chòm mây cũng mang cảm giác cô độc. Phải là một con người có tình yêu thiên nhiên và lòng yêu đời tha thiết thì chưng Hồ mới thấy được cái hồn của cảnh vật.

Bức tranh thiên nhiên núi rừng buổi chiều tà được gợi tả qua một vài chi tiết vượt trội đã làm hiện lên một tâm hồn thi sĩ. Tâm hồn ấy giao hòa và thông cảm với vạn vật bởi giữa vạn vật và bản thân người thi sĩ có sự tương đồng. thủ công bị xiềng xích, gông xiềng kìm kẹp nhưng Hồ Chí Minh vẫn giữ cho mình phong thái ung dung, đĩnh đạc. nếu như không phải là một người có ý thức thép kiên cường và một ý thức lạc quan thì có nhẽ Người đã không hướng hồn mình ra toàn cầu bên ngoài để ngắm nhìn, cảm nhận chúng. Ta có thể dễ dàng nhận thấy những thi liệu thơ Đường được sử dụng trong hai câu thơ: Thời gian chiều tối, hình ảnh cánh chim, chòm mây, những thi liệu cổ này đều gợi một nỗi buồn hiu hắt, quạnh vắng cho cả chính chủ thể trữ tình và người đọc. Đồng thời những hình ảnh ước lệ đó cũng diễn tả sự vận động tinh tế của thời gian, cảnh vật khi chiều tà buông xuống nơi đất khách.

nếu như hai câu thơ đầu trình bày bức tranh thiên nhiên núi rừng thì hai câu thơ sau trình bày quang cảnh sinh hoạt của cuộc sống con người:

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng”

(Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng)

tín hiệu của cuộc sống con người đã xuất hiện đẩy lùi đi nỗi buồn của người tù. Con người là chủ thể, trung tâm của bức tranh sinh hoạt này. chưng đã có cái nhìn từ bao quát toàn cảnh tới chi tiết, từ xa tới sắp, từ bầu trời xuống mặt đất để thấy được cuộc sống con người xóm núi. Vòng quay của cối xay ngô cứ lặp đi lặp lại đều đều qua từ ngữ “ma bao túc”, “bao túc ma hoàn” cho thấy những vòng quay cứ tiếp nối nhau diễn tả cuộc sống lao động vất vả, cực nhọc của con người. giải pháp nghệ thuật điệp liên hoàn đầu đuôi này cũng thể hiện sự tuần hoàn của thời gian, vũ trụ. Người thiếu nữ nơi rừng núi đang làm mướn việc xay ngô trở thành tâm điểm mà chưng hướng tới. nếu như thơ ca xưa lấy thiên nhiên làm chủ thể thì trong thơ chưng, con người là chủ thể. Hình ảnh cô gái miền sơn cước đang chuẩn bị bữa tối cho gia đình bên bếp lửa là một hình ảnh đẹp và toát lên vẻ khỏe khoắn của cô sơn nữ. Cuộc sống lao động, mưu sinh của con người thật đáng trân trọng.

Thời gian lúc này đã chuyển hẳn sang tối, tuy ở bản phiên âm không có một chữ “tối” nhưng người đọc đều có thể nhìn thấy trời đã tối hẳn bởi nhìn thấy lò than “rực hồng”. “Hồng” là nhãn tự, là điểm bừng sáng của bài thơ, hình tượng thơ có sự vận động từ bóng tối ra ánh sáng, từ nỗi buồn tới niềm vui, từ lụi tàn tới sự sống, từ đơn chiếc tới sum vầy, quây quần. Hình ảnh lò than “rực hồng” là hình ảnh giản dị nhưng hàm chứa đầy ý nghĩa. Nó gợi nên bao sự rét mướt, xua tan đi sự lạnh lẽo của núi rừng và nỗi đơn chiếc của con người. Lò than ấy cũng thắp sáng lên một niềm tin cách mệnh mãnh liệt, cách mệnh nhất định sẽ thắng lợi.

Nhà tù Tưởng Giới Thạch không làm khô cằn được tâm hồn của chưng. Ngay cả khi bị đày đọa về thể xác, chưng vẫn hướng tâm hồn mình ra ngoại giới để hòa hợp, thông cảm với tạo vật và con người. Người đã quên đi nỗi cực khổ của mình để vui với niềm vui nho nhỏ, bình dị của người dân lao động. Vẻ đẹp của một bậc đại nhân, đại trí, đại dũng bừng sáng. Bài thơ đã thể hiện chủ nghĩa lạc quan cách mệnh vô cũng mãnh liệt, mạch thơ và hình tượng thơ luôn vận động hướng về sự sống và ánh sáng. Đây là một trong những đặc trưng cơ bản của phong cách thơ Hồ Chí Minh. Ngoài ra, sự phối hợp giữa màu sắc cổ điển và ý thức hiện đại cũng góp phần không nhỏ tạo nên sự thành công của tác phẩm.

“Chiều tối” cho thấy tâm hồn của người đội viên cách mệnh và tâm hồn của người thi sĩ đã quyện hòa làm một. Mỗi vần thơ của chưng đều mang chất thép, một chất thép được toát ra từ tư tưởng của người đội viên vĩ đại. Chẳng vậy mà thi sĩ Tố Hữu đã viết về chưng với những câu thơ chứa chan xúc cảm:

“Lại thương nỗi đọa đày thân chưng
Mười bốn trăng tê tái gông xiềng
Ôi chân yếu, mắt mờ, tóc bạc
Mà thơ bay cánh hạc ung dung”

(Theo chân chưng)

Chiều tối phân tích – Mẫu 2

“Tháp mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên chưng Hồ”

chủ toạ Hồ Chí Minh không chỉ là vị lãnh tụ yêu kính của dân tộc Việt Nam, một nhà chính trị kiệt xuất, một con người đầy trách nhiệm mà còn là một thi nhân có trái tim rét mướt. Những vần thơ chưng viết luôn chất chứa những nỗi niềm và tâm tư của một người vì nước, vì dân. Một trong những bài thơ thể hiện rõ nhất ý thức và phong cách Hồ Chí Minh, đó là bài thơ Chiều tối (Mộ).

Chiều tối là bài thơ số 31 trong tập thơ nổi tiếng Nhật ký trong tù. Bài thơ được viết năm 1942 trong một lần chuyển lao của chưng.

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa, tầng không”

Bức tranh thiên nhiên hiện lên vương chút buồn thi vị. Cánh chim trời sau ngày dài đập cánh, bay đi kiếm ăn cũng mỏi mệt trở về nơi rừng sâu tìm chốn ngơi nghỉ. Giữa khoảng không rộng lớn của đất trời, cánh chim nhỏ bé chao nghiêng dẫu có mỏi mệt, nhọc nhằn vẫn nỗ lực vươn mình bay về tìm nơi nương náu. Cánh chim chiều về mang cả một nỗi sầu khắc khoải khôn nguôi. Phải chăng cánh chim ấy cũng chính là đôi chân của người tù chốn ấy, vẫn miệt mài từng bước tìm tuyến đường phóng thích cho quê hương, vẫn khát khao ngày được trở về đặt chân trên đất mẹ thân yêu. Người tù ấy dẫu cho có đớn đau, mỏi mệt vẫn chưa bao giờ thôi khát khao được tự do, được sải cánh bay như cánh chim chiều giữa toàn cầu mông mênh.

“Tầng mây trôi nhẹ giữa tầng không”

Thời khắc của hoàng hôn gợi biết bao nỗi buồn xa xăm, đặc biệt là đối với những người mang nỗi sầu xa xứ. Lúc này đầy, nhịn nhường như nỗi lòng thi nhân đượm bao nỗi buồn khôn tả. bởi vậy, mà cảnh trong mắt Người gợi buồn, gợi nhớ biết bao. Cánh chim chiều mỏi mệt, áng mây cô độc, trơ khấc trôi nhẹ giữa tầng không. Cảnh đẹp mà yên bình đó nhưng sao đượm buồn tới thế. Phải chăng vì chính lòng người mang nặng nỗi sầu thương, bởi:

“Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”

Con người dù mạnh mẽ và lý trí tới đâu cũng sẽ có những lúc yếu lòng, mỏi mệt. chưng cũng thế, chiều về là thời khắc mà ai cũng quây quần bên bữa cơm gia đình áp áp, vậy mà một mình người đang cô độc nơi tù ải xa xôi, chốn đất khách quê người sao mà khỏi thiết tha, sao mà không động lòng được cơ chứ? Nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương da diết nhịn nhường như đang cuộn trào trong tâm tưởng thi nhân.

“Thiếu nữ xóm núi xay ngô tối
Ngô xay vừa xong lò than đã đỏ”

Từ bức tranh thiên nhiên rộng lớn nhưng lạnh lẽo, thấm đượm nỗi buồn, chưng đã hướng sự chú ý tới bức tranh cuộc sống bình dị mà rét mướt vùng sơn cước. Hình ảnh người thiếu nữ xay ngô không chỉ gợi ra những nhịp vận động đầy khỏe khoắn mà còn khắc họa vẻ đẹp của con người, họ đẹp trong chính công việc lao động bình dị. Bức tranh chiều tối được nhìn từ xa tới sắp, từ không gian rừng núi rộng lớn tĩnh mịch tới không gian làng bản nhỏ bé nhưng rét mướt tình người. Cũng chính tương đối ấm nơi cuộc sống bình dị ấy đã thắp lên trong tim người thi sĩ tình yêu cuộc sống, niềm tin mãnh liệt vào tương lai. Từ “hồng” trong câu thơ cuối được coi là nhãn tự của bài thơ, không chỉ thắp sáng cả bài thơ mà còn thể hiện được ý thức lạc quan, niềm tin mãnh liệt của người đội viên cách mệnh vào tương lai của quốc gia.

Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, ngắn gọn mà cô đọng, giàu trị giá biểu cảm. Điều đặc biệt tạo nên trị giá của bài thơ không chỉ từ nội dung giàu tính nhân văn mà còn từ nét đẹp trong nghệ thuật biểu hiện. Đó là sức mạnh biểu thị tình cảm của ngôn từ, là sự phối hợp hài hòa giữa chất liệu cổ điển và ý thức hiện đại. Đó là sự vận dụng linh hoạt nhiều giải pháp tu từ như điệp ngữ, ẩn dụ, tả cảnh ngữ tình…. Bài thơ đã thực sự trở thành một trong những tác phẩm xuất sắc đóng góp vào thành tựu khổng lồ của nền văn học nước nhà.

Chiều tối không chỉ thể hiện một tâm hồn nhạy cảm, một tình yêu thiết tha với thế cục của người thi sĩ mà bộc lộ ý thức lạc quan, yêu đời ngay trong nghịch cảnh của người đội viên, nhà cách mệnh Hồ Chí Minh.

Phân tích bài thơ Chiều tối – Mẫu 3

kế bên một sự nghiệp chính trị vẻ vang Hồ Chí Minh còn có một sự nghiệp sáng tác rất mực khổng lồ và đáng quý. Có thể nói rằng xuyên suốt chặng đường cách mệnh lắm gian lao, thì việc sáng tác văn thơ nhịn nhường như đã trở thành một phần không thể thiếu, luôn đồng hành trong suốt hành trình phóng thích dân tộc của chưng. Với lối văn thơ trữ tình chính trị đậm nét, những tác phẩm của Hồ Chí Minh, không chỉ khích lệ ý thức yêu nước, đả kích quân thù, mà trong đó còn ẩn chứa những vẻ đẹp tâm hồn đáng quý của vị lãnh tụ vĩ đại. Chiều tối (Mộ) là một trong những tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp văn học của Hồ Chí Minh, không chỉ bộc lộ những vất vả khó khăn mà Người đã phải trải qua trong quá trình làm cách mệnh mà quan trọng hơn hết từ đó chúng ta thấy những vẻ đẹp tâm hồn đáng quý của người thi sĩ, đội viên Hồ Chí Minh.

Sau nhiều năm bôn ba ở nước ngoài, vừa về nước chưa được bao lâu, Hồ Chí Minh lại tiếp tục sang Trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ quốc tế cho cách mệnh Việt Nam. Sau nửa tháng đi bộ, vượt rừng đầy vất vả, khi vừa đặt chân sang biên giới bên kia thì Người đã bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam, chưng rơi vào cảnh tù đày suốt 13 tháng. Cuộc sống nơi ngục tù cùng với những chuyến chuyển lao đầy vất vả đã được Người ghi lại bằng 134 bài thơ trong tập Ngục trung nhật ký. Nhận xét về tập thơ này, thi sĩ Tố Hữu đã viết những dòng rất cảm động rằng:

“Lại thương nỗi đọa đày thân chưng
Mười bốn trăng tê tái gông xiềng
Ôi chân yếu mắt mờ tóc bạc
Mà thơ bay…cánh hạc ung dung”

Chiều tối là bài thơ tiêu biểu nhất trong số 134 bài của tập Ngục trung nhật ký, được ra đời trong một hoàn cảnh đặc biệt, ấy là vào một buổi chiều nhá nhem tối cuối thu năm 1942, khi chưng đang bị áp giải từ nhà lao Tĩnh Tây tới nhà lao Thiên Bảo (Trung Quốc). Trước cảnh gông xiềng quấn thân, chân đứng trên miền đất xa lạ, thế nhưng bằng tấm lòng lạc quan, yêu thiên nhiên, con người Hồ chủ toạ vẫn ngẫu hứng viết nên những vần thơ thực rét mướt, xua tan đi cái tăm tối, hiu quạnh nơi núi rừng sơn cước. văn pháp chấm phá cổ điển cùng với ý thơ hiện đại đã mang tới cho Chiều tối một dung mạo đặc sắc, thơ không chỉ là những thiện cảm ngẫu hứng mà còn ẩn chứa trong đó một vẻ đẹp tâm hồn lớn, những hoài bão, những ước vọng về lý tưởng cách mệnh đang phát triển mạnh mẽ.

“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không”

Dịch thơ:

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không”

quang cảnh thiên nhiên chiều tối được chưng phác họa qua hai hình ảnh cánh chim và chòm mây- những chất liệu thân thuộc thường thấy trong thơ cổ điển xưa, khi thi nhân trình bày buổi hoàng hôn. Đọc những vần thơ này, dễ có thể liên tưởng tới hình ảnh nhân vật trữ tình đứng giữa trời đất, tầm mắt hướng vào không trung vô tình bắt gặp cánh chim in đen trên nền trời, cùng với những chòm mây trăng trắng có dáng ánh hồng buổi chiều tà, đó là một quang cảnh nhiều xúc cảm thi vị, cảm giác tự do phiêu lãng ngập tràn. Nhưng mấy ai biết được rằng đằng sau những vần thơ ấy là một người tù với gông đeo nặng cổ, cùm quấn chặt chân. Có thể nói rằng, trong một hoàn cảnh hết sức khó khăn tương tự, nhưng Hồ Chí Minh vẫn có thể ung dung nhìn ngắm mây trời, thì người thi nhân phải có một ý thức lạc quan tuyệt đối tới nhường nào.

Hai câu thơ đầu của Chiều tối là tiêu biểu cho văn pháp “thi trung hữu họa” trong văn học cổ điển, chỉ hai câu thơ ngắn ngủi đã đủ để vẽ nên một bức tranh thiên nhiên đặc sắc, nhiều ý vị. Trước hết là hình ảnh cánh chim trời, nếu như trong thi ca xưa cánh chim bay lạc giữa không trung thường đại diện cho sự đơn chiếc, lạc lõng, mất phương hướng. Thì trong thơ Hồ Chí Minh, cánh chim mang màu sắc hiện đại hơn, khi nó có nơi chốn để về sau một ngày dài vất vả kiếm ăn, đó là tổ ấm hạnh phúc. Không chỉ vậy ngoài sự đi lại của cánh chim, Người còn tinh tế cảm nhận được sự mỏi mệt ẩn chứa trong từng nhịp vỗ cánh. Sở dĩ có được những cảm nhận tương tự là do xuất phát từ tấm lòng đồng cảm của tác giả với cánh chim, như những người đồng hoàn cảnh. chưng cũng vừa trải qua một ngày dài đi bộ đường trường đầy mỏi mệt, đôi chân chưng cũng như đôi cánh chim đang rời rã, chỉ mong sớm được ngơi nghỉ. Chỉ khác là cánh chim ấy đã có chốn về, còn chưng thì chưa biết tới chốn ngơi nghỉ là khi nào, điều ấy cũng dấy lên những xúc cảm buồn tủi trong lòng thi sĩ.

Tuy nhiên nhiều hơn hết người ta vẫn thấy được tấm lòng lạc quan, yêu đời, luôn hướng tới những điều tích cực, khi chưng đã tự tìm cho cánh chim nơi chốn để về, Người vẫn nhìn nhận thấy những niềm hạnh phúc, rét mướt nhỏ nhoi trong cảnh sắc thiên nhiên vốn hiu quạnh này. Một hình ảnh tiếp theo ấy là hình ảnh chòm mây trôi lửng lơ trên nền trời xanh nhờ nhờ buổi hoàng hôn, đây cũng là một trong những chất liệu thân thuộc trong thi ca cổ điển. Hình ảnh chòm mây được rất nhiều thi nhân xưa đưa vào thơ của mình để bộc lộ ý thức tự do, tự tại, phiêu bồng, thoát ly khỏi thực tiễn đồng thời một phần cũng bộc lộ sự đơn chiếc, lạc lõng của nhân vật trữ tình. Ý này cũng thích hợp để nói về tâm trạng của Hồ Chí Minh trong cảnh ngục tù lắm gian truân, tuy nhiên nếu như chỉ ngừng lại ở đó thì vẫn chưa đủ để diễn tả hết vẻ đẹp trong thơ của chưng. Bởi, kế bên sự lẻ loi, cô độc của chòm mây, người ta còn nhìn ra tâm hồn lạc quan, thư thái, sự tích cực trong cách nhìn nhận sự vật. Hai từ “mạn mạn” diễn tả sự chậm rãi trong cách vận chuyển của chòm mây, chính là thể hiện sự ung dung, thong thả của người đội viên tình dù gông xiềng quấn thân. Hai từ “thiên không” tức là bầu trời quang đãng, sạch sẽ, trong trẻo như chính tấm lòng người đội viên cách mệnh, không bị trói buộc giam cầm bởi hoàn cảnh. Tất cả những điều đó đều nhấn mạnh và làm vượt trội ý thức lạc quan, ý chí kiên cường của Hồ Chí Minh trong chuỗi ngày bị giam cầm, có thể nói rằng không gì có thể làm suy sụp đi ý chí ấy, mà chỉ làm cho lý tưởng cách mệnh trong lòng Người càng thêm sáng rõ.

Văn học là nhân học, từ hình ảnh cổ điển cánh chim, chòm mây vốn hướng tới cảnh buồn bã, hiu quạnh nhưng trong thơ chưng, chúng lại trở nên đầy tính nhân văn. Cánh chim thì hướng về hạnh phúc, tổ ấm, bộc lộ khát khao được trở về quê hương đoàn viên với Tổ quốc, còn chòm mây là ý thức lạc quan, quyết thắng lợi mọi sự đơn chiếc, lạc lõng nơi đất khách quê người, mặc dầu ẩn chứa trong đó là nỗi động lòng khi đơn độc nơi xứ người của thi nhân.

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Ma túc bao hoàn lô dĩ hồng”

Trong hai câu thơ tiếp theo chưng đã hướng ánh nhìn vào quang cảnh cuộc sống của người dân vùng sơn cước. Hình ảnh cô gái xay ngô là một hình đẹp và ẩn chứa nhiều ý vị, khi con người trong lao động trở thành trung tâm của bài thơ. Khác hẳn với hình ảnh con người trong thơ ca truyền thống luôn bị lu mờ, che lấp trước thực cảnh thiên nhiên rộng lớn, ví như cảnh thơ của Bà Huyện Thanh Quan “lum khum dưới núi tiều vài chú”, hay của Huy Cận “Đâu tiếng làng xa vắng chợ chiều”. Thì ở trong thơ Hồ Chí Minh, hình ảnh cô gái xay ngô lại thực rõ nét và ấn tượng, tuy giản dị, đời thường nhưng lại bộc lộ sức sống mạnh mẽ, vẻ đẹp khỏe khoắn của tuổi xanh trong công cuộc lao động. Có thể nói rằng hình ảnh thiếu nữ xay ngô chính là dấu ấn cho quan niệm thẩm mỹ mới mẻ của Hồ Chí Minh, khẳng định vai trò, vị thế của con người trước thiên nhiên, vũ trụ rộng lớn, con người làm chủ thiên nhiên và sống chan hòa với thiên nhiên. Tất cả đã làm nên một dung mạo thơ đặc biệt với chất cổ điển đôi nét chấm phá và chất hiện đại làm cốt lõi đầy ấn tượng.

Không chỉ thế trong hình cảnh cô gái xay ngô tối, người ta còn nhìn nhận được những khát khao, mong mỏi của tác giả khi Người luôn hướng về cuộc sống của nhân dân lao động, về mái ấm yên bình, dẫu gian lao lao vất vả, nhưng ẩn chứa những vẻ đẹp tiềm tàng, mạnh mẽ, đầy hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn.

Ở câu thơ cuối “Ma túc bao hoàn lô dĩ hồng”, khi cô gái vừa kết thúc công việc xay ngô thì lò than cũng đã rực hồng, đánh dấu sự chuyển đổi từ chiều tối sang tối hẳn. Từ “hồng” đã trở thành nhãn tự cho cả bài thơ hai mươi tám chữ. Thông thường, khi trời từ chiều tối sang tối hẳn có nhẽ rằng bài thơ sẽ kết thúc bằng cảnh tượng màn đêm đen kịt bao phủ khắp núi rừng, che phủ đi hình ảnh con người, để lại nỗi đơn chiếc, lạnh lẽo và mênh mang vô tận. Nhưng ở trong Chiều tối, bóng đêm lại được khởi đầu bằng hình ảnh lò than đã rực hồng “lô dĩ hồng”, như một sự khởi đầu rét mướt, biểu hiện cho cuộc sống ban ngày vừa kết thúc, nhưng cuộc sống sinh hoạt mới thực sự khởi đầu. Chính thế người ta đã chẳng còn nhận thấy sự tối tăm, âm u mà thay vào đó là cảm giác rét mướt, một quang cảnh mới có thể tiếp tục ngay sau khi cô gái xay xong ngô tối, ấy là cảnh bữa cơm nóng ấm, vui vẻ bên gia đình.

Đặc biệt là từ “hồng” nhịn nhường như làm rực sáng cả bài thơ, xua đi cái không khí tối tăm, hiu quạnh miền rừng núi, quang cảnh thiên nhiên rộng lớn bỗng chốc thu bé lại bằng hình ảnh một lò than, một mái ấm với những con người lao động nhỏ bé, nhưng đậm nét. Thơ của Hồ Chí Minh luôn tích cực và tươi sáng như thế, Người luôn hướng về ánh sáng, sự sống. Nhìn xa hơn về cả thế cục và sự nghiệp của Hồ Chí Minh, từ “hồng” cuối bài là ẩn chứa những ý nghĩa xa xăm, hình ảnh cô gái xay ngô tối đầy trắc trở, vất vả, cũng giống như cảnh chưng nặng nhọc gông xiềng quấn thân. Khi cô gái xay xong ngô thì lò than đã rực hồng, là ẩn dụ cho việc chưng sau khi vượt qua cảnh tù đày, chính là ngày cách mệnh rực sáng, tương lai còn tươi sáng phía trước. Có thể nói rằng “hồng” còn chính là đại diện cho màu của lý tưởng cách mệnh trong người đội viên, ấm nóng, tràn đầy nhiệt huyết, sẵn sàng vượt qua nghịch cảnh tối tăm để vụt sáng. Ấy chính là chất thép ẩn hiện trong thơ Hồ Chí Minh, tinh tế và nhiều ý vị.

Chiều tối là một trong những tứ thơ hay nhất của Hồ Chí Minh khi có sự hòa quyện đan xen giữa nét cổ điển và hiện đại, tư duy thơ sâu sắc và tinh tế khi lời thơ ngắn gọn súc tích, nhưng ý thơ phong phú và nhiều trường phát triển. Ở Chiều tối, kế bên vẻ đẹp của ý thức lạc quan, yêu đời, sống hòa hợp với thiên nhiên, ta còn thấy được vẻ đẹp tấm lòng của vị lãnh tụ vĩ đại khi luôn hướng về cuộc sống của nhân dân lao động, trái tim rét mướt luôn có chất thép ngầm mạnh mẽ, vững vàng và tuyệt đối kiên trung với lý tưởng cách mệnh sáng ngời. Trở thành động lực to lớn cho người đội viên bước tiếp tuyến đường phóng thích dân tộc nhiều vẻ vang, nhưng cũng lắm gian lao sau này.

Phân tích Chiều tối – Mẫu 4

Hồ Chí Minh là một cái tên mà tất cả con dân Việt Nam đều ghi tạc trong tim với một lòng yêu quý, kính trọng vô bờ bến. Trong quá trình tìm lại tự do cho dân tộc, chưng đã phải chịu rất nhiều khổ cực, gian lao, đã rất nhiều lần bị bắt giam, chuyển từ nhà tù này sang nhà tù khác, bị đánh đập, tra tấn mọi rợ. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh khó khăn ấy, ở Người vẫn ánh lên một ý thức lạc quan, một niềm tin vào một ngày mai tươi sáng. Bài thơ “Chiều tối” nằm trong tập thơ “Nhật kí trong tù” đã thể hiện được phần nào ý thức ấy của Người. Bài thơ chỉ đơn thuần là tả lại cảnh nơi thôn quê vào một buổi chiều tối, thế nhưng ẩn chứa trong đó là một ước mơ tự do cho bản thân, ước mơ được quay trở lại quê hương để tiếp tục sứ mệnh của mình.

Bài thơ được sáng tác khi chưng bị giải từ nhà lao Tĩnh Tây tới nhà lao Thiên Bảo. Bức tranh chiều tối được nhìn qua cặp mắt của người tù tay đeo gông chân vướng xiềng:

“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không.”

Dịch thơ:

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không.”

Buổi chiều thường là lúc đoàn viên, nhưng cũng là khi con người ta thấy vô cùng đơn chiếc nếu như không có một chốn để về. Cánh chim mỏi sau một ngày kiếm ăn cũng đã bay về tổ của mình. Trên không trung chỉ còn lững lờ một chòm mây. Giữa thiên nhiên mông mênh hùng vĩ, con người và cảnh vật đều như ngừng lại, chỉ có chòm mây ấy vẫn nhẹ nhõm trôi, càng làm vượt trội lên sự yên ắng, yên ả của buổi chiều tối nơi rừng núi. Chòm mây ấy cũng giống như chưng, đang trong tình cảnh tù tội, vẫn phải cô độc bước đi. Chòm mây đơn chiếc, lặng lẽ, chưng cũng lặng lẽ, đơn chiếc. Tuy thế, phải là một người có lòng yêu thiên nhiên, phải có một tâm thái ung dung, tĩnh tâm, lạc quan, vượt lên mọi gông xiềng về thể xác để ngắm thiên nhiên, hòa mình với thiên nhiên như thế. thể xác mỏi rời rã vì phải đi cả ngày đường vất vả, nhưng chưng vẫn dõi mắt theo cánh chim về tổ, tầng mây lững lờ trôi lúc chiều về.

Tuy chỉ hai câu thơ bảy chữ, nhưng cũng đã khiến cho người đọc tưởng tượng ra được cảnh chiều muộn nơi rừng núi thật mênh mông, âm u, vắng vẻ, quạnh quẽ. Đồng thời, cũng nói lên niềm mong ước quay trở về với quê hương, ước mong được tự do như đám mây kia.

Trong quang cảnh thiên nhiên mênh mông, đượm nét buồn lúc chiều muộn nơi rừng núi, bỗng xuất hiện con người:

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.”

Dịch thơ:

“Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết, lò than đã rực hồng.”

Giữa cảnh buồn của thiên nhiên như trong thơ cổ, cô sơn nữ hiện lên như một điểm sáng, làm cho cả bức tranh trở nên sinh động, vui tươi hơn. Đó chính là nét cố điển mà hiện đại trong thơ của Hồ Chí Minh. Bức tranh vừa có người, vừa có hoạt động khỏe khoắn của con người trong đó. Đó chính là nét đẹp, nét đáng quý của người dân lao động. Cô gái đang miệt mài xay ngô bên lò than rực hồng để chuẩn bị bữa tối. Ở đây, bản dịch thơ không đảm bảo được nghệ thuật của bản chữ Hán. chưng đã lặp lại hai chữ “bao túc” ở cuối câu thứ ba và đầu câu thứ tư, như những vòng xoay tiếp nối nhau của cô gái, như sự tuần hoàn của thời gian, trời đã tối, tối dần. Bức tranh vừa rét mướt bởi cảnh tượng lao động khỏe khoắn của người thôn nữ lao động, vừa bởi cái ánh hồng của bếp lò. Đó chỉ là một thứ hạnh phúc bình dị, vậy mà chưng vẫn gạt bỏ hết những đớn đau, mỏi mệt về thể xác để cảm nhận được.

Nhà văn Nam Cao đã viết: “Khi người ta đau chân, người ta không còn tâm trí đâu để nghĩ tới người khác được”, để nói rằng, con người ta thường có xu thế lo cho những khổ cực của bản thân. Thế nhưng, ở chưng Hồ – một người lúc nào cũng lo nỗi lo của dân tộc, của quốc gia – vậy mà cũng vẫn luôn quan tâm tới những thứ nhỏ nhặt nhất, bình dị nhất. Đó chính là tư cách cao đẹp của vị lãnh tụ vĩ đại của chúng ta.

Bài thơ “Chiều tối” là một bài thơ tiêu biểu cho nét đẹp cổ điển và hiện đại trong thơ Hồ Chí Minh. Bài thơ chỉ đơn thuần là tả về phong cảnh thiên nhiên và con người nơi xóm núi khi chiều muộn, đồng thời, cũng ẩn chứa trong đó nỗi niềm ước mong được tự do, được sum họp của Người. Đồng thời, ở chưng, chúng ta vẫn luôn thấy ánh lên một vẻ đẹp của ý thức quên mình, của một trái tim giàu lòng yêu thương luôn biết quan tâm tới những điều bình dị nhất.

Phân tích Chiều tối – Mẫu 5

“Nhật ký trong tù” của Hồ Chí Minh được viết từ 2/8/1942 tới 10/9/1943 khi Người bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam một cách vô cớ, đày đọa khắp những nhà lao tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Trong số 133 bài thơ “Nhật ký trong tù” có một số bài ghi lại những thời khắc đáng nhớ trong ngày: Buổi sớm, Buổi trưa, Quá trưa, Chiều hôm, Chiều tối, Hoàng hôn, Nửa đêm… Mỗi bài là một nỗi niềm trong những tháng ngày “ác mộng”.

Xem Thêm : TOP 12+ mẫu Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang

“Chiều tối” (Mộ) là bài thất ngôn tứ tuyệt số 31 trong “Nhật ký trong tù”. Bài thơ số 32 là bài “Đêm ngủ ở Long Tuyền”. Vậy, bài “Chiều tối” ghi lại cảnh xóm núi lúc ngày tàn trên tuyến đường từ Thiên Bảo tới Long Tuyền vào tháng 10/1942.

Đây là nguyên tác bài thơ:

“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên không,
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng”.

Một cái nhìn man mác, một thoáng ước mơ thầm kín về một mái ấm, một chỗ ngừng chân…của thi sĩ trên tuyến đường lưu đày khổ ải muôn dặm, được hé lộ qua bài thơ, đọc qua tưởng như chỉ tả cảnh chiều tối nơi xóm núi xa lạ.

Hai câu đầu tả bầu trời lúc ngày tàn. Hai nét vẽ “động” cánh chim mỏi mệt (quyện điểu) bay về rừng xa, tìm cây trú ẩn, một áng mây đơn chiếc, lẻ loi (cô vân) đang lững lờ trôi (mạn mạn). Câu trúc hai câu thơ đăng đối, âm điệu thơ nhẹ, thoáng buồn. Người đội viên bị lưu đày ngước mắt nhìn bầu trời, dõi theo cánh chim bay và áng mây trôi nhẹ mà lòng man mác. Rất tinh tế, nét vẽ ngoại cảnh đã thoáng hiện tâm trạng. Câu thơ dịch của Nam Trân tuy chưa thể hiện được chữ “cô” trong “cô vân” nhưng khá hay:

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa từng không”.

Hai câu thơ 1, 2 mang vẻ đẹp cổ điển: tả ít mà gợi nhiều chỉ 2 nét phác họa (chim bay, mây trôi) mà gợi lên cái hồn cảnh vật, ngày tàn, màn đêm buông xuống dần, tạo vật như đang chuyển sang trạng thái ngơi nghỉ, mỏi mệt. Nghệ thuật lấy điểm vẽ diện, lấy động tả tĩnh được vận dụng sáng tạo. Nhìn chim bay, mây trôi mà cảm thấy bầu trời mông mênh hơn, cảnh chiều tối yên ả, tĩnh lặng hơn. Cảnh chiều tối ở xóm núi này còn mang tính ước lệ, nó mở rộng liên tưởng và xúc cảm thẩm mỹ trong tâm hồn mỗi chúng ta,… nhớ về một cánh chim bay trong “Truyện Kiều”: “Chim hôm thoi thót về rừng”; nhớ tới một cánh chim bay mỏi và hình ảnh người lữ thứ trong chiều sương lạnh nhớ nhà:

“nghìn mai gió cuốn, chim bay mỏi
Dặm liễu sương sa, khách bước dồn

(Chiều hôm nhớ nhà)

Trở lại bài “Chiều tối”, áng mây đơn chiếc lẻ loi đang lửng lơ, trôi nhẹ trên bầu trời là hình ảnh ẩn dụ về người lưu đày trên tuyến đường khổ ải xa lắc! tiếng nói thơ súc tích, biểu cảm, vừa tả cảnh vừa tả tình, thoáng nhẹ mà đầy ấn tượng, dư ba.

Tiếp theo câu cuối 3 – 4 từ cảnh bầu trời tác giả nói về cuộc sống con người nơi núi. Thiếu nữ và lò than hồng là trung tâm của bức tranh này:

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng”.

Một nét vẽ trẻ trung, bình dị, đáng yêu: Thiếu nữ xóm núi đang xay ngô. Ba chữ “ma bao túc” ở cuối câu ba được lấy lại “bao túc ma hoàn…” ở đầu câu 4, động tác nhịp nhàng xay ngô, vừa diễn tả sự đi lại vòng tròn của cái cối đá xay ngô thủ công. Đức tính cần mẫn của thiếu nữ xóm núi được cảm nhận và trân trọng. Nghệ thuật điệp ngữ liên hoàn đã làm cho thơ liền mạch và có về nhạc điệu. Câu thơ địch: “Cô em xóm núi xay ngô tối”, với 2 chữ cô em đã làm lạc phong cách thơ Hồ Chí Minh; chữ “tối” thêm vào đã làm cho ý thơ lộ, còn đâu nữa ý tại ngôn ngoại trong bài thơ chữ Hán này?

Sự vật như nối liếp theo dòng chảy thời gian mà xuất hiện: Khi ngô xay xong than đã rực hồng, sáng bừng lên, vô cùng rét mướt. Khi màn đêm đã bao mịt mùng, lò than đỏ rực lên, cảnh vật ấy thu hút tâm trí người tù đang bị giải đi. Buồn biết bao cảnh bếp lạnh tro tàn! rét mướt biết bao một ngọn đèn, một bếp hồng trong đêm lạnh. Hình ảnh thiếu nữ xóm núi xay ngô và lò than rực hồng tượng trưng cho một mái ấm đoàn viên gia đình, nó đã làm vơi đi bao nỗi đơn chiếc tĩnh mịch. Hướng về một cảnh sinh hoạt dân dã bình dị: thiếu nữ xay ngô, dõi nhìn bếp lửa, lò than rực hồng, khi chân tay mang nặng xiềng xích, bị giải đi trong chiều tối, chưng đã tìm thấy nơi nương tựa tâm hồn mình. Hình như nỗi đơn chiếc, lẻ loi, lạnh lẽo bị xua tan. Một thoáng ước mơ thầm kín về một mái ấm gia đình đã tới với thi sĩ trên tuyến đường đi đày xa xứ trong màn đêm buông xuống. Cảm hứng thơ dào dạt chất nhân văn. Cái bình dị mà đầy chất thơ. Chất thơ ấy là hồn người và tình người. Hai nét vẽ về thiếu nữ xay ngô và lò than rực hồng là hai nét vẽ bình dị, rét mướt, khoẻ và trẻ trung, làm thơ chưng có sự hoà hợp giữa màu sắc cổ điển và chất hiện đại vẻ trung bình dị.

Nhiều bài thơ khác cho thấy trên tuyến đường khổ ải, lưu đày người đội viên cách mệnh trong “Nhật ký trong tù” hầu như ít cảm thấy đơn chiếc, tâm hồn luôn luôn gắn bó với nhịp sống, làm chủ hoàn cảnh và lạc quan yêu đời. Trong cảnh hoàng hôn gió rét căm, vượt lên gian khổ. Người xúc động hướng tới một tiếng chuông chùa, một tiếng sáo mục đồng mà mạnh bước:

“Gió sắc tựa gươm mài đá núi,
Rét như dùi nhọn chích cành cây
Chùa xa chuông giục người nhanh bước,
Trẻ dẫn trâu về tiếng sáo bay”.

(Nam Trân dịch)

Có lúc trong cảnh bị cùm trói “Thừa cơ rét rệp xông vào đánh” mà Người vẫn “thoát ngục” tìm được một tẹo niềm vui nâng đỡ tâm hồn mình: “Oanh sớm, mừng nghe hót xóm sắp” (Đêm ngủ ở Long Tuyền). Điều đó cho thấy, sự sống và tự do là khát vọng của Người. Thiên nhiên và con người hiện diện trong thơ chưng bằng những nét vẽ đẹp, bình dị, đáng yêu, đó là sự sống mà chưng gắn bó, mến yêu suốt đời.

“Chiều tối” – một bài thơ đáng yêu: màu sắc cổ điển súc tích phối hợp với tính chất trẻ trung, hiện đại, bình dị. Tứ thơ vận động từ cảnh tới tình, từ trong bóng tối tới sự sống, tới ánh sáng và tương lai. Nét vẽ tinh tế, thể hiện một hồn thơ “bát ngát tình”. Bài thơ thấm đượm một tình yêu mênh mông đối với tạo vật và con người. Trong đoạ đầy gian khổ, tâm hồn chưng vẫn dào dạt sự sống.

Xem thêm: Tổng hợp những kết bài về bài thơ Chiều tối

Phân tích Chiều tối – Mẫu 6

Hồ Chí Minh được nhân loại biết tới không chỉ là một vị lãnh tụ kiệt xuất của dân tộc Việt Nam mà còn được biết tới như một nhà văn, thi sĩ lớn của thế kỷ XX. Ngoài văn chính luận, người còn để lại cho đời một sự nghiệp thơ ca đáng trân trọng. Trong đó vượt trội nhất là tập thơ Nhật ký trong tù. Tập thơ này như một cuốn nhật ký bằng thơ ghi lại những chặng đường giải lao đầy gieo neo vất vả của người tù. Nhưng bằng bản lĩnh thép, ý thức thép Người đã vượt qua hoàn cảnh tù đày để hướng về ánh sáng. Bài thơ Chiều tối là một trong những sáng tác tiêu biểu nhất của tập Nhật ký trong tù:

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa từng không
Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng”

Tháng 8/1942, chưng Hồ sang Trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ của bạn bè quốc tế về cuộc cách mệnh ở Việt Nam. Sau mười lăm ngày đi bộ khi vừa tới thị trấn Túc Vinh, tỉnh Quảng Tây, Người bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam vô cớ và bị “mười bốn trăng tê tái gông xiềng” trong sắp ba mươi nhà lao của tỉnh Quảng Tây. Trong thời gian này Người đã sáng tác tập thơ Nhật ký trong tù gồm 134 bài thơ bằng chữ Hán. Bài thơ “Mộ” (Chiều tối) được xem là áng thơ tuyệt bút, được Người làm trên phố chuyển lao từ Tĩnh Tây tới Thiên Bảo.

Bài thơ mở đầu bằng bức tranh thiên nhiên buổi chiều tà trên phố chưng bị giải lao. Chỉ vài nét chấm phá, hai câu đầu của bài thơ đã để lại một tiểu hoạ về cảnh thiên nhiên vùng sơn cước ở thời khắc “chiều tối”.

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa từng không”

Thiên nhiên hiện lên với hai nét chấm phá: cánh chim và áng mây mang màu sắc cổ thi rõ nét. Hai hình ảnh ấy tạo nên bầu không gian thoáng đạt, cao rộng, thể hiện điểm nhìn lên của tác giả “luôn ngẩng cao đầu trong hoàn cảnh tù đày”. Buổi chiều ấy nhịn nhường như ta đã bắt gặp đâu đó trong thơ xưa: “Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà” hay “Chiều tà bảng lảng bóng hoàng hôn” (Bà Huyện Thanh Quan). Cánh chim và chòm mây vốn là những thi liệu rất thân thuộc trong thơ cổ thường sử dụng để trình bày cảnh chiều tối như một văn pháp trình bày thời gian. Lý Bạch trong bài thơ Độc tọa Kính Đình san cũng đã từng viết:

Chúng điểu cao phi tận
Cô vân độc khứ nhàn

(Chim trời bay đi mất
Mây lẻ trôi một mình)

Điều mới mẻ ở đây là nếu như như trong thơ cổ, cánh chim thường bay về chốn vô tận vô cùng, vô định, gợi cảm giác xa xăm, phiêu dạt, chia lìa, mang cái buồn thương u uẩn thì cánh chim trong thơ chưng lại sắp gũi yêu thương hơn bao giờ hết. Nó chỉ là cánh chim tìm về tổ ấm sau một ngày dài mỏi mệt kiếm ăn. Cái hay nằm ở chỗ, nhìn cánh chim bay mà thấy được “quyện điểu”, thấy được trong dáng bay của cánh chim có sự mỏi mệt của nó. tức là thi sĩ nhìn thấy được sự vận động bên trong của cánh chim kia. Đây chính là tình cảm nhân đạo của Hồ Chí Minh. Cái nhìn ấy thể hiện tình cảm nhân ái mông mênh của Người đối với cảnh vật. Đúng như Tố Hữu đã từng viết “chưng ơi tim chưng mênh thống thế/ Ôm cả non sông mọi kiếp người”. từ đó ta thấy thêm một nét nghĩa mới: người tù nhịn nhường như cũng đồng cảm với cánh chim kia, Người như cũng muốn được ngừng chân sau một ngày đày ải “Năm mươi ba cây số một ngày/ Áo mũ dầm mưa rách hết giày”.

Cùng với “Quyện điểu quy lâm”, là “Cô vân mạn mạn”. Bài thơ dịch khá uyển chuyển, nhưng đã làm mất đi vẻ lẻ loi, trôi nổi, lững lờ của đám mây. Người dịch đã bỏ sót chữ “cô” và chưa thể hiện được hết nghĩa của hai từ láy “mạn mạn”. Căn cứ vào phần nguyên âm ta thấy, hình ảnh đám mây đơn chiếc, lẻ loi đang chầm chậm trôi qua bầu trời. Nó không chỉ làm cho bầu trời thêm cao, thêm thoáng đạt mà còn gợi lên nỗi buồn bâng khuâng của người tù trên đất khách quê người. Nhưng buồn mà không bi lụy, không hiu hắt như trong thơ cổ điển. Mặc dù câu thơ dịch: “Chòm mây trôi nhẹ giữa từng không” chưa được sát nghĩa nhưng dù sao cũng thấy cái hay riêng của nó. Chòm mây trôi nhẹ nhõm, nhàn tản như chính tâm hồn người tù đội viên ung dung tự tại, bị giải tù mà như đang thưởng ngoạn cảnh trời chiều và thả tâm hồn thi sĩ chứ không còn là cảnh tù đày mỏi mệt nữa. từ đó ta thấy tác giả không hề để lộ cái mỏi mệt, đơn chiếc của chính mình. Đó chính là ý thức thép vĩ đại của người tù – thi sĩ Hồ Chí Minh.

Nhìn chung, hai câu đầu bài thơ có phảng phất nỗi buồn của lòng người, của tâm trạng người tù nhưng cảnh buồn mà không chút bi lụy. Thạc sĩ Nguyễn Đức Hùng nhận xét rằng “Những buổi chiều tương tự, đâu có thiếu trong văn học cổ kim; nhưng nếu như cảnh ấy qua cái nhìn của một Lý Bạch tiêu diêu, một Khuất Nguyên u uất chắc chắn sẽ đầy âm u, thê lương. Còn ở đây, nếu như không rõ xuất xứ, nhiều người sẽ lầm tưởng “Mộ” là bài thơ của thời Thịnh Đường”.

Cảnh chiều tà nơi vùng sơn cước có chút hiu hắt vắng lặng gợi lên cái bâng khuâng man mác trong lòng người đọc nhưng sự biến chuyển của hai câu sau nhanh chóng xóa đi cái hiu hắt vốn có của núi rừng. Đó chính là lúc mà đôi mắt yêu thương và trái tim nhân ái mông mênh của Người bắt gặp vẻ đẹp của con người lao động:

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng”

sinh tiền Hồ Chí Minh chỉ có một ước ao lớn: “Tôi chỉ có một sự thèm muốn, thèm muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. tức là ước ao của Người luôn hướng về nhân dân, nhân dân ở đây không chỉ hiểu là dân tộc Việt Nam ta mà còn là nhân dân lao động trên toàn cầu. Đó chính là ý thức nhân đạo cao cả của Quốc tế cộng sản.

Câu thơ nguyên bản “Sơn thôn thiếu nữ” dịch là “Cô em xóm núi” đứng trên phương diện nghĩa của từ thì không có gì sai. Nhưng câu thơ dịch đã không thể hiện được cái nhìn trân trọng của nhân vật trữ tình đối với con người; giọng điệu trọng thể của câu thơ nguyên tác không hiện diện trong lời thơ dịch. Người phụ nữ đã nhiều lần có mặt trong thơ chữ Hán, nhưng phần lớn họ đều thuộc giới thượng lưu hoặc ít nhất cũng sắp gũi với giới thượng lưu. Phần lớn người phụ nữ trong cổ thi đều mang nỗi buồn thương man mác vì chiến tranh sinh ly tử biệt hay nhỡ nhàng tơ duyên, Vương Xương Linh đời Đường từng viết Khuê oán:

“Khuê trung thiếu phụ bất tri sầu,
Xuân nhật ngưng trang thượng thúy lâu.
Hốt kiến mạch đầu dương liễu sắc,
Hối giao phu tế mịch phong hầu.”

Dịch thơ

“Cô gái phòng the chửa biết sầu
Ngày xuân trang điểm dạo lên lầu
Đầu đường chợt thấy tơ xanh liễu
Hối để chồng đi kiếm tước hầu.”

Cái mới ở đây là cũng viết về hình ảnh người phụ nữ nhưng thơ chưng lại viết về người dân lao động với cái nhìn trân trọng yêu thương mang niềm vui của tấm lòng nhân đạo. Hai chữ “thiếu nữ” gợi lên vẻ trẻ trung, tươi tỉnh của cô gái cùng với hoạt động xay ngô đã làm hiện lên vẻ đẹp khỏe khoắn, nhịp nhàng trong lao động. Hình ảnh này đã làm xôn xao cả buổi chiều cô quạnh mang tới cho bức tranh thơ sức sống và niềm vui lan tỏa. có nhẽ cũng chính vì vậy mà có một nhà phê bình nào đó từng nhận xét rằng “Không rõ trước Hồ Chí Minh đã có một “sơn thôn thiếu nữ” thực sự là người lao động bước vào toàn cầu của nàng thơ hay chưa? Chỉ biết rằng việc đặt hình ảnh “sơn thôn thiếu nữ”ở vị trí trung tâm của bức tranh phong cảnh chiều tối đã làm cho bức tranh thiên nhiên trở thành bức tranh về cuộc sống con người. Sự chuyển đổi ấy thể hiện một thiên hướng vận động của hình tượng thơ và quan niệm nhân sinh của chưng. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, Hồ Chí Minh cũng gắn bó với cuộc sống con người nơi trần thế đặc biệt là cuộc sống nhân dân lao động”.

Tính hiện đại ở đây nữa chính là nghệ thuật biểu hiện. Tài hoa của Người là ở chỗ tả cảnh thiên nhiên, tả cảnh chiều tối mà không phải sử dụng tới một tính từ chỉ thời gian nào. Cả bài thơ không hề có chữ tối nào cả mà người đọc vẫn nhìn thấy chữ tối. Người sử dụng ánh lửa đỏ để thể hiện thời gian (trời có tối mới nhìn thấy lò than rực hồng). Hơn nữa, người đọc còn cảm nhận được bước đi của thời gian từ chiều tới tối. Cô gái xay ngô từ khi trời còn ánh sáng; xay xong thì trời đã tối. Điệp ngữ liên hoàn (điệp ngữ vòng) “ma bao túc – bao túc ma hoàn” đã cho ta cảm nhận được thời gian đang vận động đang xoay theo từng vòng quay của cối xay ngô. Phải chăng Hồ Chí Minh đã có một phát hiện mới trong văn pháp tả thời gian. Rõ ràng, ngay cả khi tả cảnh chiều tối, thơ Hồ Chí Minh vẫn có sự vận động từ bóng tối ra ánh sáng. Vòng quay của chiếc cối kết thúc, công việc kết thúc (bao túc ma hoàn) thì lò than cũng vừa đỏ (lô dĩ hồng), ánh lửa đỏ ấm nồng xuất hiện thật bất thần, tỏa sáng vào đêm tối xua tan đi cái lạnh lẽo hiu hắt của núi rừng. Đó cũng là lúc mà cô gái kia được quây quần bên mâm cơm ấm êm của gia đình.

Chữ “hồng” nằm ở cuối bài thơ nhưng có một vị trí đặc biệt. Trong nghệ thuật Đường thi, chữ hồng được xem là nhãn tự là con mắt thần. Nó tạo nên cái thần thái đặc biệt cho bài thơ. Hoàng Trung Thông nhận xét rằng: Với một chữ “hồng”, chưng đã làm sáng rực lên toàn bộ bài thơ, đã làm mất đi sự mỏi mệt, sự uể oải, sự vội vã, sự nặng nề đã diễn ra trong ba câu đầu, đã làm sáng rực lên khuôn mặt của cô em sau khi xay xong ngô tối. Chữ “hồng” trong nghệ thuật thơ đường người ta gọi là “con mắt thơ” (Thi nhãn hoặc là nhãn tự, chữ mắt) nó sáng bùng lên, nó căn lại, chỉ một chữ thôi với hai mươi bảy chữ khác dẫn đầu nặng tới mấy đi chăng nữa. Với chữ “hồng” đó có ai còn cảm giác nặng nề, mỏi mệt, nhọc nhằn nữa đâu, mà chỉ thấy màu đỏ đã nhuốm lên cả bóng đêm, cả thân hình, cả lao động của cô gái đáng yêu kia. Đó là màu đỏ tình cảm chưng.

tương tự chữ “hồng” rất xứng đáng là “ông thánh thứ hai mươi tám” của bài thơ. Ánh hồng ấy không chỉ tỏa ra từ chiếc bếp lửa bình dị của một “sơn thôn thiếu nữ” mà chủ yếu được tỏa ra từ tấm lòng nhân ái, ý thức lạc quan của Hồ Chí Minh. Về nét nghĩa khác, chữ “hồng” còn là biểu hiện của cuộc vận động từ bóng tối ra ánh sáng. Thơ Hồ Chí Minh bao giờ cũng vậy, luôn hướng về ánh sáng. Trong bài thơ Tảo giải, chữ “hồng” ấy cũng đã từng xuất hiện:

“Phương Đông màu trắng chuyển sang hồng
Bóng tối đêm tàn sớm sạch không”

Chữ “hồng” ấy với chữ “hồng” trong Chiều tối có cùng một nét tức là chỉ ánh sáng, chỉ niềm vui, sự lạc quan của người tù. tuyến đường cách mệnh Việt Nam cũng vậy đi từ trong đêm trường nô lệ, đi trong hóc búa để tới với tuyến đường vinh quang.

“Đầu tường sớm sớm vầng dương mọc,
Chiếu cửa nhà lao, cửa vẫn cài;
Trong ngục giờ đây còn tối mù,
Ánh hồng trước mặt đã bừng soi.”

(Trích Nhật ký trong tù)

Thành công của bài thơ chính là yếu tố cổ điển phối hợp với hiện đại, giữa tâm hồn thi sĩ và ý thức thép của người tù cách mệnh. Bài thơ đã làm người đọc xúc động trước tình cảm nhân ái mông mênh của người tù đội viên cộng sản Hồ Chí Minh dù trong hoàn cảnh tù đày nơi đất khách quê người nhưng Người vẫn vượt lên trên tất cả mọi sự khổ đau, đọa đày về thể xác để đưa tới cho người đọc những vần thơ tuyệt bút. Qua bài thơ ta càng hiểu, càng yêu hơn lãnh tụ Hồ Chí Minh của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Xin được mượn bốn câu thơ của thi sĩ Tố Hữu thay cho lời kết:

“Lại thương nỗi đọa đày thân chưng
Mười bốn trăng tê tái gông xiềng
Ôi chân yếu, mắt mờ tóc bạc
Mà thơ bay cánh hạc ung dung”

Xem thêm: Tổng hợp những mở bài về bài thơ Chiều tối

Phân tích Chiều tối – Mẫu 7

chưng Hồ khi xưa đã từng nói rằng: “Làm thơ ta vốn không ham/ Nhưng mà trong ngục biết làm chi đây/ Ngày dài ngâm vịnh cho khuây/ Vừa ngâm vừa đợi tới ngày tự do”. Trong lời giãi bày chưng vốn không ham làm thơ, nhưng khoảng thời gian trong ngục làm thơ ngâm vịnh để vơi đi nỗi buồn, đồng thời làm thơ cũng là để thể hiện ý chí sắt đá của người đội viên cách mệnh. Trong tập Nhật kí trong tù ta không thể không nhớ tới bài thơ Chiều tối, tác phẩm được sáng tác khi chưng chuyển từ nhà lao Tĩnh Tây tới nhà lao Thiên Bảo. Bài thơ đã làm bật lên ý thức kiên cường của người tù cách mệnh.

Mở đầu tác phẩm mở ra quang cảnh, bức tranh thiên nhiên chiều tối:

Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không

Bức tranh chiều tối được gợi lên từ hai hình ảnh: cánh chim, chòm mây. Cánh chim vốn là thi liệu thân thuộc trong thơ xưa như: “nghìn mai gió cuốn chim bay mỏi” (Bà Huyện Thanh Quan) hay “Chim hôm thoi thót về rừng” (Nguyễn Du). Những cánh chim thường gợi về nỗi đơn chiếc, gợi nhắc, gợi nhớ về một quãng thời gian nào đó. Còn cánh chim trong thơ chưng lại xuất hiện hoàn toàn khác, sau một ngày kiếm ăn mỏi mệt, chúng trở về tìm chốn ngơi nghỉ. Chúng bay đi có mục đích, phương hướng, không hề vô định như trong thơ cổ. Cánh chim ấy gợi liên tưởng về sự tương phản với hoàn cảnh của chưng. Chòm mây trên trời đơn chiếc, lững lờ trôi giữa không gian mênh mông, cái cô độc của chòm mây cũng như chính sự đơn chiếc, lẻ loi của chưng. Bức tranh thiên nhiên không còn ngừng lại ở trình bày kiểu dáng mà nó còn là bề sâu của tâm trạng, ta thấy được tình yêu thiên nhiên của người tù. Bằng những quan sát hết sức tinh tế chưng đã nắm bắt được cái thần, cái hồn của cảnh vật, một không gian chiều mơ mòng, yên bình. Không chỉ vậy ta còn thấy được nỗi đơn chiếc, mỏi mệt của người tù nhân, khi phải trải qua một hành trình dài, vận chuyển từ nhà lao này tới nhà lao khác. Nhưng đằng sau nỗi đơn chiếc ấy còn là một bản lĩnh kiên cường, sắt đá của người đội viên.

Bức tranh của chưng không ngừng lại ở đó, từ không gian của thiên nhiên, người tù vận chuyển điểm nhìn để thấy tương đối thở của cuộc sống sinh hoạt bình dị, đời thường mà vô cùng rét mướt:

Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết, lò than đã rực hồng.

tới đây con người đã trở thành trung tâm của bức tranh. Hiển hiện trong quang cảnh sinh hoạt là người thiếu nữ xóm núi đang xay ngô. Hình ảnh trung thực, bình dị và vô cùng đời thường nhưng lại nhấp nhánh tỏa sáng. Đó là ánh sáng của tuổi xanh, của sức sống hừng hực nơi người con gái; ánh sáng tỏa ra từ công việc lao động bình dị; đồng thời còn là vẻ đẹp của mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên: con người là trung tâm, là chủ thể của vũ trụ. Trước thiên nhiên mông mênh con người không bị lu mờ mà được làm rõ vượt trội hơn.

Câu thơ cuối là sự phối hợp hài hòa giữa nét vẽ cổ điển và nét vẽ lãng mạn. Tính cổ điển được thể hiện ở văn pháp sử dụng ánh sáng để nói bóng tối. Hình ảnh lò than rực hồng, tỏa rạng một khoảng không gian đã tái tạo thành công bóng tối bao phủ xung quanh đây. Nhưng đồng thời đây cũng là câu thơ hết sức hiện đại. Chữ hồng là nhãn tự của bài thơ, làm bừng sáng cả không gian tăm tối đang bao trùm. “Hồng” thể hiện sự vận động theo hướng từ chiều tới tối, từ lạnh lẽo tới rét mướt (ấm của sự sống, của sinh hoạt lao động con người), từ sự đơn chiếc tới sum họp và từ nỗi buồn tới niềm vui. Đây là sự vận động từ bóng tối ra ánh sáng thể hiện niềm tin, lạc quan vào tương lai tương sáng của người đội viên cách mệnh.

Bài thơ sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, tiếng nói cô đọng, súc tích. văn pháp gợi tả thiên nhiên giản dị, tự nhiên mà vô cùng trung thực. Có sự đan xen, hòa quyện một cách nhuần nhuyễn giữa màu sắc cổ điển và hiện đại.

Chiều tối đã khắc họa thành công bức tranh thiên nhiên và bức tranh cuộc sống của con người nơi núi rừng hoang dại. Đằng sau bức tranh ấy là vẻ đẹp tâm hồn của Hồ Chí Minh: luôn mang trong mình ý thức lạc quan, tin tưởng dù gặp vấn đề vẫn luôn tin rằng ánh sáng đang đợi dân tộc, quốc gia nơi cuối tuyến đường.

Phân tích Chiều tối – Mẫu 8

chủ toạ Hồ Chí Minh là một nhà cách mệnh, một người đội viên quốc tế luôn mang trong mình tình yêu quê hương quốc gia và khát khao phóng thích dân tộc. Cả thế cục chưng dành cho sự nghiệp cách mệnh không chỉ vậy chưng còn là một nhà văn hóa lớn có rất nhiều đóng góp trong ngành nghề văn học. Cảm hứng thi sĩ tới bất cứ lúc nào với người đội viên cộng sản dù cho khi bị giam bắt, tù đày nhưng không thể giam cầm được tâm hồn của Người. Bài thơ “Chiều tối” là tác phẩm được sáng tác khi chưng bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam vô cớ nhưng vẫn thể hiện tình yêu thiên nhiên, con người và ý thức lạc quan, có niềm tin vào tương lai tươi sáng của Hồ Chí Minh.

Vào tháng 8 năm 1942 chưng sang Trung Quốc để tranh thủ sự ủng hộ quốc tế, sau nửa tháng đi bộ tới Túc Vinh tỉnh Quảng Tây và bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam trong suốt mười ba tháng, những tháng ngày bị tù đày ấy chưng đã sáng tác tập thơ “Nhật kí trong tù” bằng chữ Hán với số lượng 134 bài. Trong đó bài thơ “Chiều tối” là bài số 31 khi Người bị thiên chuyển từ nhà lao Tĩnh Tây sang nhà lao Thiên Bảo năm 1942. Trong khoảnh khắc chiều tà mênh mông cùng với tâm hồn thi nhân đã tạo cảm hứng để người tù sáng tác gửi gắm vào thơ ca tâm trạng, tình cảm của mình. Nổi lên trong bài thơ là hình ảnh thiên nhiên và con người lao động nơi đất khách quê người.

“Chiều tối” được viết bằng chữ Hán theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Hai câu thơ đầu chưng đặc tả cảnh thiên nhiên núi rừng với hai hình ảnh tiêu biểu cánh chim mỏi mệt và đám mây đơn chiếc:

“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không”

Dịch:

Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không

Với văn pháp chấm phá điểm nhãn, ước lệ tượng trưng mang đậm chất cổ điển của thi pháp phương Đông chưng đã khắc họa hình ảnh cánh chim mỏi mệt đang bay tìm chốn ngủ. Đó là chi tiết gợi không gian mênh mông, gợi ý niệm thời gian buổi chiều đã về. Trong thơ ca không ít lần ta có bắt gặp hình ảnh cánh chim ấy là “Truyện Kiều” của Nguyễn Du có viết: “Chim hôm thoi thót về rừng” hay của bà Huyện Thanh Quan: “nghìn mai gió cuốn chim bay mỏi” rồi trong “Tràng Giang” của Huy Cận là hình ảnh “Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều xa”. Từ “quyện” trong câu thơ mang nghĩa mỏi mệt chỉ tâm thế tồn tại của con người, là định ngữ cho danh từ “điểu”, được sử dụng để đặc tả cho hình ảnh cánh chim. Cánh chim ở đây không chỉ được chưng quan sát trong sự vận động mà còn được cảm nhận từ bên trong là “Chim mỏi”. thi sĩ đã sử dụng cái hữu hạn của cánh chim để nói cái vô hạn của bầu trời. Trong khoảng trời mênh mông ấy chỉ có cánh chim nhỏ nhoi bay với đôi cánh mỏi mệt. chưng đã sử dụng văn pháp tả cảnh ngụ tình, tả hoạt động của tự nhiên để gợi thân phận, tâm trạng của mình. Ở đây vừa có sự đối lập vừa có nét tương đồng. Đối lập là nếu như con chim bị lạc đàn, bay mỏi sau một ngày kiếm ăn vất vả nhưng vẫn thoải mái tự do vào rừng tìm chốn ngủ còn thi sĩ vẫn bị kìm kẹp, giam cầm. Tương đồng tâm trạng giữa người tù và cánh chim chiều. Phải chăng sau một ngày đi đường dài cổ đeo gông chân vướng xiềng chưng đã thấm mệt nên nhìn cánh chim bay chưng cũng cảm nhận được điều ấy, chưng cũng muốn được ngơi nghỉ sau ngày tù dài lê bước “Năm mươi ba cây số một ngày/Áo mũ dầm mưa rách hết giày”. Cội nguồn của sự đồng điệu ấy là tình yêu vô bờ mà chưng dành cho sự sống của vạn vật.

Không chỉ vậy Người còn quan sát thấy hình ảnh đám mây trôi chầm chậm trên nền trời mênh mông, mông mênh gợi ý niệm lữ thứ, đơn chiếc. Đây cũng là một thi liệu rất thân thuộc trong thơ xưa. Thôi Hiệu đã từng viết: “Bạch vân thiên tải không du du” (nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay) hay đó là đám mây xanh ngắt trong thơ Nguyễn Khuyến với câu “Tầng mây lửng lơ trời xanh ngắt”. Tuy nhiên mây trong thơ chưng không gợi sự vĩnh viễn mà mang tâm trạng đơn chiếc, lẻ loi của người khách băn khoăn không biết tương lai sẽ đi đâu về đâu nhưng trong bản dịch chưa thực sự lột tả được ý nghĩa của từ “cô”. Chỉ với vài nét đặc tả, chấm phá lấy vong linh của thiên nhiên mà vẽ nên một bức tranh buổi chiều tối âm u, yên ả. Cánh chim và đám mây đã từng xuất hiện trong thơ Lý Bạch: “Chúng điểu cao phi tận/ Cô vân độc khứ nhàn”. Đó là nét cổ điển mà Hồ Chí Minh kế thừa tinh hoa văn hóa nhân thể loại hiện ước muốn được tự do, được ngơi nghỉ như cánh chim, như đám mây trên trời cao.

Trong hai câu thơ đầu chỉ đặc tả cảnh thiên nhiên nhưng ẩn đằng sau lớp ngôn từ đó là tư thế và tâm hồn của thi nhân. Ta không thấy có chân dung của người tù khổ ải mà chỉ thấy phong thái ung dung, tao nhã của thi nhân mặc khách dù chân vướng xiềng lê từng bước trên phố đi, cảnh chiều mênh mông rợn ngợp nhưng tâm hồn chưng vẫn hướng về thiên nhiên, quát sát từng chi tiết vận động của cảnh vật. nếu như không phải là một người yêu thiên nhiên tha thiết, một con người có nghị lực phi thường, bản lĩnh kiên cường vượt lên trên hoàn cảnh làm sao có được sự tự do về ý thức. Nhà lao, xiềng xích có thể giam cầm thân thể chưng chứ không thể trói buộc được tâm hồn thi nhân.

Trên nền cảnh của thiên nhiên hình ảnh con người bỗng hiện lên trong thơ chưng. Con người ở đây là thiếu nữ đang lao động giữa chốn núi rừng mênh mông như một điểm sáng làm cho bức tranh đời sống trở nên có hồn có thần sắc vui tươi hơn:

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng”

(Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng)

Hình ảnh con người và cuộc sống được tiếp nối hiện lên qua hai câu thơ. Thiếu nữ ở đây là người con gái (bé gái) trong lứa tuổi dưới thanh nữ chứ không phải như bao bài phân tích khác là cô gái. Hình ảnh bé gái đang xay ngô trong đêm tối là để hô ứng với cánh chim đơn chiếc, lẻ loi bên trên cô độc đối diện với cối xay. Ngòi bút của chưng hướng tới sự vận động của con người. Đây là một nét hiện đại, mới mẻ trong thơ Hồ Chí Minh. Thiếu nữ miền sơn cước toát giữa núi rừng mênh mông không những không bị hòa tan với thiên nhiên mà vượt trội chói lòa trong không gian ấy. Không giống như những bài phân tích khác tôi nhận thấy qua cấu trúc liên miên đối ở những từ “ma bao túc” câu trên và “bao túc ma hoàn” câu dưới cho thấy con người ở đây đang phải lao động vất vả, nặng nề, triền miên, kéo dài trong đêm. Trong mạch vận động của của thời gian ở nguyên tác không hề nhắc tới chữ “tối” nhưng với bản dịch thơ người dịch cho thêm vào làm mất đi sự thú vị của ý thơ, khiến cho câu thơ mất đi nét đẹp của ý tại ngôn ngoại không cần nhắc tới nhưng vẫn hiện ra là một đêm tối bao phủ. Trong câu thơ “Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng” theo tôi đó là sự tiếp nối công việc, kết thúc một công việc lại mở ra một công việc mới, thi sĩ đã sử dụng hình ảnh bếp lửa được đốt lên để nói sự vận động của thời gian. Từ xưa nay đa số mọi người đều hiểu theo tức là hồng tính từ, làm sáng rực lên hình ảnh con người trong đêm nhưng theo nguyên tác chữ Hán đó hồng của động từ mang ý nghĩa hành động là đốt để đối với từ “ma” (xay). Đây là hiện tượng đồng âm trong tiếng Hán, nếu như không thận trọng phân tích sẽ khiến cho mọi người nhầm lẫn với ý nghĩa khác. Qua hình ảnh con người trong đêm cho thấy cuộc sống nơi đây khốn cùng, khó khăn khiến cho tác giả đồng cảm, đồng điệu. chưng đã sử dụng vòng xoay của cối xay để nói lên tâm trạng nặng nề của mình, sử dụng hình ảnh bé gái để nói lên cảm nhận cuộc sống. Nam Cao đã từng viết: “Khi người ta đau chân, người ta không còn tâm trí đâu để nghĩ tới người khác” nhưng đối với Hồ Chí Minh thì đi trái lại với điều đó. chưng là một con người có tấm lòng thương yêu đồng loại tới vô cùng không chỉ là đối với nhân dân Việt Nam mà còn là biết bao những con người khốn cùng trên hành tinh này. Đúng như Tố Hữu đã từng viết: “chưng ơi tim chưng mênh mông thế/ Ôm cả non sông mọi kiếp người”.

Bài thơ là thành công của nghệ thuật phối hợp hài hòa giữa văn pháp cổ điển và sự cải cách hiện đại trong ý thơ. Đặc biệt là chữ “hồng” ở cuối bài thơ được coi là nhãn tự, là con mắt thần của tác phẩm mang ý nghĩa sâu sắc được Hoàng Trung Thông nhận xét rằng: “Với một chữ “hồng”, chưng đã làm sáng rực lên toàn bộ bài thơ, đã làm mất đi sự mỏi mệt, sự uể oải, sự vội vã, sự nặng nề đã diễn ra trong ba câu đầu, đã làm sáng rực lên khuôn mặt của cô em sau khi xay xong ngô tối”. Đồng thời chữ “hồng” ấy cũng thể hiện cho niềm tin, hy vọng của chưng vào một tương lai tươi sáng ở ngày mai, đó là điều đáng quý, đáng trân trọng. Dù ở trong hoàn cảnh ngục từ nhưng con người ấy không bao giờ chịu khuất phục trước hoàn cảnh, số phận. Trong thơ Hồ Chí Minh luôn có sự vận động từ bóng tối ra ánh sáng, từ hồng được xuất hiện rất nhiều lần như trong bài “Tảo giải” hiện lên: “Phương Đông màu trắng chuyển sang hồng/ Bóng tối đêm tàn sớm sạch không” hay có câu chưng viết: “Trong ngục giờ đây còn tối mù/ Ánh hồng trước mặt đã bừng soi” đó là sự lạc quan, niềm tin của chưng vào tuyến đường cách mệnh nước nhà, vào cuộc sống tốt đẹp hơn ở tương lai.

tương tự chỉ với 28 câu thơ thất ngôn tứ tuyệt được phối hợp hài hòa giữa chất cổ điển và hiện đại, giữa tâm hồn thi sĩ với trái tim thép người đội viên, bài thơ đã làm xúc động người đọc trước ý thức lạc quan, yêu đời, yêu tha thiết cuộc sống và sự thông cảm, thương yêu con người của vị cha già dân tộc. Con người chưng là tấm gương sáng để cho biết bao thế hệ đồng bào Việt Nam học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Phân tích bài Chiều tối – Mẫu 9

Theo Nhật ký trong tù, trên phố chuyển lao từ nhà ngục Tĩnh Tây tới nhà ngục Thiên Bảo, chưng làm năm bài thơ mà Chiều tối là bài thứ ba trong chùm thơ đó. Như tên gọi, bài thơ là bức tranh vẽ cảnh hoàng hôn.

Chiều tối này không giống như bất kỳ chiều tối nào. Đây là cảnh chiều tối qua đôi mắt của người tù Hồ Chí Minh “tay bị trói, cổ đeo xích” đang bị lính áp giải ngang qua một vùng sơn dã. Ngày đã hết mà người tù vẫn phải chứa bước. Nhà giam mới còn xa, nỗi vất vả còn nhiều. Bài thơ hình thành trong hoàn cảnh nghiệt ngã ấy:

Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không.

(Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên không.)

Chim bay về tổ là biểu tượng được sử dụng để diễn tả cảnh hoàng hôn thường thấy trong thơ cổ điển, nhưng cánh chim ở đây không chỉ là một nét vẽ thông thường. nhịn nhường như lúc chiều tối người tù ngước mắt nhìn lên bầu trời, chợt thấy cánh chim mỏi mệt đang cố bay về tổ ấm và chòm mây chầm chậm trôi ngang lưng trời. Cái nhìn của thi sĩ không đơn thuần là cái nhìn thưởng thức mà còn gửi vào đó sự lưu luyến, trìu mến của một tấm lòng yêu thương vô hạn. Cánh chim nhỏ bé kia như có vong linh, có đời sống riêng tư. Cả ngày kiếm ăn vất vả, chiều tối nó mỏi mệt trở về rừng tìm nơi trú ngụ để sớm mai lại bay đi. Người tù cũng mỏi mệt sau một ngày vất vả lê bước đường trường. Có sự hòa hợp, thông cảm giữa tâm hồn thi sĩ với cảnh vật thiên nhiên. Cội nguồn của sự thông cảm ấy chính là tình yêu thương sâu xa của chưng dành cho mọi sự sống trên đời.

Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không. Nguyên văn chữ Hán đẹp như một câu thơ Đường: Cô vân mạn mạn độ thiên không. Chòm mây này không có sắc thái phong lưu, nhàn tản, gợi nên sự cô độc thanh cao như trong thơ cổ: nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay (Hoàng Hạc lâu – Thôi Hiệu) mà nó chỉ đơn thuần là chòm mây lãng đãng trôi trên nền trời lúc bóng chiều đang sẫm lại, tô thêm vẻ mênh mông, yên ả của buổi chiều tối nơi rừng núi. Phải có một tâm hồn ung dung, thư thái thì người tù mới có thể tạm quên sự đớn đau của thể xác để dõi theo một cánh chim, một chòm mây giữa bầu trời lúc hoàng hôn tương tự.

Chòm mây ấy khiến không gian trở nên vô tận và thời gian như ngừng trôi. Hơn thế, chòm mây cũng như đang mang tâm trạng của con người. Nó đơn chiếc và lặng lẽ, ẩn chứa nỗi buồn trong cảnh chia lìa: cánh chim mải miết bay về rừng xanh, còn chòm mây trôi nhẹ như muốn ở lại giữa tầng không bát ngát.

Cảnh chiều tối nơi sơn dã là tương tự. Cánh chim nhỏ nhoi, chòm mây cô độc. Chim bay, mây trôi. Bầu trời mông mênh không giới hạn. Người xưa cho đó là cách lấy điểm tả diện, lấy động tả tĩnh, rất tinh vi. Tuy bài thơ không tả màu sắc, âm thanh mà người đọc vẫn cảm thấy quang cảnh rừng núi lúc chiều tối thật âm u, hiu quạnh. Hai câu thơ thấm thía nỗi buồn vì cảnh buồn và người buồn, vì cánh chim bay về tổ gợi niềm ước mong sum họp, chòm mây đơn độc lửng lơ trên không trung gợi thân phận lênh đênh trôi dạt nơi đất khách quê người, vì không biết tới bao giờ người tù mới được tự do như cánh chim và chòm mây kia?!

Tuy vậy, hai câu thơ trên cũng thể hiện bản lĩnh kiên cường của người tù thi sĩ, bởi vì nếu như không có ý chí, nghị lực, không có phong thái ung dung tự chủ và sự tự do hoàn toàn về ý thức thì không thể viết những câu thơ về thiên nhiên sâu sắc và tinh tế như thế trong hoàn cảnh khắc nghiệt của thân phận tù đày.

tới hai câu thơ cuối, bức tranh chiều tối bỗng có những nét chấm phá bất thần: Giữa rừng núi, âm u, một lò lửa bỗng rực hồng, soi sáng hình ảnh thiếu nữ đang chuẩn bị bữa ăn tối cho gia đình:

Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết, lò than đã rực hồng.

(Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.)

nếu như trong hai câu thơ đầu, cảnh vật hiện ra qua những nét vẽ phần nào mang tính chất ước lệ thì ở hai câu thơ này, hình ảnh người phụ nữ lao động lại được tác giả trình bày trung thực và sinh động. Bài thơ chuyển từ bức tranh thiên nhiên thành bức tranh đời sống. đó là xu thế vận động trong cấu trúc của bài thơ, là logic hình tượng thơ và nó cũng phản ánh cái logic lớn trong tâm hồn tác giả. Điều lạ là những câu thơ tả thực sắp như văn xuôi ấy lại có một sức sống lạ thường. Sức sống ấy toát lên từ hình ảnh khỏe khoắn của người thiếu nữ hay từ ánh lửa rực hồng của lò than ?! Hình ảnh cô gái xay ngô trở thành trung tâm của bức tranh. Với nét vẽ đậm, khỏe, thi sĩ đã đặt con người vào vị trí chủ thể, đẩy lùi cảnh vật ra phía sau làm nền. Tư thế của cô gái xay ngô toát lên vẻ trẻ trung, khỏe mạnh và cuộc sống lao động càng trở nên đáng quý, đáng trân trọng biết bao! Nó đem lại cho người tù tương đối ấm của sự sống cùng niềm vui và hạnh phúc trước cuộc sống bình dị của những con người tuy vất vả mà tự do.

Trời sắp tối. Buổi tối là thời khắc sum họp gia đình nhưng kẻ lữ thứ là người tù vẫn chưa biết ngừng chân nơi đâu. Người tù đã quên nỗi cô quạnh, u buồn của hoàn cảnh mình để chia sẻ với niềm vui nho nhỏ đời thường của người dân lao động, với bếp lửa hồng nơi xóm núi. Khi màn đêm buông xuống, cảnh vật thu dần vào một điểm là lò than đỏ rực rồi tỏa tương đối ấm theo âm thanh nồng đượm của chữ hồng. Chữ hồng kết thúc bài thơ thật tự nhiên mà cũng thật bất thần. nếu như hình dung cả bài thơ là một bức tranh thì chính cái chấm lửa đỏ mà người nghệ sĩ tài hoa chấm lên đó đã mang lại thần sắc cho toàn cảnh, nhịn nhường như nó làm tăng thêm niềm vui và sức mạnh cho người tù đang chứa bước trên tuyến đường xa thẳm.

Hình ảnh cô gái và bếp lửa hồng gợi tả cảnh gia đình sum họp. Thấp thoáng trong những hình ảnh ấy là ước mơ thầm kín về mái ấm gia đình của con người đang xiêu dạt xa nhà, xa quê hương quốc gia. đó là tâm hồn của người đội viên cách mệnh đã vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt để đồng cảm với niềm vui đời thường. Bài thơ đã vận động từ ánh chiều âm u, tăm tối tới ánh lửa rực hồng, rét mướt, từ nỗi buồn tới niềm vui. Nó cho thấy cái nhìn tràn đầy niềm lạc quan yêu đời và tình yêu thương nhân dân của một con người vĩ đại.

Nghệ thuật tả cảnh trong bài thơ vừa có nét cổ điển (văn pháp chấm phá, ước lệ với những thi liệu xưa cũ) vừa có nét hiện đại (văn pháp tả thực sinh động với những hình ảnh dân dã đời thường), ở đây chủ yếu là gợi tả chứ không phải là trình bày, cho nên rất cô đọng và súc tích.

tiếng nói trong bài thơ được sử dụng rất linh hoạt và sáng tạo. Một số từ ngữ vừa gợi tả vừa gợi cảm (quyện điểu, cô vân). Chữ hồng trong nghệ thuật thơ Đường người ta gọi là con mắt của thơ (thi nhãn) hoặc là nhãn tự (chữ có mắt). Với chữ hồng, bài thơ không còn cảm giác nặng nề, mỏi mệt, nhọc nhằn nữa, mà chỉ thấy màu đỏ đã ánh lên trong bóng đêm, trên thân hình và công việc thân thuộc của cô sơn nữ đáng yêu kia.

Chiều tối có vẻ đẹp giản dị mà sâu sắc. Bài thơ diễn tả phong cảnh thiên nhiên và đời sống một cách chân thật, súc tích, đồng thời thể hiện một khía cạnh vĩ đại của tâm hồn Hồ Chí Minh Ià lòng nhân ái đạt tới độ quên mình. Người làm thơ trong tình cảnh khốn khó vẫn để tâm hồn mình hướng tới thiên nhiên cùng niềm hạnh phúc đơn sơ của con người. Vàng nào đổi được phút giây xúc động trước cảnh chiều tối như phút giây này của trái tim vĩ đại Hồ Chí Minh?!

Phân tích bài Chiều tối – Mẫu 10

Chiều tối” là bài thơ ra đời trong khoảng thời gian đầu khi chưng ở trong tù. Cũng trong thời gian đầu ấy, đã có rất nhiều bài thơ chưng ghi lại ảnh “trên phố”chuyển lao (“Năm mươi ba cây số một ngày/Áo mũ dầm mưa rách hết ngày”). Mới tới nhà lao Thiên Bảo) và bài này cũng nằm trong mạch những bài thơ “Đi đường”ấy. Bài thơ thể hiện một phong cách nghệ thuật nhất quán là sự thống nhất trong đa dạng của tập “Nhật kí trong tù”.Đó chính là sự vận động của hình tượng thơ, trong thơ chưng bao giờ cũng từ bóng tối hướng ra ánh sáng, từ lạnh lẽo tới rét mướt, từ nỗi buồn tới niềm vui. Điều này cũng được thể hiện rõ trong bài thơ “Chiều tối “.

Trong bức tranh thiên nhiên nơi núi rừng xa lạ có gì như thoáng buồn ẩn chứa những liên tưởng mơ hồ:

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không

(Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây lửng lơ giữa tầng không)

Câu thơ mang màu sắc của cổ thi bởi văn pháp trình bày chấm phá và những thi liệu thân thuộc của thơ thượng cổ. Không nói tới thời gian chuẩn xác nhưng hình ảnh “cánh chim”đủ sức diễn tả không gian còn mang ý nghĩa thời gian. Hai câu đầu diễn tả cảnh vật trong một buổi chiều tối. Hình ảnh cánh chim và đám mây vừa giàu chất minh hoạ vừa nhớ tới tứ thơ thân thuộc của thi ca cổ điển. Sự mỏi mệt của cánh chim sự đơn chiếc của đám mây chiều là cảnh vật được nhìn qua tâm trạng của người tù tha phương. Trong lúc mỏi mệt ấy người tù vẫn dành cho thiên nhiên một tình yêu lớn, người đã vẽ lên bức tranh đẹp và đậm chất cổ điển. Đó là biểu tượng của một buổi chiều tà, một chiều thu yên ả nhưng cảnh vật thoáng vẻ buồn, mỏi mệt và đơn chiếc.

Cảnh ấy có sự hài hoà với lòng người. Rõ ràng đó chính là sự đồng điệu giữa thiên nhiên và tâm trạng con người được thể hiện khá đậm nét. Song hình tượng thơ không ngừng lại ở đó mà có sự vận động rất độc đáo. Từ một bức tranh thiên nhiên, lời thơ đã chuyển sang một bức tranh sinh hoạt bình dị.

Thời gian từ chiều muộn đã chuyển sang chiều tối. xúc cảm của con người không còn thoáng buồn nữa mà đã thấy vui. Không gian cũng bừng sáng lên màu đỏ “rực hồng” của lò than:

Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng.

Hình ảnh cô gái xay ngô tối trở thành hình ảnh trung tâm của bài thơ, toát lên vẻ trẻ trung, khỏe mạnh sống động. Vẻ đẹp của bức tranh thể hiện ở hình ảnh người lao động. Tâm hồn Hồ Chí Minh luôn hướng về tương lai, về nơi có ánh sáng rét mướt của sự sống.Câu thơ mang đậm sắc thái hiện đại. Tác giả sử dụng thành công cấu trúc lặp liên hoàn: “Ma bao túc”,”bao túc ma” hành động xay ngô lặp đi lặp lại diễn tả vòng tuần hoàn của cối xay ngô. Ở đó người ta nhìn thấy nhịp độ trôi chảy của thời gian nhưng kì diệu chính là ở chỗ nhịp độ của thời gian hoà vào nhịp độ trong cuộc sống. Buổi chiều yên ả đã kết thúc để bước vào đêm tối, song đêm tối không lẽo âm u mà bừng sáng bằng ngọn lửa hồng.

Từ hai câu đầu tới hai câu cuối của bài thơ “Chiều tối” là sự vận động của tứ thư từ nỗi buồn sang niềm lạc quan, từ bóng tối ra ánh sáng. Hai câu trên cảnh buồn và lòng cũng không vui. Cảnh ấy, tình ấy thể hiện ở hình ảnh cánh chim mỏi mệt về rừng và chòm mây đơn chiếc chầm chậm trôi qua lưng trời. Hai câu thư lại là một niềm vui thể hiện ở hình ảnh ánh lửa hồng bỗng rực sáng lên.Ánh lửa hồng là niềm vui của con người làm tan đi cái đơn chiếc, mỏi mệt tàn lụi của buổi chiều nơi núi rừng hiu quạnh. Đó cũng chính là nét cổ điển nhưng vẫn khá hiện đại của bài thơ.

Sự vận động của hình tượng thư từ thiên nhiên quạnh vắng tới con người lao động, tới sự sống tới ánh sáng và tương lai được thể hiện hết sức tự nhiên, giàu xúc cảm. Sự vận động này trong tư tưởng Hồ Chí Minh nằm xuyên suốt trong những bài thơ của tập “Nhật kí trong tù”.

Bài thơ kết lại bằng chữ “hồng “chính là nhãn tự của bài thơ thu được cả vong linh sức sống của toàn bài. Cả bức tranh bừng sáng bởi chữ”hồng”đó. Nó thể hiện niềm tin tưởng ý chí, nghị lực kiên cường của người tù cộng sản Hồ Chí Minh. Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh của ngọn lửa hồng mang lại cho người đọc cảm giác rét mướt và niềm vui. Ngọn lửa của sự sống vẫn còn lung linh tươi sáng và sưởi ấm mãi muôn thuở.

Bài thơ vừa mang phong vị cổ điển vừa có phẩm chất hiện đại, dào dạt xúc cảm của thi nhân trước thiên nhiên và những con người lao động bình dị mà cao đẹp. Cảnh chiều tà vùng sơn cước trong cái nhìn của người tù trên phố lưu đày sự chuyển đổi của thời gian, cảnh vật…. đã làm cho bức tranh “chiều tối”không kết thúc với bóng đêm u tối, với cái buốt lạnh của núi rừng mà ấm sáng bởi ngọn lửa hồng – ngọn lửa của một trái tim, một tấm lòng yêu sự sống, yêu đời, yêu quốc gia và lòng thương người vô hạn.

Phân tích bài Chiều tối – Mẫu 11

Nguyễn Ái Quốc không chỉ là một nhà văn hóa, một anh hùng dân tộc lỗi lạc mà còn là nhà văn, thi sĩ lớn. Người đã để lại một sự nghiệp văn học phong phú về thể loại, đa dạng về phong cách và sâu sắc về tư tưởng. Trong đó bài thơ “Mộ” là một ví dụ. Bài thơ “Mộ” (“Chiều tối”) của Nguyễn Ái Quốc thể hiện được tình yêu thiên nhiên và tình yêu quê hương quốc gia sâu sắc.

“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không.
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.”

Bức tranh thiên nhiên được thể hiện trong bối cảnh không gian thân thuộc không gian rừng già mênh mông và bầu trời rộng lớn mà tác giả kiến mục trên tuyến đường áp giải từ nhà ngục Tĩnh Tây sang nhà lao Thiên Bảo:

“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không.”

(“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không.”)

Tác giả đã sử dụng văn pháp pháp có tính chất chấm phá, điểm xuyết chứ không trình bày cụ thể, tỉ mỉ khi trình bày thiên nhiên, cảnh vật. Hình ảnh cánh chim trong lúc hoàng hôn cho thấy điều này. Tác giả đã lấy không gian để gọi thời gian bởi hình ảnh cánh chim bay về rừng già gợi ra thời khắc chiều muộn.

Khi một ngày lao động vất vả kết thúc, cánh chim bay về rừng già tìm một chốn ngơi nghỉ. Mặt khác, tác giả đã thả hồn mình vào trong cánh chim vì vậy mà cánh chim mới có tâm trạng “mỏi”. Điều này cũng tương tự như thi sĩ trên tuyến đường dài.

“Năm mươi ba cây số một ngày
Áo mũ dầm mưa, rách hết giày”

(“Sơ đáo Thiên bảo ngục” – Hồ Chí Minh)

Trong câu thơ thứ hai, hình ảnh tròn mây đơn độc chứng tỏ một tâm trạng khác của thi sĩ. Chữ “cô” trong câu văn được dịch thành “chòm” có vẻ như đã đánh rơi sức biểu thị tâm trạng. Nó không chỉ là một đám mây đơn thuần đang lững lờ trôi mà nó còn trơ trọi, cô độc trên bầu trời cao rộng. Con người cũng vậy thôi, khi quốc gia còn đang nô lệ có ai lại thấy an yên, vui vầy, hạnh phúc. Với một tâm hồn yêu nước lớn lao như Hồ Chí Minh thì điều này càng khó hơn. Qua đây, ta thấy được sự hòa hợp tuyệt đối giữa con người với tiên thiên nhiên.

Hai câu thơ sau giọng thơ và hình ảnh thơ và sự thay đổi hoàn toàn. Không gian trở nên sắp gũi hơn và thời gian khởi đầu về tối:

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.”

(“Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết, lò than đã rực hồng.”)

Bối cảnh chuyển về điểm nhìn của cuộc sống con người. Con người trở thành chủ thể. Hơn nữa,chủ thể ấy còn là “sơn thôn thiếu nữ” – một hình ảnh rất thân thuộc đối với con người ở vùng núi. Khoảng thời gian về tối nhưng nhịn nhường như nó không gọi nên sự hiu quạnh mà bức tranh thật rét mướt với hình ảnh lò than rực hồng ánh sáng.

Ánh sáng ấy như xua tan bóng đêm, không khí lạnh, sự hiu quạnh của núi rừng mà ta bắt gặp trong 2 câu thơ trước đó. Từ “ma bao túc” lặp lại ở cuối câu thơ thứ nhất và đấu câu thơ thứ hai tạo ra một vòng tuần hoàn liên tục giống như một chuỗi nhịp độ đều đặn của người con gái.

Cô gái bản như đang hăng say lao động vừa tràn đầy sức sống vừa tràn đầy niềm vui cống hiến. Nhãn tự “hồng” rất đặc biệt, nó thể hiện nét phong cách trong văn học Nguyễn Ái Quốc – luôn luôn hướng về ánh sáng, về tương lai. Bếp than hồng là cảnh thực nhưng lại mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc.

Nó biểu tượng cho cuộc đấu tranh trường kỳ của dân tộc. Bếp than âm ỉ cháy mỗi đêm và đợi tới một lúc nào đó khi thời cơ chín muồi nó sẽ bùng lên thành ngọn lửa rực rỡ nhất. Nguyễn Ái Quốc gửi mọi niềm tin, sự lạc quan vào trong cuộc đấu tranh của dân tộc. Và điều này đã thực sự được chứng minh trong lịch sử sau đó.

Tóm lại, bài thơ “Mộ” của Hồ Chí Minh có rất nhiều đặc sắc nghệ thuật: giàu màu sắc cổ điển và ý thức hiện đại, ngôn từ phong phú giàu sức gợi, nội dung mới mẻ, diễn đạt giản dị mà sâu sắc… từ đó tác phẩm diễn tả bức tranh thiên nhiên, bức tranh tâm trạng và bức tranh lòng người của một bậc đại trí, đại dũng. Thơ Hồ Chí Minh vẫn luôn tiện hiện được niềm tin vào công lý và khát vọng Chân – Thiện – Mỹ.

Phân tích bài Chiều tối – Mẫu 12

chủ toạ Hồ Chí Minh – không chỉ là một người con vĩ đại của dân tộc mà khi nhắc tới cái tên ấy trong lòng mỗi người đều có những xúc cảm riêng. chưng không chỉ là một nhà chính trị tài hoa lỗi lạc, một vị cha già giàu lòng nhân ái, yêu thương mà chưng còn nhà một thi sĩ, nhà văn lớn của dân tộc. Tố Hữu từng viết:

“Vần thơ của chưng vần thơ thép
Mà vẫn mênh mông bát ngát tình”

Thật vậy, thơ chưng là sự kết tinh tình cảm của một trái tim lớn thiết tha với dân tộc. Bài thơ “Chiều tối” là một bài thơ như thế, tiêu biểu cho phong cách thơ của Người. Phải đặt bài thơ trong hoàn cảnh khi chưng đang bị bắt và giải từ nhà lao Tĩnh Tây tới nhà lao Thiên Bảo mới thấy được hết trị giá của nó.

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây lửng lơ giữa tầng không”

Những buổi hoàng hôn thường mang dư vị buồn, bởi vậy, những con người xa quê mang nỗi nhớ da diết khi chiều tối lại càng thêm nhớ thêm thương. Cánh chim trên bầu trời kia sau ngày dài kiếm ăn mỏi mệt, bay nặng nề trên không trung về tổ ấm của mình để ngơi nghỉ. Chòm mây cũng nhỏ bé vô định giữa khoảng không mông mênh rợn ngợp. Chòm mây lửng lơ trôi nhẹ nhõm, bình yên tới vậy mà sao gợi nỗi buồn mênh mang.

Phải chăng thiên nhiên ấy đang chất chứa nỗi lòng của người tù cách mệnh đang một mình đơn độc giữa núi rừng ngút nghìn nơi đây, lấy cánh chim với đám mây kia làm người bạn tâm giao gửi gắm nỗi lòng. Thiên nhiên nhịn nhường như mang hồn cốt nỗi lòng của thi nhân, có khi cũng mỏi mệt đó nhưng vượt lên trên tất cả vẫn là khát khao trở lại quê hương như cánh chim kia tự do bay về tổ ấm của mình sau hành trình dài mỏi mệt.

“Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng”

nếu như hai câu trên là quang cảnh thiên nhiên đượm buồn, đơn chiếc, lẻ loi, thì hai câu cuối mang dáng dấp của sự sống con người. Bức tranh ấy được trọn vẹn và sống động hơn bao giờ hết. Cảnh vật và con người hòa quyện vào nhau. Giữa núi rừng ấy là hình ảnh người con gái xay ngô tối đầy tập trung, siêng năng, miệt mài.

Bên ánh lửa giữa bầu trời đêm, cô gái hăng say làm việc. Một bức tranh sinh hoạt bình dị, đời thường mà khoẻ khoắn, gợi nét sinh động trong đời sống nhân dân. Giữa thiên nhiên mông mênh, cô em trở nên vượt trội và hấp dẫn lạ thường. Phải chăng đó là niềm mong ước của chưng gửi gắm vào những vần thơ về niềm tin vào một ngày quốc gia hoà bình, nhân dân được bình yên, tự do lao động, tăng giá sản xuất chẳng còn nỗi lo mất nước.

“Xay hết lò than đã rực hồng”

Chữ “hồng” trở thành nhãn tự của bài thơ, chỉ một từ thôi mà nó chất chứa bao nhiêu ý nghĩa. Ánh than hồng xua tan đi màn đêm lạnh giá, xua tan nỗi cô độc của người tù nhân chốn xa xôi. Ánh than hồng là ánh sáng của cách mệnh, là niềm tin vào tương lai, ánh than hồng chất chứa niềm hy vọng, sưởi ấm, thắp lên ngọn lửa tin yêu, lòng yêu nước thiết tha, hướng về sự sống, về ngày mai tốt đẹp. Ánh than hồng thật rét mướt, thân yêu như tấm lòng chưng vậy.

Bài thơ chỉ bốn câu thôi mà sao nhiều ý vị tới vậy. Từ trong gông xiềng, trong đau thương nhọc nhằn, chưng vẫn không hề bi quan, chán nản mà trái lại rất lạc quan, luôn hướng tới niềm vui, hướng tới sự sống với bao hy vọng. chưng không ngại vất vả gieo neo, quên đi khổ cực của thực tiễn mà viết nên những vần thơ quá đỗi đẹp đẽ và thương yêu.

nếu như trong văn chính luận, văn phong chưng sắc sảo, chắc chắn, giàu sức thuyết phục với những lý lẽ chuẩn xác, khách quan thì trong thơ chưng lay động lòng người bởi sự bình dị mà sâu sắc. Sự phối hợp vô cùng nhuần nhuyễn giữa vẻ đẹp cổ điển và nét hiện đại giúp thơ chưng mang một sở thích riêng, độc đáo, tài hoa.

Xem Thêm : Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài Tôi yêu em (5 Mẫu + Dàn ý)

Đọc bài thơ “Chiều tối”, em càng thêm khâm phục chưng, càng trân quý tự do và hoà bình ngày hôm nay. Và tự hứa với lòng, dù trong khó khăn thử thách của cuộc sống vẫn không nản lòng, giữ vững ý thức lạc quan và niềm tin tất thắng ngày ngày phấn đấu nỗ lực hơn để xứng đáng là thế hệ trẻ bản lĩnh, tài năng như cách sống của Người.

Phân tích bài thơ Chiều tối – Mẫu 13

Trong tập Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh, sự phối hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển và yếu tố hiện đại, giữa tâm hồn của người đội viên và thi sĩ luôn luôn được thể hiện một cách tinh tế, sâu sắc và thấm thía qua nhiều thi phẩm. Nhưng tiêu biểu và độc đáo nhất có nhẽ vẫn là ở tứ thơ Chiều tối.

Đây là bài thơ có vị trí rất quan trọng trong toàn bộ tập thơ Nhật ký trong tù, là một phần quan trọng trong bức tranh chân dung tự họa của Hồ Chí Minh, thể được cái ý thức lạc quan, luôn hướng về sự sống dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào khắc nghiệt đi chăng nữa.

Chiều tối (Mộ) là bài thơ số 31 trong 134 bài thơ của tập Nhật ký trong tù. Được sáng tác vào cuối thu năm 1942, khi Hồ Chí Minh bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam và áp giải từ nhà lao Tĩnh Tây tới Thiên Bảo (Trung Quốc). Chiều tối là nỗi lòng của Hồ Chí Minh trong một lần chuyển ngục nhân cảnh trời chuyển tối.

Bài thơ được viết bằng chữ Hán, thuộc thể thơ tứ tuyệt, tiêu biểu cho thơ trữ tình của Hồ Chí Minh. thi sĩ không trực tiếp bộc lộ những xúc cảm nội tâm mà thông qua cách cảm nhận hình ảnh và cảnh vật để giãi tỏ tình cảm của mình. Hai câu thơ đầu là bức tranh thiên nhiên núi rừng vào lúc chiều tối:

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không”

Bài thơ viết về một thi đề hết sức cổ điển và thân thuộc đó là cảnh chiều tối, đã từng xuất hiện nhiều trong thi ca từ xưa tới nay, ví như cảnh “Bước tới đèo Ngang bóng xế tà” trong bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan hay trong câu “Nhật mộ yên quang hà xứ thị?/Yên ba giang thượng sử nhân sầu” trong Hoàng Hạc lâu của Thôi Hiệu.

Cùng với thi đề cổ điển, trong bài còn xuất hiện những thi liệu cổ điển, cũng thường xuất hiện trong nhiều bài thơ, đó là hình ảnh cánh chim, góc rừng, gốc cây cổ thụ, đám mây, bầu trời, xóm núi nghèo,… Những thi liệu ấy có thể coi là chút hương xưa của quốc gia, là nỗi niềm hoài cổ của chủ toạ Hồ Chí Minh muốn trân trọng và lưu giữ trong thơ mình, đó còn là những sợi dây nối cánh diều thơ của chưng với cội nguồn thi ca truyền thống.

Tuy mang trong mình nhiều nét cổ điển truyền thống, nhưng thơ của chưng vẫn mang tương đối hướng hiện đại, ý thức thời đại rất sâu sắc. Câu “Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ”, ở đây cánh chim của chưng không phải là cánh chim lạc lõng, không định hướng trong thơ cổ, mà là một cánh chim mỏi mệt sao ngày dài vất vả cực nhọc kiếm ăn, nay tìm về rừng tìm chỗ trú ngụ.

Từ đó, ta liên tưởng tới hoàn cảnh thực tế của chưng, chưng bị áp giải, phải đi một chặng đường dài băng rừng vượt suối, nên cũng như cánh chim kia chưng mong muốn được ngừng chân ngơi nghỉ, để xua tan đi cái mệt đang hành tội, đó là chất hiện đại trong thơ. Hình ảnh chòm mây trôi lững lờ trên tầng không, thể hiện được cái phong thái ung dung, tản mạn, tự do của tâm hồn người thi sĩ tương tự với nhiều cách diễn đạt cổ điển, nhưng cũng lại mang nét hiện đại, điều đó đối chiếu vào tâm trạng người tù lúc này đây.

Hình ảnh đám mây lạc lõng, chính là tâm trạng đơn chiếc, lẻ loi của thi sĩ trước cảnh thiên nhiên hùng vĩ nơi xứ người. Tổng hòa lại, hai câu thơ đầu nói lên nỗi mỏi mệt, đơn chiếc, mất phương hướng và kèm theo đó là lòng yêu thiên nhiên tha thiết của tác giả, thông qua văn pháp tả cảnh ngụ tình để truyền đạt xúc cảm.

Hai câu thơ tiếp, Chiều tối không còn là bức tranh thiên nhiên chỉ có cảnh vật nữa, mà ở đây là bức tranh cuộc sống, sinh hoạt, có sự sống của con người, tương đối ấm tình thương đã khởi đầu xuất hiện.

“Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết, lò than đã rực hồng”

Ở đây có sự vận động, dịch chuyển của thời gian rất rõ nét, từ chiều tối sang tối hẳn, từ quang cảnh thiên nhiên mang tính ước lệ đã chuyển sang bức tranh đời sống rất sắp gũi và trung thực, từ không gian rừng núi lạnh lẽo sang không gian xóm làng rét mướt. Hình ảnh con người – trung tâm của bức tranh là thiếu nữ xóm núi đang xay ngô, tỏa sáng nhấp nhánh ba vẻ đẹp. trước tiên là vẻ đẹp của tuổi xanh căng tràn sức sống, vẻ đẹp của công việc lao động đời thường bình dị.

nếu như khi xưa hình ảnh người thiếu nữ thường gắn liền với chốn khuê phòng, trướng rủ màn che, là phận liễu yếu đào tơ, thì trong thơ chưng hình ảnh thiếu nữ lại hiện lên thật khác thật mới, cô gái bên cối xay ngô, làm một công việc lao động thủ công khỏe khoắn, bừng lên vẻ đẹp của sức mạnh tuổi xanh, chạy đua với thời gian, xay cho kịp trước khi trời tối.

Cuối cùng là vẻ đẹp của mối quan hệ mỹ học mới mẻ giữa con người với thiên nhiên, so sánh với thơ xưa, con người thường xuất hiện thật nhỏ bé, mất tăm mất hút giữa thiên nhiên, thường mang nỗi sầu muộn trước thiên nhiên, gửi gắm vào thiên nhiên. Nhưng trong thơ chưng, con người xuất hiện giữa thiên nhiên, với vị trí trung tâm nhất, vượt trội lên hẳn so với thiên nhiên, con người và thiên nhiên giao hòa với nhau.

Hình ảnh sự sống ở hai câu thơ được phối hợp giữa hai nét vẽ cổ điển và hiện đại. trước tiên nét vẽ cổ điển thể hiện ở việc chưng đã sử dụng văn pháp lấy cái sáng để tả cảnh tối, vốn là một loại văn pháp rất cổ điển của thơ ca phương Đông. Lấy hình ảnh “lò than đã rực hồng”, lấy cái màu hồng rực để làm vượt trội lên sự chuyển đổi của thời gian, trời đã tối hẳn thế nên lò than mới sáng rực lên như thế.

Nét vẽ cổ điển ấy lại được đan xen, trộn lẫn giữa những nét vẽ hiện đại, mà tựu chung lại chỉ ở một chữ “hồng” nơi cuối bài. nếu như như tất thảy 27 chữ đầu đều chỉ tập trung nói về cảnh chiều, mang cái không khí lạnh lẽo, thì buổi tối với cái màu “hồng” của lò than đã đem lại một cảm giác rét mướt của lò than, của tình người. Chuyển đổi từ cảm giác đơn chiếc, mỏi mệt sang cảm giác sum vầy của bếp lửa gia đình, từ nỗi buồn phảng phất chuyển sang niềm vui tỏa sáng.

Cũng chính là sự vận động từ tối sang sáng, là nhân sinh quan rất tích cực của người đội viên cách mệnh, thể hiện sự lạc quan, tin tưởng và cuộc sống. Dù trong những tháng ngày khổ lao, mòn mỏi, trong sự hoang mang vì không biết sẽ bị giam giữ tới bao giờ nhưng Hồ Chí Minh vẫn rất lạc quan, quan sát vẻ đẹp của thiên nhiên và quan tâm tới cuộc sống của người dân Trung Quốc, thể hiện tư cách của một vĩ nhân, một con người luôn có tình thương yêu với nhân dân dù là quốc gia nào đi chăng nữa.

Qua bài thơ Chiều tối, từ bức tranh thiên nhiên, từ bức tranh cuộc sống sinh hoạt của con người, ta thấy vượt trội lên vẻ đẹp tâm hồn của Hồ Chí Minh. Đó là một tâm hồn luôn luôn hướng về sự sống và ánh sáng dù trong bất cứ tình huống nào, chủ nghĩa lạc quan luôn luôn gắn liền với lòng nhân ái và tình yêu thiên nhiên tha thiết của người đội viên đồng thời cũng là một thi sĩ xuất sắc.

Về nghệ thuật, văn pháp gợi tả thiên nhiên tinh tế và giản dị, phối hợp với văn pháp tả cảnh ngụ tình, có sự phối hợp rất nhuần nhuyễn giữa tính cổ điển và hiện đại trong từng vần thơ, từng hình ảnh thơ, tất cả đã tạo nên một thi phẩm xuất sắc mang dấu ấn đậm nét của vị lãnh tụ vĩ đại Hồ Chí Minh.

Phân tích bài thơ Chiều tối – Mẫu 14

Không chỉ là một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc mà Hồ Chí Minh còn là một trong những thi sĩ với nhiều tác phẩm nổi tiếng. Trong đó tập thơ “Nhật ký trong tù”, nó được đánh giá như một viên ngọc quý của nền văn thơ Việt Nam. Đặc biệt nhất là bài thơ “Chiều tối”được chưng sáng tác trên phố đi đày từ nhà lao Tĩnh Tây sang nhà lao Thiên Bảo.

Hình ảnh bình dị của một làng quê nơi thôn quê vào buổi chiều tối được chưng trình bày rất trung thực, nhưng trong đó lại ẩn chứa một ước mơ, mong muốn sự tự do để có thể tiếp tục sứ mệnh phóng thích quốc gia vô cùng lớn lao.

“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không”

Dịch thơ:

“Chim bay mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không”

Hình ảnh những chú chim bay về tổ chính là lúc chiều tà, trên nền trời lững lờ trôi nhẹ một chòm mây làm toát lên vẻ đẹp yên bình, lặng lẽ của một buổi chiều nơi thôn quê, núi rừng. chưng ví mình như chòm mây trôi lặng lẽ, đơn chiếc không có một chốn để trở về, thế nhưng trên phố chuyển nhà lao vất vả chưng vẫn có được tâm thái ung dung tự tại, lạc quan.

Chỉ với hai câu thơ mở đầu ngắn gọn nhưng trong đó ẩn chứa rất nhiều hàm ý sâu xa, không chỉ vậy mà quang cảnh thiên nhiên còn được khắc họa vô cùng sinh động. Không chỉ mang hàm ý đơn chiếc mà hình ảnh chòm mây trôi nhẹ còn được chưng sử dụng để nói lên niềm khát khao, ước mong được tự do, được trở về với quê hương, anh em đồng chí.

quang cảnh nơi rừng núi hoang vu, vắng vẻ được thể hiện rất trung thực qua con mắt của một người đang trong tình cảnh tù tội, gông xiềng xiềng xích. Trong hoàn cảnh đó người tù vẫn thể hiện được khí phách hiên ngang, phong thái ung dung. Trong hai câu thơ cuối bài hình ảnh cô sơn nữ được đưa vào như một nét chấm phá bất thần mà tác giả muốn mang tới cho người đọc.

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.”

Dịch thơ:

“Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết, lò than đã rực hồng.”

Như một điểm sáng hiện lên giữa cảnh đồi núi mông mênh hùng vĩ khiến cho bức tranh sơn dã thêm sinh động và tươi vui hơn. Đây là nét đẹp vừa cổ điển mà lại hiện đại đặc trưng trong những sáng tác của Hồ Chí Minh. Sự xuất hiện của hình ảnh cô sơn nữ càng làm tăng thêm nét đẹp khỏe khoắn, đặc biệt nó là vẻ đẹp vô cùng đáng quý của người dân lao động.

Bản dịch thơ nhịn nhường như không thể nào diễn tả được hết nghệ thuật, ý nghĩa mà tác giả sử dụng. Bạn có thể thấy rằng chưng đã sử dụng lặp lại từ “bao túc” ở trong hai câu thơ cuối, điều đó diễn tả được sự liên tục, sự tuần hoàn như vòng xoay của cô sơn nữ. Cô gái đang miệt mài xay ngô bên bếp than hồng để chuẩn bị bữa tối, đó đều là những hình ảnh vô cùng giản dị nhưng lại có được sức cuốn hút vô cùng lớn.

Kết lại, bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh cho chúng ta thấy được một trái tim yêu nước, yêu thiên nhiên, yêu con người tới quên mình của chưng. Người luôn biết quan tâm tới những thứ bình dị và thân thuộc nhất, đó là một trong những đức tính vô cùng đáng quý và cao đẹp của một vị lãnh tụ.

Phân tích bài thơ Chiều tối – Mẫu 15

“chưng Hồ, Người là tình yêu thiết tha nhất trong lòng dân và trong trái tim nhân loại”. Trong cuộc sống đời thường, chưng giản dị với nếp sống thanh cao. Trong công việc, chưng là người nghiêm túc và toàn vẹn. tới với thơ ca, tâm hồn và vẻ đẹp của chưng được thể hiện rõ nét qua những vần thơ với sức truyền cảm mạnh mẽ.

“Tôi đọc trăm bài trăm ý đẹp
Ánh đèn tỏa rạng mái tóc xanh
Vần thơ của chưng vần thơ thép
Mà vẫn mênh mông bát ngát tình”

Thơ chưng đâu chỉ hãy thôi mà còn đẹp nữa, đẹp bởi chính hồn thơ, bởi chính ý thức “thép” trong thơ và bởi chính ý tình của thơ. Chiều tối là một bài thơ tiêu biểu cho thơ chưng, thể hiện rõ sự phối hợp giữa nét cổ điển và ý thức hiện đại, một tác phẩm thành công của nền văn học nước nhà.

Bài thơ chiều tối được sáng tác vào năm 1943, trong khoảng thời gian chưng bị chính sách quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam, chịu nhiều đày ải, khi chuyển từ nhà giam Tĩnh Tây tới nhà giam Thiên Bảo, lấy cảm hứng từ buổi chiều chuyển lao. Bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt, tứ thơ độc đáo, vận động một cách tài tình. Người tù đang bị áp giải giữa núi rừng ngút nghìn, chiều dần buông xuống khiến lòng người thấp thoáng nỗi buồn chơi vơi. có nhẽ, trong những khoảnh khắc thời gian của một ngày, thì buổi chiều là lúc con người chất chứa nhiều tâm trạng và nỗi lòng nhất, cũng bởi vậy mà trong thơ cổ thường sử dụng cánh chim chiều hoàng hôn để gợi nỗi buồn.

“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không”

Cảnh được gợi lên bằng văn pháp ước lệ tượng trưng thân thuộc trong thơ xưa, cánh chim mòn mỏi chiều tà gợi sự xót xa, thương cảm.”Cô vân mạn mạn”, giữa vô vàn chòm mây trên bầu trời thì có một chòm mây lại cô độc, đơn lẻ giữa khoảng không. Đó là hình ảnh ẩn dụ cho người tù bị lưu đày nơi đất khách quê người, nhịn nhường như giữa cảnh vật và con người có sự đồng điệu, thông cảm, hòa quyện giữa hồn và cảnh. “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”, cảnh vật thể hiện tâm trạng, có chút gì đó lẻ loi, mủi lòng sâu thẳm nơi đáy lòng người đội viên. Hai câu thơ mang phong vị Đường thi nhưng vẫn chất chứa nét riêng trong thơ chưng.Thiên nhiên phảng phất nét buồn nhưng không bi lụy. Mỏi mệt thì ngơi nghỉ để rồi ngày mai lại khởi đầu cuộc hành trình mới, một cuộc sống mới. Đó là sự nỗ lực, là tâm hồn hướng tới sự sống, khát khao thoát khỏi những tù túng, vươn tới tự do như cánh chim ngang trời, nhẹ nhõm mà an nhiên.

nếu như hai câu đầu là bức tranh thiên nhiên cao rộng thì dòng xúc cảm hai câu cuối là bức tranh sinh hoạt đời thường

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng.”

Hình ảnh người con gái được thể hiện nhiều trong thơ ca, nếu như trong văn học trung đại, người con gái tài sắc vẹn toàn nhưng yếu đuối và số phận đầy long đong, long đong, chìm nổi,trong thơ lãng mạn họ phảng phất nét buồn thì trong thơ chưng đó là con người giản dị, thông thường, công việc tuy vất vả nhưng đáng yêu và đáng trân trọng. Hình ảnh”cô em” vượt trội trước thiên nhiên, con người đang làm chủ cuộc sống, trẻ trung và đầy khoẻ khoắn, làm việc hăng say thật đáng quý biết bao. Bức tranh thiên nhiên hòa quyện hình ảnh con người nhịn nhường như càng sinh động, rét mướt hơn. “Ma bao túc….bao túc ma hoàn”, sự sáng tạo trong điệp ngữ vòng tạo nên sự nhịp nhàng trong vòng quay của công việc. Không gian từ trời đất cao rộng, mông mênh dần thu hẹp lại bên không gian sinh hoạt gia đình-bếp lửa “Xay hết lò than đã rực hồng”. Chỉ bằng một từ “hồng”, được coi là nhãn tự bài thơ cùng văn pháp điểm xuyết khiến cho bao nhiêu xúc cảm ý tứ nhịn nhường như được dồn nén, chất chứa lâu nay được bung tỏa. “Hồng” – đó là ánh sáng của niềm tin, hy vọng, là ngọn lửa của ánh sáng xua tan bầu trời đêm, là ngọn lửa của tương đối ấm xua tan đi lạnh lẽo, cô độc, là ngọn lửa của niềm vui, niềm lạc quan của tan nỗi buồn, nhọc mệt của thực tiễn. Tâm hồn thi sĩ giờ đây chất chứa tình yêu, niềm thương mến hướng về quốc gia, về mong ước ngày dân tộc hoà bình, thứ ánh sáng ấy to lớn và cao đẹp biết nhường nào. chưng vẫn như thế, dẫu thực tiễn có gian khổ tới đâu, Người vẫn luôn hướng về thiên nhiên, vẫn đau đáu nỗi lo cho cuộc sống giàu có của dân tộc.

Bằng giải pháp phối hợp hài hoà hình ảnh cổ điển và ý thức hiện đại, cách diễn đạt cô đọng mà súc tích, xúc cảm dồn nén vào bên trong ý tưởng. văn pháp gợi với những hình ảnh thân thuộc bình dị mà giàu xúc cảm, bài thơ Chiều tối đã thể hiện được tâm hồn chưng, con người dù trong khổ cực trong xiềng xích vẫn vững niềm tin phía trước, vẫn giữ ý thức thép trong cuộc sống. Đồng thời thấy được tình yêu thiên nhiên, yêu quốc gia và ý chí sắt đá của người đội viên. Đồng thời, bài thơ cũng minh chứng cho nét độc đáo trong phong cách thơ chưng như một thi sĩ từng nhận định rằng “Thơ chưng đi từ tiếng nói tới hình tượng thơ luôn luôn có sự vận động hướng về sự sống, ánh sáng, tương lai”.

Phân tích bài thơ Chiều tối – Mẫu 16

“Chiều tối” là bài thơ được viết trong thời khắc sắp kết thúc của một chuyến chuyển lao. Bài thơ là một bức tranh vẽ cảnh chiều tối nơi núi rừng – cảnh đẹp bởi nó ánh lên sự sống rét mướt của con người. từ đó, bộc lộ một tâm hồn thi nhân nhạy cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên, một tấm lòng nhân hậu đối với con người, một phong thái ung dung luôn hướng về sự sống, ánh sáng và tương lai. Hay nói đúng hơn đây là một thực thể của sự phối hợp hài hoà giữa màu sắc cổ điển và ý thức hiện đại.

Cảnh chiều tối là một đề tài thân thuộc của văn học. quang cảnh buổi chiều về tối thường dễ sinh tình vì vậy, buổi chiều đã đi vào bao áng thơ kim cổ, làm nên những vần thơ tuyệt tác. Thơ chiều cổ điển thường man mác một nỗi buồn quạnh quẽ, hoang vắng trong sự tàn tạ của thời gian, hoặc trĩu nặng nỗi buồn tha phương lữ thứ. Ở đây, bằng vài nét chấm phá của văn pháp ước lệ tượng trưng tác giả đã dựng nên bức phông lớn làm nền cho cảnh chiều:

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên không;

(Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không)

“Cánh chim” và “chòm mây” là hai hình ảnh thân thuộc thường xuất hiện trong thơ chiều xưa và nay. Cho nên, đó chỉ là hai hình ảnh của không gian mà đã mang theo ý nghĩa của thời gian. Cánh chim ở đây được lấy từ toàn cầu nghệ thuật cổ phương Đông. Trong toàn cầu thẩm mỹ ấy, hình ảnh cánh chim bay về rừng đã ít nhiều có ý nghĩa biểu tượng ước lệ diễn tả cảnh chiều: “Phi yến thu lâm”; “Quyện điểu quy lâm” là những nhóm từ thường thấy trong thơ chữ Hán. Trong “Truyện Kiều”, khi trình bày cảnh chiều, Nguyễn Du đã điểm vào bức tranh hình ảnh cánh chim bay về rừng: “Chim hôm thoi thót về rừng”. Trong thơ Bà Huyện Thanh Quan cũng thế: “nghìn mai gió cuốn chim bay mỏi” và Huy Cận lại cảm thấy bóng chiều như đang sà xuống từ cánh chim đang nghiêng dần về cuối chân trời: “Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa”. Hình như trong cảm nhận của những thi nhân xưa thì khi trình bày cảnh chiều mà không có hình ảnh cánh chim thì bóng chiều chưa rõ.

Cánh chim trong thơ xưa thường chỉ là một chi tiết nghệ thuật thuần tuý để gợi tả cảnh chiều thế thôi và thường gợi nên cảm giác về sự xa xăm, phiêu bạt, chia lìa:

“Chúng điểu cao phi tận” – Lí Bạch
“Thiên sơn điểu phi tuyệt” – Liễu Tông Nguyên

Chúng ta đều nhận thấy cánh chim trong thơ của Lí Bạch và Liễu Tông Nguyên đều “Phi tuyệt”, “Phi tận”. Tất cả đều không có điểm ngừng mà ở vào trạng thái bay vào chốn xa xăm, vô tận, gợi lên một ý niệm siêu hình nào đó. Còn cánh chim trong bài thơ “Chiều tối” của chưng lại có phương hướng, điểm ngừng, mục đích bày rõ ràng:

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
(Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ)

tương tự chưng đã đưa cánh chim từ toàn cầu siêu hình trở về với toàn cầu hiện thực. Ta nhận thấy trong cách nhìn của chưng là một cách nhìn đầy yêu thương, trìu mến trước biểu hiện nhỏ nhoi của sự sống. Nhìn cánh chim đang bay, chưng cảm nhận được sự mỏi mệt của đôi cánh sau một ngày đường hoạt động. Trong chiều sâu tâm hồn của chưng chính là lòng yêu thương sự sống, giác quan của chưng chính là giác quan nhân đạo.

Câu thơ thứ hai cũng mang đậm nét Đường thi. Nó rất sắp với câu thơ: “Cô vân độc khứ nhàn” của Lí Bạch. Hình ảnh chòm mây cô độc trôi giữa bầu trời đã trở thành một mô típ thân thuộc trong thơ xưa, nó thường gợi lên cái cô độc thanh cao, sự phiêu diêu, thoát tục và nỗi khắc khoải của con người trước cõi hư vô. Còn trong bài “Chiều tối” của chưng, hình ảnh chòm mây cô độc trôi nhè nhẹ qua bầu trời chỉ là một nét vẽ tạo nên cái không gian cao rộng của cảnh trời chiều nơi miền rừng núi. Bầu trời hôm ấy phải thật cao, thật trong xanh ta mới thấy được hình ảnh chòm mây cô độc ấy gợi nên hình ảnh cô độc nơi đất khách, quê người của chưng. Mỗi một chi tiết của cảnh chiều đều nhuốm màu tâm trạng. Cánh chim mỏi tìm về tổ ấm, còn người tù thì mỏi mệt sau một ngày đường mà vẫn chưa có được chỗ ngừng chân. Chòm mây lẻ loi trôi lững lờ trên tầng không, còn người tù thì đơn chiếc giữa một buổi chiều nơi đất khách. Hai câu thơ đạt tới mức vi diệu của lối tả cảnh ngụ tình. Ơ đó ta bắt gặp một tâm hồn giàu xúc cảm trước thiên nhiên và sự sống. Từ đó ta thấy được một nghị lực phi thường và đó cũng chính là chất thép trong thơ của chưng.

nếu như như ở hai câu thơ đầu bằng văn pháp cổ điển chưng đã dựng nên bức phông lớn làm nền cho bức tranh, thì trong hai câu thơ sau, chưng tập trung làm vượt trội hình tượng trung tâm của bức tranh. Từ văn pháp cổ điển chưng chuyển hẳn sang văn pháp hiện đại.

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng

(Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết lò than đã rực hồng)

“xóm núi” là hình ảnh giản dị biểu tượng cho sự sống bình yên của con người. Xóm núi như đẹp hơn, rét mướt hơn với hình ảnh người thiếu nữ. Vẻ đẹp trẻ trung đầy sức sống của người thiếu nữ với tư thế lao động (xay ngô) trở thành tâm điểm của bức tranh thiên nhiên buổi chiều. Điều đáng lưu ý ở đây là hình tượng người thiếu nữ trong thơ chưng hoàn toàn khác với hình tượng người thiếu nữ trong thơ xưa. Người phụ nữ trong thơ xưa thì thường được ví như “Liễu yếu đào tơ” và sống trong cảnh “Phòng khuê khép kín”, chỉ biết “cầm, kì, thi, hoạ” là đủ. Còn người thiếu nữ trong thơ chưng thì gắn liền với công việc lao động bình dị, đời thường, khỏe khoắn đầy sức sống. Phải chăng chính cái sức sống ấy của người thiếu nữ đã làm nên vẻ đẹp lung linh cho bức tranh.

Trong thơ xưa, những bức tranh vẽ cảnh chiều đều có bóng vía con người nhưng sao lẻ loi, cô độc và hiu hắt quá. Con người ở đây mang nặng một nỗi niềm hoài cổ, một nỗi sầu muộn:

“lum khum dưới núi tều vài chú,
thưa thớt bên sông chợ mấy nhà”

(Qua Đèo Ngang – Bà Huyện Thanh Quan)

Hay:

“Gác mái ngư ông về viễn phố,
Gõ sừng mục tử lại cô thôn”

(Chiều Hôm Nhớ Nhà – Bà Huyện Thanh Quan)

Còn con người trong thơ chưng, lại là con người lao động đầy sức sống. Chính hai từ “thiếu nữ” đã làm bừng lên sức sống của bức tranh. Cô gái miệt mài xay ngô và hình như cô không chú ý tới những gì xung quanh mình. Cối xay vẫn cứ quay và quay tít “ma bao túc” rồi “bao túc ma” và khi ngô đã xay xong “bao túc ma hoàn” thì cô mới nhìn thấy “lò than đã rực hồng”. Hình ảnh “lò than đã rực hồng” hiện lên trong đêm tối càng làm vượt trội hình ảnh người thiếu nữ. Toàn bộ cảnh thiên nhiên đang chìm trong màu xám nhạt chuyển sang màu tối. Cũng vì vậy hình ảnh lò than rực hồng có sức lôi cuốn đặc biệt. Bài thơ kết thúc bằng chữ “hồng”, có thể nói đó chính là chỗ đẹp nhất của bài thơ. Đó chính là ánh lửa hồng của cuộc sống đầm ấm, hạnh phúc gia đình, ánh lửa hồng của sự sống, của niềm lạc quan. Chữ “hồng” đặt ở cuối bài thơ soi rõ vẻ đẹp của người thiếu nữ, tỏa ánh sáng và tương đối ấm xua đi cái buồn vắng của bức tranh chiều tối nơi rừng núi.

Hai câu thơ đã cho ta thấy được cái nhìn rét mướt đầy yêu thương, trân trọng của chưng đối với con người lao động. Buổi “Chiều tối” nơi miền rừng núi quạnh hiu, hoang vắng, lẽ ra rất đỗi buồn bã, thê lương trước mắt người tù bị xiềng xích, bị giải đi với biết bao nỗi gian lao vất vả, nhưng trái lại đó là tiếng reo vui. Chữ “hồng” ở cuối bài đã làm nên tiếng reo vui ấy, tạo cho bài thơ âm hưởng nồng ấm, dạt dào.

“Chiều tối” là một tác phẩm thắm thiết màu sắc cổ điển mà cũng rất hiện đại, thể hiện một cách tự nhiên và phong phú vẻ đẹp của hình ảnh người tù – thi sĩ, người đội viên cộng sản Hồ Chí Minh. Bài thơ đã thể hiện tình yêu thiên nhiên tha thiết của chưng. Điều đặc biệt ở đây là giác quan thiên nhiên của chưng gắn liền với giác quan nhân đạo, giác quan về sự sống.

Phân tích bài thơ Chiều tối – Mẫu 17

Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà văn hóa, một anh hùng dân tộc, một vị cha già của quốc gia mà Người còn là một nhà văn, thi sĩ lớn của nền văn học Việt Nam. Người đã để lại cho đời một khối lượng thơ ca khổng lồ phong phú về thể loại, đa dạng về phong cách và sâu sắc về tư tưởng. Thơ chưng vừa hay bởi cách gieo vần, vừa đẹp bởi chính hồn thơ, chính ý thức “thép” trong thơ. Và Chiều tối là bài thơ tiêu biểu của chưng, đó là bài thơ thể hiện sự thành công khi phối hợp giữa nét cổ điển và ý thức hiện đại

Hai câu thơ thơ mở đầu bài thơ là quang cảnh thiên nhiên núi rừng rộng lớn, vắng lặng với cánh chim mỏi mệt đang bay về tổ dưới chòm mây nhẹ trôi:

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không

(Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không)

Cánh chim và chòm mây là hai hình ảnh thường xuất hiện trong những câu thơ chiều xưa và nay. Đây là hai hình ảnh chỉ không gian nhưng đã gợi những liên tưởng về thời gian. Quãng thời gian chiều tối thường là lúc đoàn viên, khi mọi người tất bật trở về đoàn viên với gia đình nhưng cũng là khi con người ta thấy vô cùng đơn chiếc nếu như không có một chốn để trở về. Giữa không gian rộng lớn nhịn nhường như con người và cảnh vật đều như đã ngơi nghỉ thì những chòm mây vẫn nhẹ nhõm trôi hững hờ không nghỉ càng làm vượt trội sự yên bình nơi rừng núi lúc chiều tối. Chòm mây ấy cũng giống như chưng, đang trong chốn ngục tù, vẫn phải cô độc bước đi. Chòm mây đơn chiếc, lặng lẽ và chưng cũng lặng lẽ, đơn chiếc xen vào đó là chút băn khoăn trằn trọc không biết tương lai sẽ đi đâu về đâu của người tù nơi đất khách quê người. Nhưng có nhẽ chỉ người có lòng yêu nước nồng nàn như chưng thì mới thể ung dung, tĩnh tâm, lạc quan vượt lên mọi sự giam cầm về thể xác để hòa mình vào toàn cầu thiên nhiên, mây trời ở ngoài kia.

Với câu thơ bảy chữ, chưng đã vẽ ra một cảnh chiều tối âm u, hoang vắng, mênh mông, cô quạnh tới yên ắng, yên ả tới lạ. Đồng thời ẩn sau những câu thơ người đọc thấy được ý chí vượt lên khó khăn với niềm khát khao, mong ước được tự do như mây trời, được quay trở về với quê hương, được hòa mình và sống hết mình với thiên nhiên vạn vật. Bức tranh trình bày thiên nhiên mà còn có cả phần hồn – cái hồn của con người hòa mình vào thiên nhiên ở trong đó.

Trong quang cảnh thiên nhiên mênh mông, đượm nét buồn lúc chiều tối nơi rừng núi, bỗng có sự xuất hiện của con người:

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng

(Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết, lò than đã rực hồng)

.Trong bức tranh thiên nhiên rộng lớn, yên bình như trong thơ cổ hình ảnh cô em xóm núi xuất hiện như một điểm sáng, làm cho bức tranh sôi động, tươi vui hơn. Bức tranh là sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người với những công việc hàng ngày trong cuộc sống như tô đậm, khắc họa hơn nét đẹp, nét đáng quý của những người dân lao động. Con người trong thơ chưng là con người lao động và cũng là trung tâm của bài thơ. Cô gái hiện lên với vẻ đẹp của người dân lao động chuyên cần, khỏe mạnh, tràn trề sức sống. Hình ảnh “lô dĩ hồng” là hình ảnh bình dị của đời sống làm bừng sáng, xua đi cái lạnh lẽo nơi núi rừng bởi lửa là tượng trưng cho sự sống, như ánh sáng chiếu rọi cuộc sống sinh hoạt của con người. Đối với người tù đày như chưng, hình ảnh lò than đã rực hồng như sưởi ấm trái tim nơi chốn tù lao lạnh lẽo, đơn chiếc, đem lại cho người sự rét mướt, niềm vui và hạnh phúc bình dị thường nhật. Một lần nữa ta nhìn thấy cái nhìn trìu mến hướng về sự sống của Người. Người quên đi nỗi khổ của chính bản thân mình để chia sẻ với người dân tự do tự chủ. Bánh xe thời gian đang lăn dần từ chiều tà tới đêm khuya bởi ba từ “ma bao túc” được điệp vòng ở câu cuối. Sự nối âm liên hoàn, nhịp nhàng vừa diễn tả vòng quay không dứt của động tác xay ngô vừa diễn tả dòng lưu chuyển của thời gian.

Bài thơ là sự phối hợp hài hòa giữa phong cách cổ điển và hiện đại, giữa vẻ đẹp giản dị mà sâu sắc. Bài thơ đã trình bày quang cảnh thiên nhiên và đời sống một cách trung thực, súc tích đồng thời thể hiện tình yêu, sự gắn bó với con người, thiên nhiên cùng lòng nhân ái đạt tới mức quên đi bản thân mình của Hồ Chí Minh. Người làm thơ trong thời gian bị giam cầm nơi chốn ngục tù mà vẫn để tâm hồn vẫn hướng về thiên nhiên với niềm khát khao về ngày được tự do. Nhà văn Nam Cao đã viết: “Khi người ta đau chân, người ta không còn tâm trí đâu để nghĩ tới người khác được.”, để nói rằng, con người ta thường có xu thế lo cho những khổ cực của bản thân. Nhưng ở chưng Hồ – một người lúc nào cũng đau đáu nỗi lo cho dân tộc, cho quốc gia, vẫn luôn dành có phút giây quan tâm tới những thứ nhỏ nhặt nhất, bình dị nhất. Đó chính là tư cách cao đẹp của vị lãnh tụ, người cha già vĩ đại của dân tộc

Bài thơ Chiều tối đã thể hiện được tâm hồn chưng, con người dù trong khổ cực trong xiềng xích vẫn vững niềm tin phía trước, vẫn giữ ý thức thép trong cuộc sống. Đồng thời thấy được tình yêu thiên nhiên, yêu quốc gia và ý chí sắt đá của người đội viên.

Phân tích bài thơ Chiều tối – Mẫu 18

Hồ Chí Minh là cái tên gắn bó với tất cả con dân Việt Nam. Không chỉ là một nhà cách mệnh lỗi lạc, một vị lãnh tụ tài hoa, Hồ Chí Minh còn là một thi sĩ, nhà văn lớn. Người đã để lại cho di sản văn học Việt Nam rất nhiều trị giá cao quý. “Nhật ký trong tù” là một trong những tập thơ nổi tiếng của người. Trong đó, “chiều tối” là bài thơ tiêu biểu trong tập nhật ký ấy, thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc sống và ý chí vượt lên trên hoàn cảnh khắc nghiệt.

Bài thơ Chiều tối được viết trong một buổi chiều nơi thôn quê, khi chưng Hồ bị giải từ nhà lao Tĩnh Tây tới nhà lao Thiên Bảo. Ngay từ những câu thơ đầu, chưng đã vẽ nên bức tranh chiều tối dưới con mắt của người tù chính trị tay đeo gông chân vướng xiềng vô cùng rõ nét:

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không

Dịch nghĩa:

Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không

Bức tranh thiên nhiên được chưng tô vẽ một cách trung thực, bằng những hình ảnh “chim mỏi”, “chòm mây”. Buổi chiều tối là thời gian vạn vật ngơi nghỉ, những cánh chim tìm về với tổ sau một ngày dài kiếm ăn. Sự mỏi mệt của cánh chim được liên tưởng tới sự mỏi mệt của người tù chính trị phải đi liên tục. Nhưng cánh chim dù mỏi thì giờ đây đã được trở về tổ ngơi nghỉ, còn người tù chính trị dù có mỏi mệt vẫn phải tiếp bước đi. Tổ chính là động lực xúc tiến để cánh chim không ngừng nỗ lực, còn người tù lại chẳng có chút động lực nào. nhịn nhường như thông qua hình ảnh cánh chim ấy, là ẩn sâu nỗi nhớ nhà, nhớ nước. Nỗi nhớ da diết trong lòng nhưng không thể nào làm gì được.

Chiều tối gợi ra một vẻ u buồn

Lại nhắc tới chòm mây, khi cánh chim tìm về với tổ thì chòm mây vẫn “trôi nhẹ giữa tầng không”. Chòm mây le lỏi giữa bầu trời chiều tối ấy, giống như sự lẻ loi của người tù giữa không gian mênh mông của rừng núi, đi một cách vô định, không biết nơi nào là bến đỗ. Nhưng có nhẽ, chòm mây ấy cũng là khát khao của Hồ Chí Minh. khát khao được tự do tự tại bay đi muôn nơi, thoát khỏi sự kìm kẹp của quân thù.

Chỉ bằng hai câu thơ, Hồ Chí Minh đã phác họa nên bức tranh thiên nhiên vô cùng bình dị, sắp gũi. Dù đang trong hoàn cảnh chẳng mấy vui vẻ, nhưng chưng Hồ vẫn có cái nhìn thật tinh tế, nhạy cảm về thiên nhiên xung quanh. Phải là người yêu thiên nhiên, bản lĩnh thế nào mới có thể lạc quan tới nhường ấy.

Trong quang cảnh thiên nhiên mênh mông, đượm nét u buồn, Hồ Chí Minh bỗng nhìn thấy bức tranh đời sống thật bình dị mà cũng thật đẹp:

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng

Dịch thơ

Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết, lò than đã rực hồng

Giữa không gian mênh mông của trời đất, giữa cái buồn hiu quạnh của thiên nhiên bỗng xuất hiện một cô sơn nữ. Đó như một điểm sáng làm bức tranh vôn yên tĩnh lạ thường trở nên sinh động, vui tươi và có hồn hơn.

Hình ảnh “cô em xóm núi xay ngô tối” thể hiện nét đẹp lao động đáng quý của con người. Khi mọi vật đã tìm về chốn ngơi nghỉ thì con người vẫn tiếp tục với guồng quay của lao động. Đó là nét đẹp vô cùng đáng quý, thể hiện sức dẻo dai của những người lao động chất phác. Ở đây, chưng đã lặp hai hai từ “bao túc” như muốn nói sự tuần hoàn của thời gian, sự dẻo dai của con người. Đó là nét tinh tế mà chỉ có trong thơ chưng mới có được.

Bức tranh sinh động nhờ hình ảnh lao động khỏe khoắn của cô em xóm núi, và vừa rét mướt bởi ánh lửa bên bếp than hồng. Hình ảnh lò than rực hồng giữa rừng núi mênh mông một màu đen ấy như nhen nhóm trong lòng chưng bao niềm vui, niềm lạc quan yêu đời. Chính nhờ lò than rực hồng đã xua đi cảm giác lạnh lẽo, đơn chiếc của người tù chính trị đang xa xứ. Hồ Chí Minh đã khéo léo sử dụng nghệ thuật lấy sáng tả tối, lấy không gian tả thời gian mang tới bức tranh càng thêm sinh động.

Ở đây, Hồ Chí Minh đã khai thác mạch thơ vô cùng tinh tế, đó là trình bày từ tối tới sáng, từ buồn tới vui. Đó là thể hiện ý thức lạc quan, khát khao hướng tới tương lai của tác giả. Dù đang trong hoàn cảnh gông tù, nhưng hy vọng về một ngày mai tươi sáng hơn luôn nhen nhóm trong lòng Người.

Bài thơ chiều tối mang đậm ý thức của Hồ Chí Minh, đó là một ý thức lạc quan, yêu đời, vượt lên mọi hoàn cảnh để nhìn cuộc sống tươi đẹp hơn. ý thức ấy khó lòng ai có được. Đặc biệt, bài thơ đã thể hiện sự tài hoa trong nghệ thuật của chưng Hồ. Bằng văn pháp chấm phá tinh tế, nghệ thuật tả cảnh ngụ tình sâu sắc, cùng với cách sử dụng từ ngữ linh hoạt, Hồ Chí Minh đã mang tới cho người đọc những xúc cảm rất thật. Không cần sử dụng quá nhiều tới ngôn từ, nhưng mỗi từ ngữ được sử dụng để gợi nhiều ý nghĩa sâu sắc.

“Chiều tối” là bài thơ thực sự thành công của Hồ Chí Minh khi đã vẽ nên bức tranh lý tưởng về thiên nhiên, về con người và lồng ghép trong đó những ý niệm sâu sắc. Càng phân tích bài thơ chiều tối ta càng thêm yêu tài năng và phẩm chất của thi sĩ, nhà văn, nhà cách mệnh lỗi lạc Hồ Chí Minh.

Phân tích Chiều tối siêu ngắn – Mẫu 19

Bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh là bài thơ thể hiện bức tranh hoàng hôn và bức tranh trình bày người thiếu nữ lao động vô cùng tươi đẹp. Bài thơ được tác giả Hồ Chí Minh viết trong những tháng ngày bị bắt giam tại nhà tù của chế độ Tưởng Giới Thạch khi bị áp giải chuyển từ nhà giam này tới nhà giam khác.

Bài thơ “Chiều tối” chỉ có vẻn vẹn bốn câu thơ nhưng lại trình bày hai bức tranh hoàn toàn khác nhau. Đó là bức tranh thiên nhiên và bức tranh con người hoàn toàn đối lập. Thông qua bài thơ ta thấy dù trong hoàn cảnh khó khăn bị giam cầm, tù đày nhưng tác giả Hồ Chí Minh vẫn thể hiện ý thức yêu thiên nhiên và ý thức lạc quan, niềm tin vào cuộc sống của mình.

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không.”

Trong hai câu thơ này tác giả Hồ Chí Minh đã trình bày bức tranh cảnh chiều tà, hoàng hôn vô cùng buồn bã, thể hiện sự vội vã của những cánh chim muốn tìm về tổ ấm của mình sau một ngày mỏi mệt kiếm tìm thức ăn, mưu sinh. Những cánh chim nhỏ nhoi đối lập với bầu trời mông mênh, mênh mông thể hiện sự đơn chiếc của cảnh vật, thể hiện một nỗi buồn man mác trĩu nặng trong lòng.

Trên bầu trời xanh mông mênh đó những chòm mây thủng thỉnh trôi vô định, đối lập với sự vội vã của những cánh chim mỏi mệt kia. Cảnh thiên nhiên nơi núi rừng hoang vu, hiểm trở, của vùng sơn cước vô cùng đẹp nên thơ lãng mạn, có chim, có mây, nhưng lại gợi lên một tẹo buồn khiến tâm trạng của người đọc cảm thấy cô liêu.

Trong hai câu thơ này tác giả Hồ Chí Minh đã tinh tế khi sử dụng văn pháp cổ điển vô cùng điêu luyện, lấy cánh chim làm biểu tượng cho cảnh chiều tà, hoàng hôn. Và lấy cảnh hoàng hôn thể hiện cho nỗi buồn trong lòng của mình. Bởi con người khi nhìn thấy cảnh hoàng hôn luôn gợi lên một nỗi buồn nhè nhẹ trước cảnh ngày sắp tàn, ánh nắng biến mất dần và màn đêm bao phủ gợi lên sự cô liêu. Trong hoàn cảnh của tác giả Hồ Chí Minh lúc này thì khó lòng người có thể vui được bởi người đang chịu cảnh mất tự do, chân tay bị gông xiềng, xiềng xích, bị áp giải đi đường cả một ngày trời mỏi mệt. Trong trái tim của tác giả còn nặng chứa những nỗi niềm không biết giãi tỏ cùng ai một nỗi buồn mỗi khi nghĩ tới quê hương quốc gia, khi quê hương còn đang chịu khiếp thuộc địa làm nô lệ lầm than.

Thiên nhiên và con người lúc này như có sự đồng cảm bởi thiên nhiên, cánh chim, chòm mây đều thể hiện một nỗi buồn sau một ngày dài mỏi mệt. Con người mất tự do không biết mình sẽ bị áp giải tới đâu và về đâu. Sự mỏi mệt về ý thức và thể xác của một người tù.

Trong tâm trạng của tác giả còn thể hiện nỗi buồn vì phải rời xa quê hương tổ quốc thân yêu của mình. Trước cảnh đẹp của núi rừng sơn cước những người vẫn không thể nào vui vẻ thư giãn được. Tuy nhiên trong hai câu thơ tiếp theo, không gian bức tranh phong cảnh:

“Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng”

Hai câu thơ tiếp theo này thể hiện văn pháp “nhãn tự” của tác giả Hồ Chí Minh, khi thi sĩ sử dụng từ “hồng” để làm “nhãn tự” cho mình. Một hình ảnh cô thiếu nữ lao động miệt mài tới khi trời tối khuya những giọt mồ hôi lấm tấm trên khuôn mặt cô thể hiện một nét đẹp giản dị nhưng thu hút lòng người về người con gái siêng năng làm việc.

Cô gái xay ngô bên lò than hồng quên cả trời tối thể hiện một bức tranh vô cùng sinh động, tươi đẹp của cuộc sống gia đình ấm êm, hạnh phúc, no đủ yên vui. Bức tranh đời sống này làm cho bài thơ trở nên sống động, mang màu sắc tươi vui rung động lòng người. Một bức tranh sinh hoạt rét mướt.

Hình ảnh lò lửa hồng chính là một hình ảnh trung tâm, là nhãn tự của bài thơ làm cho cô gái trở nên rõ ràng tươi nét hơn. Lò lửa hồng cũng sưởi ấm cả bài thơ với những nét vẽ trầm buồn trước đó, làm nên sự bứt phá mới trong thơ của Hồ Chí Minh. Lò lửa hồng đỏ rực kế bên một cô thôn nữ đang siêng năng làm việc, lao động nhiệt tình hăng say làm cho bài thơ trở nên vượt trội trẻ trung hơn, nhiều sức sống hơn. Đồng thời qua đây thể hiện sự lạc quan của tác giả Hồ Chí Minh, dù trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn nhưng tác giả vẫn nhìn cuộc sống vô cùng tươi trẻ đầy ý thức lạc quan vào tương lai.

Bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh chính là một bài thơ phối hợp tài tình giữa hai phong cách cổ điển và hiện đại, giữa thiên nhiên và con người. Bài thơ đã xây dựng hai bức tranh thiên nhiên và con người vô cùng tươi đẹp hoàn toàn đối lập nhưng lại tương trợ lẫn nhau. Thông qua bài thơ ta thêm ngưỡng mộ tác giả bởi người có ý thức vô cùng lạc quan, có một trái tim giàu xúc cảm với thiên nhiên và cuộc sống.

Phân tích bài Chiều tối – Mẫu 20

“Nhật kí trong tù” của Hồ Chí Minh là tập thơ ghi lại xúc cảm trong chuỗi ngày bị giam hãm ở nhà lao Trung Quốc. Đọc thơ của Hồ Chí Minh, người đọc nhìn thấy những dòng xúc cảm rất bình dị, đời thường. “Mộ” là một bài thơ tương tự, tái diễn lại một khoảnh khắc khi sắp kết thúc một ngày, là chiều tối.

Bài thơ “Mộ” ghi lại khoảnh khắc mà Hồ Chí Minh đi từ nhà lao Thiên Bảo tới Long Tuyền vào năm 1942. Cảm hứng chủ đạo chính là bức tranh và phông nền của thiên nhiên lúc về chiều, khi hoàng hôn sắp buông xuống. Phải thật tinh tế, sâu sắc, Hồ Chí Minh mới có thể diễn tả một cách đắc điệu nhịp sống nhẹ nhõm nơi núi rừng tương tự.

Nguyên tác của bài thơ như sau:

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng.

Hai câu thơ đầu như một nét vẽ chấm phá tạo khiến cho cảnh bầu trời về chiều hiện lên rõ nét và mang một nỗi buồn man mác:

Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Tầng mây trôi nhẹ giữa tầng không

Nỗi buồn như loang nhẹ, lan ra cả hai câu thơ khiến cho giọng thơ trở nên chùng xuống và tâm sự của tác giả nhịn nhường như đẩy lên cao. Cánh chim khi chiều tà cũng trở nên “mỏi” đi tìm chốn ngủ. Một cánh chim đơn lẻ, đi lạc giữa rộng dài của bầu trời khiến người đọc có cảm giác như Hồ CHí Minh đang liên tưởng tới cuộc sống của người hiện tại. Cảnh tù đày bí bách, kìm hãm khiến Hồ Chí Minh khát khao có được một nơi chốn bình yên và rét mướt nhất để tìm về.

Hình ảnh “tầng mây trôi nhẹ” diễn tả sự vận động nhẹ nhõm, tinh tế của thiên nhiên đất trời. Nhịp thơ trở nên chậm, rất chậm và có nhẽ lòng người cũng đang chậm.

Chỉ với hai câu thơ cũng đủ để cho người đọc nhìn thấy được khát khao muốn được như tầng mây đó, cứ trôi đi, không phụ thuộc, không phải chịu cảnh gông tù.

Thiên nhiên trong thơ Hồ Chí Minh luôn hiện lên nhẹ nhõm nhưng chất chứa nỗi niềm tương tự.

tới hai câu thơ sau nhịn nhường như bừng lên một tia sáng và thấy thấp thoáng bóng vía con người:

Cô em xóm núi xây ngôi tối
Xay hết lò than đã rực hồng

Mặc dù phần dịch thơ không thực sự bám sát và lột tả hết được tâm trạng cũng như con người trong bức tranh mang màu sắc vừa cổ điển vừa hiện đại này.

Chỉ bằng một nét vẽ tinh tế tác giả đã vẽ lên bức tranh bình dị của cuộc sống người dân nơi chân núi. Hành động “xay ngô” nhịn nhường như là việc làm thường nhật của con người ở đây. Tuy bình dị nhưng rét mướt và tràn đầy tin yêu. Có thể nói trong cảnh gông xiềng như thế này, Hồ Chí Minh rất khát khao có được một nơi để trở về bình dị như thế này.

tới câu thơ cuối, người đọc nhìn thấy một sự đi lại rất nhẹ và một nét sáng bừng lên cả bài thơ. Khi cô gái vùng sơn cước xay hết ngô thì lò than đã rực hồng. Một sự chuyển tiếp nhẹ nhõm, đều đặn hằng ngày. Giữa vùng núi hoang lạnh, khi mặt trời tắt, hoàng hôn loang xuống hình ảnh “lò than” hiện lên nhịn nhường như làm sáng cả không gian và rét mướt trái tim Người. Có thể nói việc xây dựng hình ảnh cô em xóm núi và lò than nhịn nhường như là một nỗi niềm thầm kín của tác giá. Đó là hiện thân của một mái ấm gia đình hạnh phúc, chứa chan yêu thương, và đó cũng chính là lòng mong mỏi của Hồ Chí Minh.

Bài thơ “Mộ” của Hồ Chí Minh là bài thơ vừa mang màu sắc cổ điển vừa mang màu sắc hiện đại đã mang tới dấu ấn riêng, đặc trưng. Bài thơ chính là tâm sự, là ước muốn nhỏ nhoi có thể thoát khỏi chốn gông xiềng, mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân.

Nguồn: http://grabhanoi.com
Danh mục: Lớp 11