Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia của Thân Nhân Trung gồm 9 bài văn mẫu siêu hay kèm theo 2 dàn ý trong bài viết dưới đây sẽ giúp những bạn học sinh lớp 10 có thêm nhiều gợi ý ôn tập. Từ đó biết vận dụng tri thức và kĩ năng đã học để viết được bài văn phân tích tác phẩm hay.
Hiền tài là nguyên khí của quốc gia là một trong những tác phẩm hay được học trong chương trình Ngữ văn lớp 10 sách Kết nối tri thức với cuộc sống. Đọc bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia ta càng hiểu rõ sâu hơn nền văn hiến của dân tộc. Chính việc bồi dưỡng nhân tài, kén lựa chọn kẻ sĩ đã góp phần to lớn xây nền văn hiến ngày thêm rạng rỡ. Để hiểu rõ hơn về tác phẩm này mời những bạn cùng theo dõi 9 bài văn mẫu dưới đây của GrabHanoi nhé.
Bạn Đang Xem: Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia siêu hay (9 Mẫu)
Mục lục
- Dàn ý phân tích bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
- Hiền tài là nguyên khí quốc gia – Mẫu 1
- Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 2
- Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 3
- Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 4
- Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 5
- Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 6
- Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 7
- Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 8
- Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 9
Dàn ý phân tích bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
Dàn ý số 1
1. Mở bài
– Giới thiệu những nét khái quát về tác giả Thân Nhân Trung (Đặc điểm con người, thế cuộc,…)
– Giới thiệu khái quát về thể loại văn bia.
– Giới thiệu những nét khái quát về văn bản “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” (Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, khái quát trị giá nội dung và trị giá nghệ thuật,…)
2. Thân bài
a. Vai trò quan trọng của hiền tài đối với mỗi quốc gia
– “Hiền tài”: là những người vừa học cao, tài rộng vừa có đạo đức.
– “Nguyên khí”: là khí chất ban đầu, đóng vai trò nền tảng làm nên sự sự sống còn, phát triển của mỗi sự vật.
→ Từ đó, có thể thấy rằng, người tài cao, học rộng, có đức độ chính là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn, sự phát triển của quốc gia, xã hội.
→ Người hiền tài luôn có vai trò quan trọng đối với mỗi quốc gia, họ có tác động to lớn và quan hệ sâu sắc tới sự thịnh – suy của mỗi quốc gia, quốc gia, dân tộc.
b. Những việc làm, chính sách để khuyến khích người tài của bậc minh vương
– Những việc mà những bậc minh vương, những vị vua đã thực hiện: đề cao tiếng tăm, xướng danh, ghi tên ở bảng vàng, ban chức tước hay ban yến tiệc,…
→ Những việc làm đó là chưa đủ
– giải pháp trong khoảng thời gian dài cần thực hiện đó chính là khắc bia tiến sĩ
c. Ý nghĩa của việc cho khắc bia ghi tên tiến sĩ
– Khuyến khích nhân tài trong nhân dân, quốc gia,.
– Giúp ngăn ngừa những điều ác, điều xấu trong nhân dân.
– Góp phần to lớn làm cho quốc gia được giàu mạnh, hưng thịnh và phát triển vững bền trong khoảng thời gian dài.
d. Bài học lịch sử rút ra từ việc khắc bia tiến sĩ
– Trong bất cứ thời đại nào, hiền tài luôn là “nguyên khí của quốc gia”, vì vậy, phải biết quý trọng người tài.
– Thể hiện một cách rõ nét và sâu sắc trong quan niệm về giáo dục của quốc gia, của nhân dân ta, phải không ngừng phát triển giáo dục và trọng dụng người tài đức
3. Kết bài
Khái quát lại trị giá nội dung, trị giá nghệ thuật của văn bản “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” và nêu cảm nhận của bản thân.
Dàn ý số 2
I. Mở bài
Khi xưa Thân Nhân Trung đã viết nên “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” để nhấn mạnh điều ấy và còn có mục đích kêu gọi người tài đóng góp cho quốc gia. Trong đó có nói “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”. quả thực, sự trường tồn của một quốc gia nằm ở chính tài năng của mỗi người trong quốc gia đó. Đó là ngày xưa, vậy thời nay, vai trò của người tài thế nào đối với sự phát triển hưng thịnh của một quốc gia?
II. Thân bài
1. Thế nào là “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”
– “Hiền tài” là người tài cao, học rộng và có đạo đức, có tác động sâu sắc tới sự phát triển của quốc gia.
– “Nguyên khí” được hiểu là sức mạnh vật chất, ý thức tiềm tàng nơi con người, nơi quốc gia đó có và mong muốn có,có trị giá quan trọng với mỗi quốc gia.
– “Hiền tài là nguyên khí quốc gia” tức là: Hiền tài, chính là phần cốt lõi, chất ban đầu để làm nên sự sống còn và phát triển của quốc gia. Quốc gia có rất nhiều hiền tài và biết sử dụng hiền tài thì sẽ phát triển vững mạnh.
2. giảng giải vì sao “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”
– Một quốc gia nếu như không có hiền tài không thể giữ vững được độc lập, kinh tế, phát triển của dân tộc.
– Xa xưa, lịch sử đã chứng minh, nếu như không có những bậc hiền tài như Quang Trung, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, hay Hồ chủ toạ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp,… quốc gia chúng ta liệu có được nền độc lập hoà bình như ngày ngày hôm nay.
– Hiện đại, nếu như không có những nhà nghiên cứu khoa học ngày đêm tìm ra những loại thuốc chữa trị thì liệu cuộc sống của ta có yên ấm. Người hiền tài có vị trí vô cùng quan trọng với đời sống xã hội của chúng ta.
– Người tài hẳn là những người giỏi, thông minh, có óc sáng tạo, có tầm hiểu biết sâu rộng về mọi mặt đời sống. Sự hiểu biết sâu rộng đó góp phần đưa quốc gia phát triển hơn, hiện đại hơn và vươn ra với bạn bè quốc tế.
– Hiền tài còn là những người có khả năng suy đoán, suy xét thấu đáo, có tầm nhìn xa trông rộng, có thể vạch ra những hướng quan trọng cần thiết cho đi lên của xã hội trong tương lai.
– Những đường hướng của họ có tác động lớn tới quốc gia bởi xã hội mỗi ngày thay đổi, buộc người tài phải chú ý và xây dựng những hướng đi đúng đắn cho dân tộc.
– Hiền tài không chỉ là những người tài giỏi, mà hiền tài còn là những người có đức tính tốt, sống hy sinh, sẵn sàng hi sinh mọi lợi ích tư nhân để suy nghĩ cho cả cộng đồng vì một tương lai phát triển rực rỡ của cả quốc gia.
3. Làm thế nào để phát huy vai trò của người tài trong sự phát triển chung của quốc gia trong xã hội ngày nay
– Việt Nam ngày nay là một nước phát triển, và tình trạng làm lãng phí một nguồn chất xám lớn, tạo khoảng cách giàu nghèo rõ rệt giữa nước ta với những cường quốc khác.
– Một lực lượng lớn trí thức trẻ đang kiếm tìm thời cơ cho bản thân ở những quốc gia khác có điều kiện sống và phát triển năng lực bản thân mạnh mẽ hơn. Nhiều người sau một thời gian học tập và làm việc tại một số quốc gia phát triển như Anh, Pháp, Mĩ,… đã quyết định định cư trong khoảng thời gian dài, không quay trở lại làm việc trong nước.
– quốc gia muốn giữ được người hiền tài thì phải có những phương án trong khoảng thời gian dài và hợp lý trọng dụng người tài. Nhà nước phải có chính sách huấn luyện và sử dụng đúng đắn cùng chính sách đãi ngộ trân trọng, hợp lý. Tạo điều kiện thuận lợi để hiền tài phát triển tài năng và cống hiến có hiệu quả nhất cho sự nghiệp phát triển quốc gia giàu mạnh, tạo được rất nhiều môi trường làm việc xứng đáng, thích hợp.
– Mỗi tư nhân không ngừng phát triển, bồi dưỡng tri thức và đạo đức để trở thành hiền tài quốc gia, góp phần vào sự nghiệp phát triển chung của quốc gia.
III. Kết bài
– Trong bối cảnh hội nhập ngày nay, yêu cầu phát triển quốc gia càng đặt ra một cách bức thiết.
– Để sánh vai cùng những nước mạnh trong khu vực và trên toàn cầu, chúng ta cần có rất nhiều hơn nữa những người hiền tài. Chính bởi vậy tư tường của Thân Nhân Trung lại được khẳng định tính đúng đắn và tiến bộ của nó. Đây chính là kim chỉ nam của một quốc gia phồn vinh, thịnh vượng thực sự.
Hiền tài là nguyên khí quốc gia – Mẫu 1
Vị vua anh minh, lỗi lạc của dân tộc – Nguyễn Huệ – đã từng nói: “Dựng nước lấy việc học làm đầu. Muốn thịnh trị lấy nhân tài làm gốc.” Cùng chung quan niệm với Nguyễn Huệ là Mặc Tự. Ông khẳng định: “quốc gia có rất nhiều người tài, quốc gia càng hưng thịnh”. Không phải tự nhiên những vị vua, những vị quan của quốc gia trong những triều đại đi trước đưa ra lời khẳng định này, mà bởi vì nó chính là một yếu tố cốt lõi trong quá trình dựng nước, giữ nước họ đúc kết ra được.
Mặc dù còn có rất nhiều người cùng chung quan niệm với Mặc Tự và Nguyễn Huệ nhưng khi nhắc tới vấn đề này, ta không thể không nói tới Trần Nhân Tông với câu nói: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”. Lời tóm tắt vừa hay, vừa rõ ràng, thâu đủ những ý từ những người đi trước. Thông từ đó mà ta có thể hiểu rõ được tầm quan trọng của người tài đối với mỗi quốc gia, dân tộc.
Trước hết, ta cần phải làm rõ khái niệm “hiền tài”. Hiền tài tức là gì? Hiền tức là người hiền lương, người sống có đạo đức, lương thiện. Còn tài ở đây là tài năng, là phẩm chất, là cốt cách của một con người. Vậy nên ta có thể suy ra được hiền tài là những người vừa có tài, vừa có đức như triết lí của Hồ chủ toạ. Họ là những người có phẩm chất cao quý, có một sự tinh nhanh, tinh thông, nhìn nhận và đóng góp cho quốc gia một cách trung thành, yêu nước thương dân.
vì sao Trần Nhân Tông lại nghĩ rằng: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”? Nguyên khí là những sức mạnh tiềm tàng, những sức mạnh ẩn sâu bên trong của quốc gia để tạo điều kiện cho quốc gia trở nên hưng thịnh, sánh vai với những cường quốc năm châu. những người hiền tài là yếu tố quan trọng để thực hiện sứ mệnh ấy.
Nhìn lại cả một thời kì lịch sử chói lọi của dân tộc với quá trình dựng nước và giữ nước màu nghìn năm, ta có thể khẳng định rằng câu nói của Trần Nhân Tông là hoàn toàn đúng đắn. những vị vua như Quang Trung, Lí Thái Tổ, Lê Lợi đều là những minh chứng rõ ràng và thuyết phục cho việc sử dụng tài năng, sự mưu trí và đức độ khi trị vì quốc gia.
những người như họ đã góp phần làm nên sự độc lập và phát triển của nước ta trong những thời kì đó. Nhưng không chỉ có những người đứng đầu quốc gia mới là những người tài giỏi, ta thấy được ở cấp bậc thấp hơn đó là những vị tướng quân trong triều đình, họ còn góp một phần không nhỏ trong việc bảo vệ quốc gia.
Tiêu biểu có thể kể tới như: Lí Thường Kiệt – người trước hết đem quân sang Bắc phạt – hay Đại tướng Võ Nguyên Giáp, vị tướng xuất sắc nhất trong lịch sử Việt Nam….. Chính bởi vì có sự hiện diện của họ mà ta mới được như ngày ngày hôm nay.
Tạm gác lại cái nhìn về lịch sử, ta phóng tầm mắt tới hiện tại, Đảng và nhà nước ta vẫn đang nỗ lực không ngừng vì một Việt Nam phát triển, một quốc gia đang trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Chân lí: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia vẫn luôn là yếu tố tiên phong để phát triển quốc gia.
Xem Thêm : Viết đoạn văn về Sự đồng cảm tạo nên vẻ đẹp gắn kết của toàn cầu
Hằng năm, chúng ta tổ chức biết bao nhiêu cuộc thi để kiếm tìm những người tài giỏi, tạo thời cơ cho họ thể hiện tài năng và phát triển bản thân như: Cuộc thi sáng tạo robocon, thi đấu những giải đấu toán học quốc tế, chương trình Đường lên đỉnh Olympia….. Nhà nước luôn chú trọng vào việc phát triển tài năng, phát triển và đầu tư vào giáo dục.
Nhưng song song cùng với quá trình đi lên này vẫn còn không ít những người tài giỏi đã sang nước ngoài học tập, sinh sống và không quay trở về quê hương nữa. Họ được quốc gia tạo điều kiện để tăng khả năng, để ra nước ngoài học tập ấy vậy mà khi ở trong một môi trường tốt, họ không còn muốn trở về quê hương để cống hiến nữa.
Dù toàn cầu ngày ngày hôm nay và ngày mai có xoay chuyển và diễn biến phức tạp thì những người hiền tài vẫn sẽ là nhân tố quan trọng trong những hoàn cảnh ấy. Vậy nên, mỗi chúng ta cần không ngừng học tập, trau dồi và tăng vốn hiểu biết của bản thân để trở thành một người có ích cho xã hội, khiến cho quốc gia đi lên, ngày càng giàu mạnh.
Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 2
Thân Nhân Trung là một vị quan đại triều có uy tín về đức độ, tài năng và là một nhà giáo mẫu mực của thời đại. Ông để lại một khối lượng tác phẩm khổng lồ, trong số đó “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” là một tác phẩm tiêu biểu. Nó không chỉ ngừng lại trong xã hội thời Lê mà tác phẩm ấy đối với chúng ta vẫn còn nguyên trị giá trong khi trong xã hội ngày nay giáo dục trở thành quốc sách hàng đầu.
Tác phẩm đã nêu lên ý nghĩa và mục đích của việc dựng bia tiến sĩ. Muốn quốc gia yên bình thì việc trước hết là phải tôn vinh những hiền tài có công lớn với quốc gia, ghi công để khích lệ động viên họ.
Câu mở đầu tác phẩm khiến chúng ta càng thêm khâm phục sự tài đức và khéo léo trong lối hành văn của ông “Tôi dẫu nông cạn vụng trộm về nhưng đâu dám từ chối xin kính cẩn chắp tay cúi đầu mà làm bài kỉ” thiện sự khiêm tốn của người viết. Sau đó ông khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với sự suy vong của quốc gia. Những từ ngữ với kết cấu chặt chẽ, hợp lý rõ ràng khởi đầu được đưa ra với đầy sức thuyết phục “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu rồi xuống thấp…”. Tác giả nói tới hiền tài là để chỉ những người có tài cao học rộng và có đạo đức. Hiền tài là nguyên khí tức là khẳng định những người có tài cao học rộng và có đạo đức sẽ làm nên vận mệnh của quốc gia. Người hiền tài có vai trò quyết định tới sự suy thịnh của quốc gia. Hiền tài dồi dào thì quốc gia hưng thịnh, hiền tài cạn kiệt thì quốc gia suy yếu, người hiền tài chính là sự kết tụ của tinh hoa đất trời và của dân tộc.
Sau đó ông khẳng định ông nêu việc huấn luyện nhân tài là một việc rất quan trọng “Vì vậy những đấng thánh đế minh chẳng ai là không lấy việc bồi dưỡng nhân tài kén lựa chọn kẻ sĩ vun trồng nguyên khí làm việc trước hết”. Tiếp đó để làm sáng hơn cho luận điểm, ông viết “đã yêu mến cho khoa danh lại đỗ cao bằng tước trật. Ban ân vô cùng lớn mà vẫn cho là chưa đủ. Lại nêu tên tháp ở Pháp Nhạn ban cho Danh hiệu Long hổ bày tiệc Văn hỉ”. Sau mỗi khoa thi “Triều đình mừng được người tài không có việc gì lắm tới mức cao nhất”. Bằng lối hành văn súc tích, tác giả đã nêu bật lên vai trò của những bậc hiền tài. Nhưng tác giả cũng nghĩ rằng những thiết đãi, trọng dụng của triều đình với những bậc hiền tài như thế vẫn là chưa đủ so với sự chăm lo cống hiến của những bậc hiền tài cho quốc gia. Tác giả nêu rằng tương tự ta phải khắc tên bia đá cho những đội viên để tên tuổi và công danh của những bậc hiền tài được lưu tiếng thơm tới muôn thuở sau, và cũng để cho xứng với sự cống hiến của những bậc hiền tài cho quốc gia, khích lệ những người tài ở khắp mọi nơi trên quốc gia thấy được sự trọng dụng nhân tài của triều đình mà ra sức giúp vua giúp nước xây dựng non sông mở rộng lãnh thổ “Nay thánh minh lại nghĩ rằng chuyện hay việc tốt tuy có một thời lừng lẫy nhưng lời khen tiếng thơm chưa đủ để lưu vẻ sáng trong khoảng thời gian dài, cho nên dựng đá để danh đặt ở cửa hiền quan khiến cho kẻ sĩ chông vào mà phấn chấn hâm mộ rèn luyện danh tiết ráng sức giúp vua. Há chỉ là chuộng văn suông ham tiếng hão mà thôi đâu”. Vậy còn trách nhiệm của kẻ sĩ chốn lều tranh là phải thế nào? Là phải “ra sức báo đáp” ân đức của thánh đế, của triều đình.
Thân Nhân Trung tiếp tục ngợi ca những bậc hiền tài đức độ “Có người đã đem văn học, chính sự ra tô điểm cho cảnh trị bình suốt mấy chục năm, được quốc gia tin sử dụng” không những thế tác giả cũng đem lời chỉ trích với những kẻ mưu mô, mưu đồ hại nước “cũng không phải có những kẻ vì nhận hối lộ mà hư hỏng hoặc rơi vào hàng ngũ bọn gian ác”. Và ông tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của việc khắc bia mộ một lần nữa “có nhẽ vì lúc sống họ chưa được nhìn thấy tấm bia này. vì vậy hồi đó được mắt thấy thì lòng thiện tràn đầy, ý xấu ngăn chặn đâu còn dám phát sinh tương tự được” thế thì việc khắc bia mộ lợi ích rất nhiều “kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng dẫn việc quá khứ, chỉ lối tương lai, vừa để rèn giũa tiếng tăm cho sĩ phu vừa để củng cố mệnh mạch cho nhà nước”. Với lối liệt kê trùng điệp, đối lập phối hợp giọng văn trọng thể cùng lối nói mạch lạc rõ ràng, dễ hiểu đã khiến cho chúng ta thấy được tác dụng to lớn của việc khắc bia mộ. Nhân tài của nước ta không nhiều nhưng cũng không quá hiếm hoi nhưng để họ trở thanh nhân tài thì triều đình, quốc gia cần có những chính sách hiệu quả. Tấm bia đá sẽ là lời nhắc nhở những bậc hiền tài có ý thức trách nhiệm của mình đối với sự hưng vong của quốc gia.
Đọc tác phẩm “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” ta hiểu rõ hơn về nền văn hiến của dân tộc, biết được vai trò quan trọng của việc trọng dụng nhân tài và ý nghĩa to lớn của việc lập bia tiến sĩ.
Kết cấu đầu đuôi của đoạn trích có sự tương ứng và phần trước làm tiền đề cho phần sau bởi mở đầu tác giả khẳng định vai trò của hiền tài “hiền tài là nguyên khí của quốc gia” khẳng định vai trò quan trọng to lớn của hiền tài không bao giờ thay đổi trong mọi thời đại, phần sau Thân Nhân Trung nêu lên ý nghĩa sâu xa của việc khắc bia mộ tiến sĩ. Với những lập luận hùng hồn, đối lập, nghệ thuật liệt kê trùng điệp đối lập làm lay động lòng người khiến cho những bậc hiền tài ngày càng phấn đấu xây dựng quốc gia. không những thế tác phẩm không chỉ nhấn mạnh sự quan trọng của hiền tài trong xã hội triều Lê mà trong mọi thời đại thì hiền tài luôn giữ một vai trò quan trọng “nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”.
Cuối cùng tác phẩm muốn nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc lập bia tiến sĩ vừa để tạo tiếng thơm, tiếng tăm cho người tài vừa để họ một lòng tận trung với nước không những thế còn để răn dạy những kẻ có ý đồ xấu biết lấy đó mà sáng lòng lương thiện. Vậy việc lập bia đá là hoàn toàn quan trọng và có ý nghĩa to lớn.
Bài viết của Thân Nhân Trung như một tiếng chuông làm thức tỉnh lòng yêu nước,muốn được cống hiến cho quốc gia của những bậc hiền tài.Đây không chỉ là bài học về việc xây dựng quốc gia giàu mạnh trong xã hội thời Lê mà còn là bài học cho ngày nay trong khi giáo dục được coi là quốc sách hàng đầu.
Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 3
Thân Nhân Trung là một vị quan đại triều có uy tín về đức độ, tài năng và là một nhà giáo mẫu mực của thời đại. Ông để lại một khối lượng tác phẩm khổng lồ, trong số đó “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” là một tác phẩm tiêu biểu khẳng định được rõ nét tên tuổi của ông trong lòng độc giả. Tư tưởng của Thân Nhân Trung nghĩ rằng: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”. Chính vì vậy cần phải bồi dưỡng nhân tài là việc cần làm để cùng xây dựng quốc gia ngày càng thịnh vượng.
Hiền tài là nguyên khí của quốc gia là đoạn trích từ bài văn bia. Nội dung nhằm giảng giải ý nghĩa của việc dựng bia tiến sĩ:vừa để ghi công những tên tuổi của những bậc hiền tài để cống hiến cả đời mình cho quốc gia đồng thời còn là cách động viên để mọi người có thêm động lực để cùng nhau xây dựng quốc gia tạo điều kiện cho nhân dân có được cuộc sống no đủ.
Đoạn trích vượt bậc với nội dung chủ đạo: hiền tài là nguyên khí của quốc gia, có vai trò quan trọng đối với vận mệnh quốc gia.Tác giả đúc kết chân lý: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia. Vậy Hiền tài là gì? Cách lập luận của tác giả rất chặt chẽ và đầy sức thuyết phục:
“Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”.
Còn nguyên khí là gì? Nguyên khí là khí chất ban đầu làm nên sự sống và quá trình phát triển của sự vật. Hiểu rộng ra, nguyên khí là nền tảng làm nên sự sống còn và phát triển của xã hội và quốc gia.
Tư tưởng của Thân Nhân Trung không chỉ khẳng định vai trò quan trọng của hiền tài đối với quốc gia mà còn nêu cao sự cần thiết của việc quan tâm, huấn luyện và tạo nhiều thời cơ phát triển cho hiền tài. quốc gia nào, xã hội nào cũng có những người hiền tài, tuy nhiên những người hiền tài đó có được phát huy hết những gì mà họ có hay không còn phụ thuộc vào việc có trọng dụng hay không và trọng dụng của xã hội, quốc gia đó. Một quốc gia, một xã hội muốn phát triển cần thiết phải chăm lo bồi dưỡng, trọng dụng hiền tài, cần trân trọng, tôn vinh những cống hiến, những đóng góp của họ, cần bảo vệ, phát huy những trị giá quý giá mà họ đã đem lại cho xã hội, cần tạo một môi trường trong sạch, lành mạnh để người hiền tài được phát huy hết tiềm năng, Cần có sự quan tâm đãi ngộ kịp thời, đúng đắn với người hiện tại. Có tương tự thì hiền tài mới ngày càng dồi dào và quốc gia mới thực sự hưng thịnh. trái lại, có hiền tài mà không trọng dụng, thậm chí còn tìm cách hủy hoại thì hiền tài cạn kiệt, không còn những người tài đức để kiến tạo quốc gia, xã hội lâm vào suy thoái.,trì trệ, quốc gia tất sẽ đi tới chỗ suy yếu.
Tác giả còn nêu ý nghĩa to lớn của việc khắc bia để tên những tiến sĩ đối với đương thời và hậu thế. Thứ nhất, là dù có trọng dụng hiền tài thế nào đi chăng nữa thì mỗi người đều mong muốn được khắc tên mình trên bia đá để họ coi đó là niềm tự hào của bản thân khi đã góp được công sức, tuổi xanh của mình cho quốc gia, để mọi người có thể biết tới tên tuổi của những người hiền tài và lưu truyền muôn thuở sau. Thứ hai, Tác giả khẳng định việc dựng bia là một việc cần thiết và đúng đắn. Ngoài ý nghĩa tôn vinh tên tuổi của những bậc hiền tài, ghi nhớ công lao của những người có đóng góp to lớn cho quốc gia, dân tộc thì mục đích của việc dựng bia là để răn dạy lẽ phải, ngăn ngừa sự tha hoá biến chất của những người có tài, có chức quyền trong thiên hạ. Để những người tài trở thành hiền tài, thành nguyên khí quốc gia thì triều đình cần phải có chính sách huấn luyện và sử dụng hiệu quả, phải có những điều răn dạy nghiêm khắc trước mắt và trong khoảng thời gian dài. Bia đá sẽ là lời nhắc nhở hiền tài có ý thức rõ ràng hơn về trách nhiệm của mình đối với sự hưng vong của quốc gia và dân tộc. Trách nhiệm, nghĩa vụ của “kẻ sĩ chốn trường sở lều tranh” phải thế nào? Phải “tự trọng tấm thân” rèn đức rèn tài, phải “ra sức báo đáp’ ân đức minh quân thánh đế.
Với lối liệt kê trùng điệp,đối lập phối hợp giọng văn trọng thể cùng lối nói mạch lạc rõ ràng,dễ hiểu đã khiến cho chúng ta thấy được tác dụng to lớn của việc khắc bia mộ và những ý nghĩa to lớn của việc làm này. Nhân tài của nước ta không nhiều nhưng cũng không quá hiếm hoi nhưng để họ trở thành nhân tài thì triều đình,quốc gia cần có những chính sách hiệu quả.Tấm bia đá sẽ là lời nhắc nhở những bậc hiền tài có ý thức trách nhiệm của mình đối với sự hưng vong của quốc gia.
Bằng phương pháp lập luận chặt chẽ và nghệ thuật sử dụng từ ngữ chuẩn xác, tác giả Thân Nhân Trung đã để lại cho người đời sau bài học thiết thực về cách nhìn nhận, đánh giá, sử dụng nhân tài đúng đắn và hợp lý. Biết phát hiện, đầu tư huấn luyện và tôn trọng nhân tài – đặc biệt là hiền tài thì sự nghiệp dân giàu nước mạnh mới nhanh chóng trở thành hiện thực.
Trong bối cảnh hội nhập ngày nay, yêu cầu phát triển quốc gia càng đặt ra một cách bức thiết. Để sánh vai cùng những nước mạnh trong khu vực và trên toàn cầu, chúng ta cần có rất nhiều hơn nữa những người tài đức. Chính bởi vậy tư tưởng của Thân Nhân Trung thêm một lần nữa cần được khẳng định tính đúng đắn và tiến bộ của nó. Đó chính là kim chỉ nam không chỉ của một thời đại để xây dựng một quốc gia phồn vinh, thịnh vượng thực sự.
Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 4
Bài “Hiền tài là nguyên khí quốc gia” được trích trong bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba (1442) do Thân Nhân Trung soạn năm 1484 thời Hồng Đức. Bài kí này được khắc đá hiện còn ở Văn miếu (Hà Nội).
Thân Nhân Trung tự là Hậu Phủ quê ở Yên Dũng, Bắc Giang, đỗ Tiến Sĩ làm quan dưới thời Hồng Đức có văn tài lỗi lạc, đức trọng tài cao từng được vua Lê Thánh Tông tin sử dụng ban chức “Tao đàn phó nguyên súy”.Câu mở đầu cho ta biết Thân Nhân Trung được vua Lê Thánh Tông uỷ thác cho trọng trách. Một cách nói vừa kính cẩn, vừa khiêm nhượng:
“Tôi dẫu nông cạn, vụng trộm về, nhưng đâu dám từ chối, xin kính cẩn chắp tay cúi đầu mà làm bài kí rằng …”.
những tiến sĩ được khắc tên vào bia đá ở Văn Miếu là những hiền tài, những người học rộng, tài cao và có đạo đức. Tác giả coi “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” khẳng định nguyên khí có hệ trọng với sự thịnh suy, hưng vong của quốc gia. Cách lập luận của tác giả rất chặt chẽ và đầy sức thuyết phục:
“Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”.
Câu văn đẹp, ý tưởng sâu sắc, ngôn từ trang nhã, phép đối của thể văn cổ biền ngẫu được vận dụng tài tình. Từ xưa tới nay, câu văn này được rất nhiều nhà viết sử nhắc lại, được rất nhiều người ghi nhớ và truyền tụng, càng đọc càng suy ngẫm, ta càng thấy rõ: khi hiền tài xuất hiện như hoa mùa xuân thì quốc gia hưng vượng, khi “tuấn kiệt như sao buổi sớm, nhân tài như lá mùa thu” thì vận nước khó khăn, yếu hèn.
Tiếp theo Thân Nhân Trung nói về sự quan tâm huấn luyện nhân tài là chính sách hàng đầu, là điều quan tâm đặc biệt: ‘Vì vậy, những đấng thánh đế minh vương chẳng ai không lấy việc bồi dưỡng nhân tài, kén lựa chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí” làm việc trước hết. Triều đình nhà Lê, từ năm 1439 trớ đi đã có rất nhiều việc làm biệt đãi và quý trọng kẻ sĩ. Nào là “đã yêu mến cho khoa danh, lại đề cao bằng tước trật”. Nào là “nêu tên ở tháp Nhạn, ban cho danh hiệu Long hổ, bày tiệc Văn hỉ”. Sau mỗi khoa thi kén được rất nhiều tiến sĩ, trạng nguyên, “Triều đình mừng được người tài, không có việc gì không làm tới mức cao nhất”. Đó là những việc như đặt ra lệ xướng danh, yết bảng, ban mũ áo, cấp ngựa, đãi yến và vinh quy bái tổ cho những người đỗ đạt cao.
Làm thế vẫn chưa đủ, nên vua Lê Thánh Tông, vị thánh minh lại cho khắc tên những tiến sĩ vào bia đá đặt ở cửa Hiền Quan (Quốc Tử Giám) nhằm mục đích “khiến cho kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua”. ý nghĩa sâu xa của việc “dựng đá đề danh ở cửa Hiền Quan” thể hiện việc huấn luyện và bồi dưỡng nhân tài, ươm nguồn nguyên khí quốc gia, dược tổ tiên ông cha ta đặc biệt coi trọng, đâu phải là “chuộng văn suông, ham tiếng hão”.Trách nhiệm, nghĩa vụ của “kẻ sĩ chốn trường sở lều tranh” phải thế nào? Phải “tự trọng tấm thân” rèn đức rèn tài, phải “ra sức báo đáp’ ân đức minh quân thánh đế.
Sau khi truyền tụng những tiến sĩ “đã đem văn học, chính sự ra tô điểm cho cảnh trị bình suốt mấy chục năm, được quốc gia tin sử dụng”, Thân Nhân Trung đã nghiêm khắc chỉ trích “những kẻ vì nhận hối lộ mà hư hỏng, hoặc rơi vào hàng ngũ bọn gian ác”.
Cuối bài văn, tác giả nói lên lợi ích to lớn, tác dụng to lớn của việc dựng bia tiến sĩ ở Văn Miếu: “kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng, dẫn việc quá khứ, chỉ lối tương lai, vừa để rèn giũa tiếng tăm cho sĩ phu, vừa để củng cố mệnh mạch cho nhà nước”. Lí lẽ sắc sảo, lập luận chặt chẽ, đối ý đối lời mạch lạc, giọng văn trọng thể, càng đọc ta càng thấy ý nghĩa tốt đẹp của việc tổ tiên ông cha ta ngày xưa dựng bia đá đề danh tiến sĩ.
Trong “Bình Ngô đại cáo” Nguyễn Trãi tự hào viết:
“Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến từ lâu”.
Đọc bài “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” ta càng hiểu rõ sâu hơn nền văn hiến của dân tộc. Chính việc “bồi dưỡng nhân tài, kén lựa chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí, (dựng bia tiến sĩ đã góp phần to lớn xây nền văn hiến ngày thêm rạng rỡ).Bài học lịch sử được rút ra từ việc khắc bia ghi tên tiến sĩ là lấy việc giáo dục làm quốc sách, coi trọng việc huấn luyện nhân tài, biệt đãi kẻ sĩ để công nghiệp hoá, hiện đại hoá quốc gia.
Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 5
Thân Nhân Trung (1418 – 1499) tên tự là Hậu Phủ, người xã Yên Ninh, huyện Yên Dũng, nay thuộc tỉnh Bắc Giang. Ông đỗ tiến sĩ năm 1469, từng là thành viên trong Hội Tao đàn do vua Lê Thánh Tông sáng lập. Là người có tài văn học nên năm 1484, ông đã được nhà vua tin cậy ủy quyền soạn thảo “Bài kí đề danh Tiến sĩ khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo thứ ba”. Văn bản này giữ vai trò quan trọng như lời “Tựa” chung cho cả 82 tấm bia Tiến sĩ ở nhà bia Văn Miếu, Hà Nội.
Bài “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” trích từ bài kí này, trong đó có câu: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”.
Vấn đề tác giả nêu ra trong đoạn trích là khẳng định vai trò, vị trí của những bậc hiền tài đối với quốc gia. Đây là một nhận định sáng suốt và đúng đắn, được chiêm nghiệm và rút ra từ thực tế thăng trầm của lịch sử nước ta, chứng tỏ người viết có tầm nhìn xa trông rộng.
Thế nào là “hiền tài” ? Hiểu theo nghĩa hiển ngôn của từng từ thì “hiền” là ăn ở tốt với mọi người (phải đạo), tận tình làm tròn trách nhiệm của mình đối với người khác; “tài” là khả năng đặc biệt làm một việc nào đó. Hiểu rộng ra theo nghĩa hàm ngôn thì “hiền tài” là người tài cao, học rộng và có đạo đức, một lòng một dạ vì lợi ích của nhân dân, Tổ quốc.
Thế nào là “nguyên khí” ? “Nguyên khí” là khí ban đầu tạo ra sự sống của vạn vật. Hiểu rộng ra, “nguyên khí” là yếu tố quyết định sự sống còn và phát triển của xã hội, quốc gia.
vì sao “hiền tài là nguyên khí của quốc gia” ?Hiền tài là sự kết tụ tinh hoa của đất trời, của khí thiêng sông núi, của truyền thống dân tộc. Người xưa đã nói: Địa linh sinh nhân kiệt, nên hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
những người được coi là “hiền tài” có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự hưng vong của một triều đại nói riêng và của quốc gia nói chung. Có thể lấy rất nhiều ví dụ trong lịch sử nước ta để chứng minh cho điều đó như Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Giang Văn Minh, Tô Hiến Thành, Chu Văn An, Lê Quý Đôn, Nguyễn Huệ… ở những thế kỷ trước và nhân vật nổi tiếng của thế kỉ XX là chủ toạ Hồ Chí Minh vĩ đại – người đã lãnh đạo thành công sự nghiệp cách mệnh phóng thích dân tộc thoát khỏi ách nô lệ của thực dân, phong kiến, giành lại chủ quyền độc lập, tự do cho quốc gia và khẳng định tên tuổi Việt Nam trước toàn toàn cầu.
Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, có một số thân sĩ, trí thức được huấn luyện ở nước ngoài vì cảm phục đức hi sinh cao cả của chủ toạ Hồ Chí Minh nên đã sẵn sàng từ bỏ cuộc sống vinh hoa phú quý, trở về nước trực tiếp đóng góp tài trí của mình cho sự nghiệp kháng chiến. Kỹ sư Trần Đại Nghĩa, người chế tạo ra nhiều thứ vũ khí lợi hại cho kháng chiến. bác bỏ sĩ Phạm Ngọc Thạch, bác bỏ sĩ Tôn Thất Tùng, bác bỏ sĩ Đặng Văn Ngữ… đã bỏ ra bao công sức nghiên cứu, tìm tòi và chế tạo ra những thứ thuốc kháng sinh quý giá để cứu chữa cho thương binh, quân nhân trên chiến trường. nông gia học Lương Định Của suốt đời trằn trọc, nghiên cứu lai tạo ra những giống lúa mới có khả năng chống sâu rầy và cho năng suất cao để cải thiện cuộc sống nông dân, tăng nguồn lương thực tiếp tế cho chiến trường miền Nam đánh Mỹ… Đó là gương sáng của những bậc “hiền tài” một lòng một dạ vì quyền lợi chung của nhân dân và Tổ quốc.
Như đã nói ở trên, “hiền tài” có vai trò quan trọng đối với sự hưng vong của quốc gia. Nhưng “hiền tài” không phải tự nhiên mà có. Ngoài thiên khiếu bẩm sinh, những người tài phải được phát hiện và giáo dục theo một quy củ nghiêm túc để họ nhận thức đúng đắn về mục đích học tập là rèn luyện đạo lý làm người, để bồi dưỡng lòng tương thân, tương ái và hiểu rõ trách nhiệm của bản thân đối với xã hội. Ngày xưa, theo quan niệm của Khổng giáo thì việc giáo dục con người phải lấy đức làm gốc (đức giả bản dã ), còn tài là phần ngọn (tài giả mạt dã ). Nguyễn Trãi cũng đặt đức lên trên tài: “Tài thì kém đức một vài phân”. Đại thi hào Nguyễn Du cũng khẳng định: “Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”. Quan niệm đúng đắn ấy còn giữ nguyên trị giá cho tới tận ngày nay. bác bỏ Hồ trong một lần nói chuyện với học sinh đã nhấn mạnh: “Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”.
“Hiền tài” trước hết phải là người có đức. Trong chế độ phong kiến trước đây thì đức chính là lòng trung quân, ái quốc. Mọi suy nghĩ và hành động của những bậc “hiền tài” đều không ngoài bốn chữ đó. Những mưu cầu, toan tính vun vén cho lợi ích tư nhân không thể tác động và làm tác động tới lý tưởng cao quý giúp vua, giúp nước của họ. Xét theo chuẩn mực đạo đức Nho giáo thì họ xứng đáng là những bậc chính nhân quân tử: “phú quý bất năng dâm, bủn xỉn bất năng di, uy vũ bất năng khuất”. (sang giàu không làm thay đổi, nghèo túng không thể lay chuyển, bạo lực không thể khuất phục). “Hiền tài” là những tấm gương quả cảm, tận trung với nước, tận hiếu với dân. Mạc Đĩnh Chi, Trạng nguyên đời Trần được triều đình cử đi sứ phương Bắc đã tỏ rõ cho vua quan nhà Minh biết chí khí hiên ngang của người quân tử bằng tài ứng đối hùng biện của mình. Giang Văn Minh sẵn sàng hy sinh tính mệnh để bảo vệ danh dự của vua Nam và quốc thể nước Nam, xứng đáng là sứ thần Đại Việt. Không thể kể hết tên tuổi những bậc “hiền tài” của nước Nam, đúng như Nguyễn Trãi từng viết: “Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, song hào kiệt đời nào cũng có” (Bình Ngô đại cáo ).
Tuy nhiên, lịch sử mấy nghìn năm của quốc gia ta có rất nhiều giai đoạn biến đổi thăng trầm. Về đại cục, lịch sử luôn phát triển theo hướng đi lên; nhưng có lúc lịch sử gặp giai đoạn suy thoái, bi thương. Vận mệnh dân tộc, số phận quốc gia đặt lên vai “hiền tài”, nhưng vì nhiều lý do, họ đã không đảm đương được trọng trách mà quốc gia uỷ thác. An Dương Vương oai hùng với thành Cổ Loa kiên cố và nỏ thần kiến hiệu, nhưng vì chủ quan khinh địch nên đã lâm vào cảnh nước mất nhà tan. Trần Ích Tắc, Lê Chiêu Thống chỉ vì thèm muốn lợi danh mà hèn nhát cam tâm làm tay sai cho quân xâm lược phương Bắc. Đó là lúc nguyên khí suy, thế nước yếu rồi xuống thấp.
Điều quan trọng nhất là “hiền tài” thì phải thực sự có tài. Có tài kinh bang tế thế thì mới nghĩ ra được những kế sách sáng suốt giúp vua và triều đình thống trị quốc gia. Tài năng quân sự lỗi lạc của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn đã góp phần to lớn vào chiến công lừng lẫy của quân dân nhà Trần ba lần đánh thắng quân xâm lược Mông – Nguyên. Tài năng quân sự, ngoại giao xuất sắc của Nguyễn Trãi khiến ông trở thành vị quân sư số một của Lê Lợi, có vai trò quyết định thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, quét sạch mười vạn giặc Minh ra khỏi lãnh thổ nước ta.
Một gương sáng “hiền tài” đã trở thành thần tượng không chỉ trong phạm vi quốc gia mà mở rộng ra phạm vi toàn cầu là Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tên tuổi của ông gắn liền với hai cuộc kháng chiến đau thương và oanh liệt của dân tộc Việt Nam chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Ông đã làm vẻ vang cho lịch sử và truyền thống quật cường, hào hùng của quốc gia. Nhắc tới ông, nhân dân ta và bè bạn năm châu yêu mến, tự hào; còn kẻ chiến bại cũng phải nghiêng mình kính phục.
Xưa nay, những triều đại phong kiến đều quan tâm tới việc mở trường học và tổ chức thi cử để tuyển lựa chọn nhân tài giúp nước.
Sau khi quét sạch quân xâm lược nhà Minh ra khỏi lãnh thổ, mở ra nền thái bình muôn thuở, vua Lê Thái Tổ đã tỏ ra đặc biệt quan tâm tới vấn đề mở rộng và tăng nền giáo dục của nước nhà, trong đó có việc phát hiện và huấn luyện nhân tài nhằm phục vụ cho mục đích chấn hưng quốc gia. những triều đại trước, việc tuyển lựa chọn người ra làm quan chủ yếu thông qua trục đường tiến cử, nhiệm cử…, nhưng tới thời Lê thì chủ yếu là thông qua khoa cử để lựa chọn người tài giỏi giúp vua trị nước. Vua Lê Thánh Tông viết trong chiếu dụ như sau: “Muốn có nhân tài, trước hết phải lựa chọn người có học. Phải lựa chọn người có học thì thi cử là đầu. Nước ta, từ khi trải qua binh lửa, nhân tài ít như lá mùa thu, tuấn sĩ thưa như sao buổi sáng. Thái Tổ ta mới dựng nước đã lập ngay trường học, nhưng lúc mới mở rộng chưa đặt khoa thi. Ta noi theo chí tiên vương, muốn cầu được hiền tài để thỏa lòng mong đợi. Trong sắc dụ của mình, vua Lê Hiển Tông cũng khẳng định: “những bậc thánh đế minh vương, chẳng ai không lấy việc gây dựng người tài, kén lựa chọn kẻ sĩ, bồi đắp nguyên khí làm việc trước hết”.
nếu như hiểu theo nghĩa “hiền tài” là người tốt, có khả năng đặc biệt làm một việc nào đó thì “hiền tài” ngày nay trong ngành nghề nào cũng có. Đó là những người vượt khó để thành đạt; là những doanh nhân có tâm, có tài, sản xuất ra những hàng hóa chất lượng cao đem lại lợi ích to lớn cho nhân dân, quốc gia; là những nhà khoa học có rất nhiều dự án hữu ích, thiết thực; là những vị lãnh đạo có tư tưởng đổi mới, hoạch định những chính sách thích hợp, khả thi để xúc tiến nền kinh tế, chính trị, văn hoá xã hội ngày càng phát triển. Tất cả hợp lại tạo nên “nguyên khí quốc gia.”
“Hiền tài” không phải tự nhiên mà có. Ngoài năng khiếu bẩm sinh mang tính chất truyền thống của gia đình, dòng tộc, quê hương… thì người tài phải được phát hiện, giáo dục, huấn luyện một cách nghiêm túc và bài bản để thực sự trở thành “hiền tài” của quốc gia.
Nhân tài của một quốc gia không nhiều nhưng cũng không quá hiếm hoi. Để có được “hiền tài”, Nhà nước phải có chính sách huấn luyện và sử dụng đúng đắn cùng chính sách đãi ngộ trân trọng, hợp lý. Tạo điều kiện thuận lợi để “hiền tài” phát triển tài năng và cống hiến có hiệu quả nhất cho sự nghiệp phát triển quốc gia giàu mạnh.
Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 6
“Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”. Rõ ràng từ xưa ông cha ta đã từng quan niệm nguyên khí của quốc gia vừa là khát vọng, vừa là sức sống của dân tộc. Ngay từ khi còn nhỏ, mới cấp sách tới trường, tôi đã được những thầy cô dạy về lòng tự hào quê hương.
Lịch sử nhân loại, việc sử dụng người mỗi thời khác nhau tùy theo hoàn cảnh lịch sử, thời thế và vai trò, nhiệm vụ. Người chân chính có thực tài thật là hiếm hoi, cần phải biết tìm, biết trân trọng.
quốc gia ta, từ xưa tới nay lúc nào cũng nhiều người hiền tài, tuy nhiên từng thời kỳ, từng lúc mà người hiền tài đó được khơi ra thế nào. tức là khi được quan tâm, trọng dụng thì hiền tài sẽ có rất nhiều. Người có học vấn thường có khả năng suy đoán và nhận định tình hình sáng suốt hơn người thường. Thời phong kiến, ở nước ta đã có biết bao bài học khi biết trọng dụng trí thức thì công cuộc bảo vệ tổ quốc, chống ngoại xâm và xây dựng quốc gia phát triển rất hiệu quả nhờ tầng lớp trí thức khơi dậy, hòa đồng với nhân dân xã thân vì nghiệp lớn. “Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn, “Nam quốc sơn hà Nam đế cư” là một bài thơ bất hủ của Lý Thường Kiệt khẳng định chủ quyền của quốc gia, Nguyễn Trãi với bản hùng văn lịch sử “Bình Ngô đại cáo” là minh chứng cho sự sáng suốt của những bậc tiền nhân biết quý trọng, coi trọng và sử dụng tri thức trong những cuộc chiến tranh trên mật trận trí tuệ.
Thời kỳ cách mệnh còn trong “trứng nước” Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh với tư duy, tầm nhìn sáng suốt và uy tín to lớn đã cảm hóa, thuyết phục được rất nhiều thân sĩ, trí thức tiêu biểu tham gia khối đại kết đoàn dân tộc bất chấp nghiêm trọng đi theo cách mệnh, hy sinh cho nghiệp lớn.
Xem Thêm : Ý nghĩa hình tượng Nữ thần Mặt Trời trong sử thi Đăm Săn
Cổ nhân đã dạy: “Quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách” tức là ngay cả người tầm thường cũng phải chịu trách nhiệm trước sự hưng vong của quốc gia. Trí thức lại càng phải có trách nhiệm hơn thế!. Ngày nay, tiếp tương truyền thống của tổ tông, trí thức cần được rèn luyện để trở thành hiền tài có vai trò và trách nhiệm cống hiến tài năng vào tiến trình phát triển quốc gia. Tri thức thời nay là tầng lớp tinh hoa của xã hội, sáng tạo ra những trị giá ý thức, tôn trọng chân lý nhưng được nâng lên tầm cao mới theo tư duy của xã hội dân chủ và thích hợp với thời đại toàn cầu hóa của nền kinh tế tri thức.
Chúng ta tin vào sức năng động tự thân của dân tộc, sự sáng tạo và dẻo dai của giới trí thức như ngọn lửa bùng lên để những người có trọng trách biết suy nghĩ, trọng dụng, quy tụ, sử dụng lực lượng trí thức, nhất là những bậc trí thức lão thành, tâm huyết có thương hiệu, bản lãnh hiến kế cho tiến trình xây dựng quốc gia. những bậc trí thức hàng đầu của quốc gia, theo quy luật của tạo hóa sẽ có lúc phải ngừng nghỉ, đó là khoảng trống mênh mông để lại.
Nhìn xa hơn, hiền tài phải được hướng tới lớp người trẻ tuổi bởi vì họ mới là lớp người có khả năng tiếp thu cái mới, sáng tạo, phụng sự quốc gia khi còn sung sức. Khơi nguồn hiền tài từ lớp trẻ, đặc biệt là tuổi xanh trí thức là trục đường trong khoảng thời gian dài và đúng đắn nhất. Cần tạo môi trường cho trí thức làm việc, phát huy năng lực, đãi ngộ xứng đáng công sức, thành tựu họ mang lại. Tuy nhiên, vẫn có luồng ý kiến, trí thức chân chính không cần đãi ngộ, họ sẽ tự vấn tìm cách để sáng tạo và tự sử dụng mình vào những công việc hữu ích cho tổ quốc.
nếu như chúng ta hiểu một cách sâu sa chân lý “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” không cần phải đốt đuốc lên mới thấy được người có thực tài mà chỉ cần có kế sách cụ thể, thực sự trân trọng tài năng, khiêm nhượng mời gọi người tâm huyết để khơi nguồn hiền tài còn rất nhiều tiềm năng của quốc gia để làm cho quốc gia hưng thịnh và hiền tài ngày một nhiều thêm.
Trước kia, bây giờ và mãi mãi sau này “hiền tài” luôn là “nguyên khí” của quốc gia, là nguồn tài nguyên và động lực to lớn để quốc gia đi lên.
Ngày nay có thể hiểu hiền tài không chỉ là trí thức, mà là tất cả những ai có năng lực, có tâm huyết và khát vọng cống hiến cho quốc gia, cho dân tộc.
Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 7
Văn bia là bài văn khắc trên mặt đá nhằm ghi chép lại những sự việc trọng đại, hoặc tên tuổi, thế cuộc của những người có công đức lớn để lưu truyền tới muôn thuở sau. Bia có ba loại chính: bia ghi công đức, bia ghi việc xây dựng những dự án kiến trúc lớn và bia lăng tẩm.
Bia ghi công đức thường có ba phần: Phần thứ nhất là tự (kể), nêu lí do, quá trình làm bia, tiểu truyện nhân vật được khắc vào bia; phần thứ hai (viết bằng văn vần) tóm được nội dung tự sự ở trên để người đọc dễ ghi nhớ, phần này còn gọi là minh (ghi nhớ); phẩn thứ ba ghi tháng ngày, họ tên người làm bia (viết bằng văn xuôi). Dần dần, phần tự trở thành nội dung quan trọng nhất, thể hiện tư tưởng, quan niệm của người dựng bia.
Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba do tiến sĩ Thân Nhân Trung viết năm 1484 dưới thời Hồng Đức, theo lệnh vua Lê Thái Tông. Bài kí này giữ vai trò quan trọng như lời Tựa chung cho cả 82 tấm bia tiến sĩ được dựng ở nhà bia Văn Miếu (Hà Nội). Bài văn Hiền tài là nguyên khí của quốc gia được trích tử bài kí trên.
Nội dung cơ bản của bài văn này là giảng giải ý nghĩa và mục đích của việc dựng bia tiến sĩ. Mục đích cơ bản nhất là tôn vinh những người hiền tài, có công lớn với quốc gia, vừa để ghi công, vừa là một phương thức động viên khích lệ để họ dồn tâm huyết và sức lực hơn nữa vào việc chăm lo cho vận mệnh quốc gia. Bài kí có kết cấu giống như một bài Tựa, cũng là một văn bản chính luận với lí lẽ sắc sảo, chặt chẽ, tiếng nói súc tích, giàu ý nghĩa, có sức . truyền cảm và thuyết phục vô cùng lớn.
Bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia tuy là đoạn trích nhưng kết cấu rất hợp lí, rõ ràng, có thể chia làm hai đoạn: Đoạn 1: Từ đầu… tới cao nhất: Hiền tài có vai trò vô cùng quan trọng đối với vận mệnh quốc gia. Đoạn 2: Phần còn lại: Ý nghĩa và tác dụng to lớn của việc khắc bia ghi tên những bậc hiền tài đối với người đương thời và những thế hệ sau. Đoạn trích được mở đầu bằng lời lẽ thể hiện thái độ khiêm tốn của người viết: Tôi dẫu nông cạn vụng trộm về, nhưng đâu dám từ chối xin kính cần chắp tay cúi đầu mà làm bài kỉ…
Sau đó, ông nhận định về trị giá của người tài đức trong xã hội bằng một chân lí đã được đúc kết từ lâu: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia. Hiền tài là người tài cao, học rộng và có đạo đức. Nguyên khí là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của sự vật. Hiểu rộng ra, nguyên khí là chất làm nên sự sống còn và phát triển của xã hội, quốc gia. Người hiền tài là sự kết tụ tinh hoa của đất trời, của dân tộc. Người xưa đã nói: Địa linh sinh nhân kiệt. Là sự đúc kết của khí thiêng sông núi nên : Hiền tài là nguyên khí của quốc gia : nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp.
Để chứng minh cho nhận xét của mình là đúng, Thân Nhân Trung nêu việc làm đã thành quy luật của vua chúa bao đời: Vì vậy. những đấng thánh đế minh vương chẳng ai không lấy việc bồi dưỡng nhân tài, kén lựa chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí làm việc trước hết. Kẻ sĩ quan hệ với quốc gia trọng đại như thế, cho nôn quý chuộng kẻ sĩ không biết thế nào là cùng. Đã yêu mến cho khoa danh, lại đổ cao bằng tước trật.
Ban ân vô cùng lớn mà vẫn cho là chưa đủ. Lại nêu tên ở tháp Nhạn, ban cho danh hiệu Long hổ, bày tiệc Văn hỉ. Triều đình mừng được người tài, không có việc gì không làm tới mức cao nhất.Bằng cách viết ngắn gọn, súc tích, tác giả đã nêu bật được vai trò quan trọng của hiền tài đối với vận mệnh quốc gia. Tuy nhiên, theo ý của bậc thánh minh thì những ưu đãi kể trên vẫn chưa đủ, mà phải làm bia đá khắc tên và công lao của những bậc hiền tài để lưu tiếng thơm muôn thuở, để động viên những người mà triều đình đã và đang trọng dụng, đồng thời khích lệ kẻ sĩ nỗ lực hết minh, ra sức giúp vua, giúp nước:
Nay thanh minh lại nghĩ rằng, chuyện hay việc tốt tuy có một thời lừng lẫy, nhưng lời khen tiếng thơm chưa đủ lưu vẻ sáng trong khoảng thời gian dài, cho nôn lại dựng đá để danh đặt ở cửa Hiền Quan, khiến cho kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua. Há chỉ là chuộng văn suông, ham tiếng hão mà thôi đâu.
Ôi, kẻ sĩ chốn trường sở lều tranh, phận thật nhỏ nhen mà được triều đình để cao rất mực như thế, thì họ phải làm thế nào để tự trọng tấm thân mà ra sức báo đáp? Ở phần thứ hai, tác giả khẳng định việc dựng bia tiến sĩ là đúng đắn và cần thiết, bởi ngoài ý nghĩa tôn vinh hiền tài, ghi nhớ công ơn người có công với dân tộc thi mục đích trong khoảng thời gian dài và sâu sắc của việc dựng bia là răn dạy lẽ phải, ngăn ngừa sự tha hoá biến chất của những người có tài trong thiên hạ:
Hãy đem họ tên những người đỗ khoa này mà điểm lại. có rất nhiều người đã đem văn học, chính sự ra tô điểm cho cảnh trị bình suốt mấy chục năm, được quốc gia tin sử dụng. Cũng không phải không có những kẻ vì nhận hối lộ mà hư hỏng, hoặc rơi vào hàng ngũ bọn gian ác, có nhẽ vì lúc sống họ chưa được nhìn tấm bia này. Ví thử hồi đó được mát thấy thì lòng thiện tràn đầy, ỷ xấu bị ngăn chặn, đâu còn dám phát sinh tương tự được?
Thế thì việc dựng tấm bia đá này lợi ích rất nhiều: kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng, dẫn việc quá khứ, chỉ lối tương lai, vừa để rèn giũa tiếng tăm cho sĩ phu, vừa đề củng cố mệnh mạch cho nhà nước. Thánh thần đặt ra đâu phải là vô dụng. Ai xem bia nên hiểu ý sâu này.
Nhân tài của quốc gia trong những thời đại tuy không nhiều song cũng không quá hiếm hoi, nhưng để họ trở thành hiền tài, nguyên khí của quốc gia thì triều đình cần phải có những chính sách sử dụng hiệu quả. Tác giả đã đưa ra một số trường hợp tài mà không hiền và nêu lí do là bởi họ không được răn dạy, không cố điều răn dạy trước mắt. Mục đích và ý nghĩa của việc dựng bia đá được tác giả nêu lên rất cụ thể. Tấm bia đá sẽ là lời nhắc nhở những bậc hiền tài có ý thức rõ ràng hơn về trách nhiệm của mình đối với sự hưng vong của quốc gia.
Dựng bia ghi danh tiến sĩ là việc làm có ý nghĩa trọng đại đối với dân tộc, vì vậy, những lí lẽ, lập luận giảng giải phải triệt để. Tiến sĩ Thân Nhân Trung đã thực hiện xuất sắc điều đó. ổng giảng giải rất rõ việc dựng bia không phải là chuyện chuộng vân suông, ham tiếng hão mà là một phương thức cán thiết để củng cố mệnh mạch cho nhà nước. Đó cũng là kế sách thu phục và sử dụng hiền tài trong khoảng thời gian dài của những bậc minh quân.
Tuy vậy, lí do quan trọng nhất để bậc thánh minh quyết định đặt bia đá là cửa Hiền Quan văn là để nêu cao vai trò quan trọng của hiền tài đối với dân tộc. Lối kết cấu khép kín của bài kí đã khẳng định điều đó. Bài kí mở đầu bằng câu: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia và kết thúc với ý củng cố mệnh mạch cho nhà nước.
Bằng phương pháp lập luận chặt chê và nghệ thuật sử dụng từ ngữ chuẩn xác, tác giả Thân Nhân Trung đã để lại cho người đời sau bài học thiết thực về cách nhìn nhận, đánh giá, sử dụng nhân tài đúng đắn và hợp lí. Biết phát hiện, đầu tư huấn luyện và tôn trọng nhân tài – đặc biệt là hiền tài thì sự nghiệp dân giàu nước mạnh mới nhanh chóng trở thành hiện thực.
Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 8
“Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” là đoạn trích từ bài “Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Bảo Đại thứ ba” do Thân Nhân Trung soạn năm 1484 đời Hồng Đức.
Tác phẩm nói về việc lập bia đá đối với việc khích lệ hiền tài. Tổ chức thi cử ba năm một lần là một bước tiến quan trọng của chính sách kiếm tìm và phát triển nhân tài ở đời Lê Thánh Tông (khởi đầu từ năm 1463 trở đi, định lệ cứ ba năm một lần thi tiến sĩ), nhưng việc lập bia đá được thực hiện chậm hơn. Đoạn trích có hai phần chính. trước hết, tác phẩm trình bày vai trò của hiền tài đối với việc xây dựng quốc gia: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”, kẻ sĩ chính là hiền tài.
do vậy, nhà nước thể hiện việc quan tâm kén lựa chọn kẻ sĩ, quý trọng kẻ sĩ bằng việc ban cho những ơn huệ lớn như khoa danh “đề cao bằng tước trật”, đãi tiệc,… nhưng đây là những giải pháp có trị giá trước mắt. Việc lập bia đá đề danh là một trong những giải pháp cần thiết để khích lệ, động viên nhân tài: Khắc tên tiến sĩ vào bia đá để tên tuổi họ được lưu lại trong khoảng thời gian dài là một phương thức động viên, động viên quan trọng.
Mặt khác, khi tên tuổi đã được khắc vào bia đá, kẻ sĩ phải gắng lòng, dốc sức để xứng đáng với tên tuổi lưu muôn thuở. Chủ trương sử dụng bia đá để khích lệ sự tự giác là chủ trương “độc trị” của Nho gia. Trong một đoạn văn ngắn, tác giả đã chuyển đổi “điểm nhìn”, nhìn từ lập trường của một nhà lãnh đạo (vì vua sai tác giả soạn bài văn), khẳng định việc bồi dưỡng, kén lựa chọn nhân tài luôn là việc làm của những vị thánh đế, minh vương”.
những giải pháp khuyến khích, trọng đãi nhân tài đã được thực hiện phản ánh chính sách tích cực của nhà nước đối với nhân tài. Đoạn văn này có chức năng truyền tụng triều đại Lê Thánh Tông đồng thời có cả chức năng của một thông điệp gửi tới đời sau, có trị giá trong khoảng thời gian dài như một chân lý: “những người lãnh đạo hãy biết chăm lo, trân trọng người tài”.
Nhìn về kẻ sĩ, tác giả phân tích quy luật tâm lý: Việc đặt bia đá có ý nghĩa “khiến kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua”. Mặt khác, kẻ sĩ vốn nghèo hèn, khi được triều đình tôn vinh, tất nhiên ra sức báo đáp “kẻ sĩ chốn trường sở lều tranh, phận thật nhỏ nhen mà được triều đình đề rất mực như thế thì họ phải làm thế nào đẻ tự trọng tấm thân mà ra sức báo đáp?”. Một điểm nữa là nếu như những người đỗ đạt thấy tên mình trên bia “lòng thiện tràn đầy, ý xấu bị ngăn chặn” thì không thể làm điều xấu, điều ác được.
Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, có một số thân sĩ, trí thức được huấn luyện ở nước ngoài vì cảm phục đức hi sinh cao cả của chủ toạ Hồ Chí Minh nên đã sẵn sàng từ bỏ cuộc sống vinh hoa phú quý, trở về nước trực tiếp đóng góp tài trí của mình cho sự nghiệp kháng chiến. Kĩ sư Trần Đại Nghĩa, người chế tạo ra nhiều thứ vũ khí lợi hại cho kháng chiến. bác bỏ sĩ Phạm Ngọc Thạch, bác bỏ sĩ Tôn Thất Tùng, bác bỏ sĩ Đặng Văn Ngữ… đã bỏ ra bao công sức nghiên cứu, tìm tòi và chế tạo ra những thứ thuốc kháng sinh quý giá để cứu chữa cho thương binh, quân nhân trên chiến trường.
nông gia học Lương Định Của suốt đời trằn trọc, nghiên cứu lai tạo ra những giống lúa mới có khả năng chống sâu rầy và cho năng suất cao để cải thiện cuộc sống nông dân, tăng nguồn lương thực tiếp tế cho chiến trường miền Nam đánh Mĩ… Đó là gương sáng của những bậc “hiền tài” một lòng một dạ vì quyền lợi chung của nhân dân và Tổ quốc.
Như đã nói ở trên, “hiền tài” có vai trò quan trọng đối với sự hưng vong của quốc gia. Nhưng “hiền tài” không phải tự nhiên mà có. Ngoài thiên khiếu bẩm sinh, những người tài phải được phát hiện và giáo dục theo một quy củ nghiêm túc để họ nhận thức đúng đắn về mục đích học tập là rèn luyện đạo lí làm người, để bồi dưỡng lòng tương thân, tương ái và hiểu rõ trách nhiệm của bản thân đối với xã hội.
Ngày xưa, theo quan niệm của Khổng giáo thì việc giáo dục con người phải lấy đức làm gốc (đức giả bản dã), còn tài là phần ngọn (tài giả mạt dã). Nguyễn Trãi cũng đặt đức lên trên tài: “Tài thì kém đức một vài phân”. Đại thi hào Nguyễn Du cũng khẳng định: “Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”. Quan niệm đúng đắn ấy còn giữ nguyên trị giá cho tới tận ngày nay. bác bỏ Hồ trong một lần nói chuyện với học sinh đã nhấn mạnh: “Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”.
“Hiền tài” trước hết phải là người có đức. Trong chế độ phong kiến trước đây thì đức chính là lòng trung quân, ái quốc. Mọi suy nghĩ và hành động của những bậc “hiền tài” đều không ngoài bốn chữ đó. Những mưu cầu, toan tính vun vén cho lợi ích tư nhân không thể tác động và làm tác động tới lí tưởng cao quý giúp vua, giúp nước của họ. Xét theo chuẩn mực đạo đức Nho giáo thì họ xứng đáng là những bậc chính nhân quân tử: “phú quý bất năng dâm, bủn xỉn bất năng di, uy vũ bất năng khuất”. (sang giàu không làm thay đổi, nghèo túng không thể lay chuyển, bạo lực không thể khuất phục). “Hiền tài” là những tấm gương quả cảm, tận trung với nước, tận hiếu với dân.
Mạc Đĩnh Chi, Trạng nguyên đời Trần được triều đình cử đi sứ phương Bắc đã tỏ rõ cho vua quan nhà Minh biết chí khí hiên ngang của người quân tử bằng tài ứng đối hùng biện của mình. Giang Văn Minh sẵn sàng hi sinh tính mệnh để bảo vệ danh dự của vua Nam và quốc thể nước Nam, xứng đáng là sứ thần Đại Việt. Không thể kể hết tên tuổi những bậc “hiền tài” của nước Nam, đúng như Nguyễn Trãi từng viết: “Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, song hào kiệt đời nào cũng có” (Bình Ngô đại cáo).
Tuy nhiên, lịch sử mấy nghìn năm của quốc gia ta có rất nhiều giai đoạn biến đổi thăng trầm. Về đại cục, lịch sử luôn phát triển theo hướng đi lên; nhưng có lúc lịch sử gặp giai đoạn suy thoái, bi thương. Vận mệnh dân tộc, số phận quốc gia đặt lên vai “hiền tài”, nhưng vì nhiều lí do, họ đã không đảm đương được trọng trách mà quốc gia uỷ thác. An Dương Vương oai hùng với thành Cổ Loa kiên cố và nỏ thần kiến hiệu, nhưng vì chủ quan khinh địch nên đã lâm vào cảnh nước mất nhà tan. Trần Ích Tắc, Lê Chiêu Thống chỉ vì thèm muốn lợi danh mà hèn nhát cam tâm làm tay sai cho quân xâm lược phương Bắc. Đó là lúc nguyên khí suy, thế nước yếu rồi xuống thấp.
Điều quan trọng nhất là “hiền tài” thì phải thực sự có tài. Có tài kinh bang tế thế thì mới nghĩ ra được những kế sách sáng suốt giúp vua và triều đình thống trị quốc gia. Tài năng quân sự lỗi lạc của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn đã góp phần to lớn vào chiến công lừng lẫy của quân dân nhà Trần ba lần đánh thắng quân xâm lược Mông – Nguyên. Tài năng quân sự, ngoại giao xuất sắc của Nguyễn Trãi khiến ông trở thành vị quân sư số một của Lê Lợi, có vai trò quyết định thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, quét sạch mười vạn giặc Minh ra khỏi lãnh thổ nước ta.
Một gương sáng “hiền tài” đã trở thành thần tượng không chỉ trong phạm vi quốc gia mà mở rộng ra phạm vi toàn cầu là Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tên tuổi của ông gắn liền với hai cuộc kháng chiến đau thương và oanh liệt của dân tộc Việt Nam chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ xâm lược. Ông đã làm vẻ vang cho lịch sử và truyền thống quật cường, hào hùng của quốc gia. Nhắc tới ông, nhân dân ta và bè bạn năm châu yêu mến, tự hào; còn kẻ chiến bại cũng phải nghiêng mình kính phục.
Xưa nay, những triều đại phong kiến đều quan tâm tới việc mở trường học và tổ chức thi cử để tuyển lựa chọn nhân tài giúp nước. Sau khi quét sạch quân xâm lược nhà Minh ra khỏi lãnh thổ, mở ra nền thái bình muôn thuở, vua Lê Thái Tổ đã tỏ ra đặc biệt quan tâm tới vấn đề mở rộng và tăng nền giáo dục của nước nhà, trong đó có việc phát hiện và huấn luyện nhân tài nhằm phục vụ cho mục đích chấn hưng quốc gia.
những triều đại trước, việc tuyển lựa chọn người ra làm quan chủ yếu thông qua trục đường tiến cử, nhiệm cử…, nhưng tới thời Lê thì chủ yếu là thông qua khoa cử để lựa chọn người tài giỏi giúp vua trị nước. Vua Lê Thánh Tông viết trong chiếu dụ như sau: “Muốn có nhân tài, trước hết phải lựa chọn người có học. Phải lựa chọn người có học thì thi cử là đầu. Nước ta, từ khi trải qua binh lửa, nhân tài ít như lá mùa thu, tuấn sĩ thưa như sao buổi sáng.
Thái Tổ ta mới dựng nước đã lập ngay trường học, nhưng lúc mới mở rộng chưa đặt khoa thi. Ta noi theo chí tiên vương, muốn cầu được hiền tài để thỏa lòng mong đợi. Trong sắc dụ của mình, vua Lê Hiển Tông cũng khẳng định: “những bậc thánh đế minh vương, chẳng ai không lấy việc gây dựng người tài, kén lựa chọn kẻ sĩ, bồi đắp nguyên khí làm việc trước hết.”
Người có tài, có đức giữ vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng quốc gia ngày nay thế nào? nếu như hiểu theo nghĩa “hiền tài” là người tốt, có khả năng đặc biệt làm một việc nào đó thì “hiền tài” ngày nay trong ngành nghề nào cũng có. Đó là những người vượt khó để thành đạt, là những doanh nhân có tâm, có tài, sản xuất ra những hàng hóa chất lượng cao đem lại lợi ích to lớn cho nhân dân, quốc gia, là những nhà khoa học có rất nhiều dự án hữu ích, thiết thực, là những vị lãnh đạo có tư tưởng đổi mới, hoạch định những chính sách thích hợp, khả thi để xúc tiến nền kinh tế, chính trị, văn hoá xã hội ngày càng phát triển. Tất cả hợp lại tạo nên “nguyên khí quốc gia.”
“Hiền tài” không phải tự nhiên mà có. Ngoài năng khiếu bẩm sinh mang tính chất truyền thống của gia đình, dòng tộc, quê hương… thì người tài phải được phát hiện, giáo dục, huấn luyện một cách nghiêm túc và bài bản để thực sự trở thành “hiền tài” của quốc gia.
Nhân tài của một quốc gia không nhiều nhưng cũng không quá hiếm hoi. Để có được “hiền tài”, Nhà nước phải có chính sách huấn luyện và sử dụng đúng đắn cùng chính sách đãi ngộ trân trọng, hợp lí. Tạo điều kiện thuận lợi để “hiền tài” phát triển tài năng và cống hiến có hiệu quả nhất cho sự nghiệp phát triển quốc gia giàu mạnh.
Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Mẫu 9
Thân Nhân Trung là một vị quan tài năng, đồng thời ông cũng là một nhà văn, thi sĩ, một người thầy giáo mẫu mực. Trong sự nghiệp sáng tác của mình, Thân Nhân Trung đã để lại nhiều tác phẩm có trị giá, một trong số đó có thể kể tới, đó chính là tác phẩm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.Trong quan niệm của của tác giả, hiền tài là một nhân tố quan trọng có tính quyết định tới vận mệnh hưng thịnh của một quốc gia, vì vậy cần trọng đun, bồi dưỡng nhân tài để đưa quốc gia ngày càng phát triển.
Đoạn trích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia vốn là một bài văn bia, nội dung chính của đoạn trích là giảng giải về nguyên nhân những triều đại dựng bia tiến sĩ: đó không chỉ là cách lưu lại tên tuổi của những người hiền tài có công với quốc gia mà còn tạo ra động lực để thế hệ sau hết nỗ lực, cống hiến tài năng và sức lực cho quốc gia.
Luận điểm chủ đạo của đoạn trích là: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, có vai trò đặc biệt quan trọng tới sự thịnh vượng, tồn vong của quốc gia. Để chứng minh cho luận điểm của bài viết, tác giả Thân Nhân Trung đã đưa ra hệ thống luận cứ vô cùng chặt chẽ, sâu sắc.
Trước hết, tác giả đi phân tích khái niệm “hiền tài”. Hiền tài là những người có tài năng và tâm huyết và họ đem tài năng tâm huyết ấy để cống hiến, xây dựng thời đại. Hiền tài là nguyên khí của quốc gia lại nhằm nhấn mạnh về vai trò của hiền tài đối với quốc gia, nếu như nguyên khí thịnh thì quốc gia sẽ phát triển, đi lên, còn nếu như nguyên khí suy thì quốc gia sẽ đi xuống.
Nguyên khí ở đây là những chất ban đầu có thể làm nên sự sống cho con người và vạn vật. Hiểu một cách rộng nhất thì nguyên khí chính là tiền đề cho sự sống và phát triển của con người và thời đại. Tác giả Thân Nhân Trung không chỉ khẳng định vai trò của hiền tài với quốc gia mà còn thể hiện được sự cần thiết trong việc quan tâm, bồi dưỡng người hiền tài. Bất kì quốc gia, quốc gia nào cũng có những người hiền tài, nhưng những người tài ấy có thể phát huy hết tài năng của mình để đóng góp cho quốc gia hay không lại phụ thuộc một phần quan trọng vào sự quan tâm của xã hội.
Để đưa quốc gia phát triển thì những người đứng đầu một nước cần có chế độ chăm lo, bồi dưỡng cũng như trọng dụng hiền tài, cần quan tâm đúng mức và trân trọng những cống hiến của họ đối với xã hội. Cần đưa ra những chính sách quan tâm kịp thời đối với những con người ở thực tế,làm tương tự thì quốc gia mới có thể phát triển, trái lại nếu như như không đánh giá đúng và trọng dụng những người hiền tài thì quốc gia khó phát triển vững bền mà còn gây suy yếu, tác động tới sự hưng thịnh của quốc gia.
Trong đoạn trích này, tác giả Thân Nhân Trung cũng đã nhấn mạnh vai trò của việc khắc tên người hiền tài lên bia đá. Việc khắc tên trên bia đá có ý nghĩa vô cùng to lớn, đó không chỉ là sự ghi nhận của quốc gia đối với những đóng góp của người hiền tài, mang tới sự tự hào, vinh quang cho họ khi đã nỗ lực,cống hiến hết mình vì sự phát triển của quốc gia.
Mặt khác, việc khắc tên trên bia đá là để lưu danh tên tuổi cho những thế hệ sau được biết và có ý thức phấn đấu, noi theo. Tác giả cũng đã khẳng định việc khắc tên trên bia đá là cần thiết, đúng đắn bởi không chỉ tôn vinh tên tuổi của những người hiền tài mà còn có tác dụng ngăn chặn được những sự tha hóa và biến chất ở những người tài năng trong quốc gia, răn dạy những điều hay lẽ phải.
Để làm cho luận điểm thêm rõ ràng,mạch lạc, tác giả Thân Nhân Trung đã sử dụng giải pháp liệt kê, đối lập cùng với giọng văn có phần trọng thể đã làm cho chúng ta nhận thức được tầm quan trọng của việc khắc tên người hiền tài lên bia đá.
Tác giả Thân Nhân Trung đã mang tới cho chúng ta cái nhìn khái quát và đúng đắn về việc đánh giá cũng như trọng dụng những người hiền tài trong quá trình xây dựng quốc gia. Với cách lập luận đầy chặt chẽ và sử dụng những từ ngữ được lựa chọn lọc, có tính khái quát cao đã mang lại hiệu quả lập luận vô cùng độc đáo.
Trong thời kì hội nhập quốc gia ngày càng mạnh mẽ như ngày nay đặt ra nhu cầu cấp thiết trong việc xây dựng và phát triển quốc gia. Để có thể sánh vai với những cường quốc năm châu trong niềm tự hào thì cần phải trọng dụng những người có đức, có tài như tác giả Thân Nhân Trung đã đề cập tới trong bài viết của mình.
—
Hy vọng những mẫu ” Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia siêu hay” trên đây GrabHanoi sẽ mang lại cho các bạn đọc những tham khảo hữu ích. Đừng quên theo dõi GrabHanoi để được liên tục cập nhật những bài văn mẫu mới nhất bạn nhé
Nguồn: http://grabhanoi.com
Danh mục: Văn mẫu lớp 10 KNTT