Dàn ý phân tích bài Thương vợ – Cùng đón đọc dàn ý phân tích bài thơ Thương vợ trong tài liệu văn mẫu của chúng tôi để em biết cách lập dàn ý một bài văn nghị luận văn học, không những thế hoàn thiện bài làm của mình sao cho ngắn gọn, đầy đủ và đáp ứng đúng yêu cầu đặt ra của đề bài..
Hướng dẫn lập dàn ý phân tích bài thơ Thương vợ
1. Phân tích đề
– Dạng bài: nghị luận văn học (phân tích một bài thơ).
– Vấn đề nghị luận: nội dung, nghệ thuật của bài thơ Thương vợ
– Phạm vi dẫn chứng, tư liệu: những căn cứ, hình ảnh, chi tiết,… thuộc phạm vi bài thơ Thương vợ của Tế Xương.
2. Xác lập luận điểm, luận cứ
– Luận điểm 1: Hình ảnh bà Tú
+ Công việc mưu sinh vất vả của bà Tú
+ Những đức tính cao đẹp của bà Tú
– Luận điểm 2: Nỗi lòng của ông Tú
3. Sơ đồ tư duy
Xem thêm: Tuyển tập Phân tích thương vợ lớp 11 hay nhất
4. Chi tiết dàn ý phân tích bài Thương vợ
a) Mở bài
– Đôi nét về tác giả Trần Tế Xương: một tác giả mang tư tưởng li tâm Nho giáo, tuy thế cuộc nhiều ngắn ngủi
– Thương vợ là một trong số những bài thơ hay và cảm động nhất của Tú Xương viết về bà Tú
b) Thân bài
* Luận điểm 1: Hình ảnh bà Tú
Công việc mưu sinh vất vả của bà Tú
– Hai câu đề
+ Hoàn cảnh bà Tú: mang gánh nặng gia đình, quanh năm lặn lội “mom sông”
- Thời gian “quanh năm” : làm việc liên tục, không trừ ngày nào, hết năm này qua năm khác
- Địa điểm “mom sông” : phần đất nhô ra phía lòng sông không ổn định.
=> Công việc và hoàn cảnh làm ăn vất vả, xuôi ngược, không vững vàng, ổn định.
+ Lí do:
- “nuôi” : săn sóc hoàn toàn
- “đủ năm con với một chồng” : một mình bà Tú phải nuôi cả nhà, không thiếu cũng không dư.
=> Bản thân việc nuôi con là người thông thường, nhưng ngoài ra người phụ nữ còn nuôi chồng => hoàn cảnh trớ trêu trái ngang.
- Cách sử dụng số đếm độc đáo “một chồng” bằng cả “năm con”, ông Tú nhận mình cũng là đứa con đặc biệt. phối hợp với cách ngắt nhịp 4/3 thể hiện nỗi cực nhọc của vợ.
=> Bà Tú là người đảm đang, chu đáo với chồng con.
– Hai câu thực
+ Lặn lội thân cò khi quãng vắng: có ý từ ca dao “Con cò lặn lội bờ sông” nhưng sáng tạo hơn rất nhiều (cách đảo từ lặn lội lên đầu hay thay thế con cò bằng thân cò):
- “Lặn lội” : Sự lam lũ, cực nhọc, nỗi gian truân, lo lắng
- Hình ảnh “thân cò” : gợi nỗi vất vả, đơn chiếc khi làm ăn -> gợi tả nỗi đau thân phận và mang tính khái quát
- “khi quãng vắng” : thời gian, không gian hẻo lánh rợn ngợp, chứa đầy những nguy hiểm lo lắng
=> Sự vất vả gian truân của bà Tú càng được nhấn mạnh thông qua nghệ thuật ẩn dụ.
+ “kiêng kỵ… buổi đò đông”: gợi cảnh chen lấn, xô đẩy, tranh giành ẩn chứa sự bất trắc
- “Buổi đò đông“: Sự chen lấn, xô đẩy trong hoàn cảnh đông đúc cũng chứa đầy những sự nguy hiểm, lo lắng
-> Nghệ thuật đảo ngữ, phép đối, hoán dụ, ẩn dụ, sáng tạo từ hình ảnh dân gian nhấn mạnh sự lao động khổ cực của bà Tú.
=> Thực cảnh mưu sinh của bà Tú: Không gian, thời gian rợn ngợp, nguy hiểm đồng thời thể hiện lòng xót thương da diết của ông Tú.
Những đức tính cao đẹp của bà Tú
– Hai câu luận
+ “Một duyên hai nợ” : ý thức được việc lấy chồng là duyên nợ nên “âu đành phận”, Tú Xương cũng tự ý thức được mình là “nợ” mà bà Tú phải gánh chịu
+ “nắng mưa” : chỉ vất vả
+ “năm”, “mười” : số từ phiếm chỉ số nhiều
+ “dám quản công” : đức hy sinh thầm lặng cao quý vì chồng con, ở bà quy tụ cả sự tảo tần, đảm đang, nhẫn nại.
=> Câu thơ vận dụng sáng tạo thành ngữ, sử dụng từ phiếm chỉ vừa nói lên sự vất vả gian lao vừa nói lên đức tính chịu thương chịu thương chịu khó, nhiệt tình vì chồng vì con của bà Tú.
* Luận điểm 2: Nỗi lòng của ông Tú
– Hai câu kết
+ Bất mãn trước hiện thực, Tú Xương đã vì vợ mà lên tiếng chửi:
- “Cha mẹ thói đời ăn ở bạc”: tố cáo hiện thực, xã hội quá bất công với người phụ nữ, quá bó buộc họ để những người phụ nữ phải chịu nhiều đắng cay vất vả.
+ Tự ý thức:
- “Có chồng hờ hững”: Tú Xương ý thức sự hờ hững của mình cũng là một biểu hiện của thói đời.
+ Nhận mình có khuyết thiếu, phải ăn bám vợ, để vợ phải nuôi con và chồng.
=> Từ tấm lòng thương vợ tới thái độ đối với xã hội, Tú Xương cũng chửi cả thói đời đen bạc.
c) Kết bài
– Khẳng định lại trị giá về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
– Liên hệ, phân bua ý kiến, suy nghĩ của bản thân về người phụ nữ trong xã hội ngày hôm nay.
Chi tiết nội dung phân tích xem lại phần soạn bài Thương vợ (Tú Xương) đã được học trên lớp.
Dàn ý phân tích bài Thương Vợ, mẫu 1:
1. Mở bài
– Thương vợ được viết khoảng năm 1896 – 1897. Bà Tú tên Phạm Thị Mẫn, là người vợ hiền thục đảm đang, tảo tần lo cho chồng con, nên tác giá rất quý trọng và có viết một số bài thơ về bà. Trong những bài thơ viết về vợ của Tú Xương, bao giờ ta cũng bắt gặp hình ảnh hai người: bà Tú hiện ra phía trước, ỏng Tú khuất ở phía sau, nhìn kĩ mới trông thấy và hiển hiện trong từng câu thơ. Đằng sau cốt cách khôi hài, trào phúng là cả một tấm lòng, không chỉ thương mà còn tri ân vợ.
Đặc biệt, bài Thương vợ thể hiện lòng thương quý và hàm ơn người vợ đảm đang, giàu đức hi sinh cho chồng con.
2. Thân bài
a. Việc mưu sinh vất cả của bà Tú
– Việc mưu sinh vất vả của bà Tú được diễn ta trong bốn câu đầu.
– Thời gian (quanh năm), công việc (kinh doanh), không gian (ở mom sông): quanh năm bà Tú miệt mài kinh doanh vất vả ở mom sông, tính liệu việc mưu sinh cho cả nhà và nuôi lũ con (năm con), lại nuôi luôn cá chồng (với một chồng). Lối nói úp mở vừa hóm hỉnh trong hai câu 1, 2 vừa nhấn mạnh lòng hàm ơn pha lẫn sự ăn năn và tỏ ý thương quý bà Tú.
– Câu 3 mượn hình ảnh con cò trong ca dao, có sử dụng giải pháp đảo ngữ (lặn lội thân cò để diễn tả việc kinh doanh vất vả của bà Tú, lặn lội cả những nơi vắng vẻ, nguy hiểm (nơi quãng vắng). Câu 4 tả cảnh bà Tú phải chen chúc trên mặt nước vào những buổi đò đông, kiêng kỵ mua bán thật tất bật, nhọc nhằn.
b. Vẻ đẹp của bà Tú
– Bà Tú là ngươi đảm dang, tháo vát, chu đáo với chồng con:
Nuôi đủ năm con với một chồng.
– Trong hai câu 5 và 6, Tú Xương một lần nữa cảm phục sự quên mình của vợ:
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
– Duyên một mà nợ hai nhưng bà Tú không một lời phàn nàn, lặng lẽ chấp nhận sự vất vả vì chồng con.
– Nắng mưa chỉ sự vất vả, năm, mười là số lượng phiếm chỉ để nói số nhiều, được tách ra tạo nên một thành ngữ chéo (“năm nắng mười mưa”), vừa nói lên sự vất vả gian truân, vừa thể hiện được đức tính chịu thương chịu thương chịu khó, tận tình vì chồng vì con của bà Tú.
c. Thói đời ăn ở bạc
Cha mẹ thói đời ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như không.
– Trong hai câu 7, 8, giọng thơ như nguyền rủa thói ăn ở bội bạc của chính thi sĩ. Nhìn ngoại hình, quả thực ông không những không chia sẻ với nỗi cực nhọc trong việc mưu sinh của gia đình, lại trở thành gánh nặng cho bà Tú, nên có cũng như không. Có vẻ như ông hờ hững, bội bạc đối với sự thực đáng chê trách.
– Lởi chửi trong hai câu kết là lời Tú Xương rủa mát mình nhưng lại mang ý nghĩa xã hội sâu sắc. Ông chửi “thói đời” bội bạc, vì thói đời là một nguyên nhân xâu xa khiến bà Tú phải khổ. Từ hoàn cảnh riêng, tác giả lên án thói đời bội bạc nói chung.
3. Kết bài
Xã hội xưa “trọng nam khinh nữ”, coi người phụ nữ là thân phận phụ thuộc. Một nhà nho như Tú Xương dám sòng phẳng với bản thân, với thế cuộc, dám tự thừa nhận mình là “quan ăn lương vợ”, không những đã biết trông thấy thiếu sót, mà còn dám tự nhận khuyết thiếu. Một con người như thế là một tư cách đẹp.
Dàn ý phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương, mẫu 2:
1. Mở bài
– Đôi nét về tác giả Trần Tế Xương: một tác giả mang tư tưởng li tâm Nho giáo, tuy thế cuộc nhiều ngắn ngủi
– Thương vợ là một trong số những bài thơ hay và cảm động nhất của Tú Xương viết về bà Tú
2. Thân bài
a. Hai câu đề
– Hoàn cảnh bà Tú: mang gánh nặng gia đình, quanh năm lặn lội “mom sông”
+ Thời gian “quanh năm”: làm việc liên tục, không trừ ngày nào, hết năm này qua năm khác
+ Địa điểm “mom sông”:phần đất nhô ra phía lòng sông không ổn định.
⇒ Công việc và hoàn cảnh làm ăn vất vả, xuôi ngược, không vững vàng, ổn định
– Lí do:
+ “nuôi”: săn sóc hoàn toàn
+ “đủ năm con với một chồng”: một mình bà Tú phải nuôi cả nhà, không thiếu cũng không dư.
⇒ Bản thân việc nuôi con là người thông thường, nhưng ngoài ra người phụ nữ còn nuôi chồng ⇒ hoàn cảnh oái oăm trái ngang
+ Cách sử dụng số đếm độc đáo “một chồng” bằng cả “năm con”, ông Tú nhận mình cũng là đứa con đặc biệt. phối hợp với cách ngắt nhịp 4/3 thể hiện nỗi cực nhọc của vợ.
⇒ Bà Tú là người đảm đang, chu đáo với chồng con.
b. Hai câu thực
– Lặn lội thân cò khi quãng vắng: có ý từ ca dao “Con cò lặn lội bờ sông” nhưng sáng tạo hơn rất nhiều (cách đảo từ lặn lội lên đầu hay thay thế con cò bằng thân cò):
+ “Lặn lội”: Sự lam lũ, cực nhọc, nỗi gian truân, lo lắng
+ Hình ảnh “thân cò”: gợi nỗi vất vả, đơn chiếc khi làm ăn ⇒ gợi tả nỗi đau thân phận và mang tình khái quát
+ “khi quãng vắng”: thời gian, không gian hẻo lánh rợn ngợp, chứa đầy những nguy hiểm lo lắng
⇒ Sự vất vả gian truân của bà Tú càng được nhấn mạnh thông qua nghệ thuật ẩn dụ
– “kiêng kỵ… buổi đò đông”: gợi cảnh chen lấn, xô đẩy, tranh giành ẩn chứa sự bất trắc
+ Buổi đò đông: Sự chen lấn, xô đẩy trong hoàn cranh đông đúc cũng chứa đầy những sự nguy hiểm, lo lắng
– Nghệ thuật đảo ngữ, phép đối, hoán dụ, ẩn dụ, sáng tạo từ hình ảnh dân gian nhấn mạnh sự lao động khổ cực của bà Tú.
⇒ Thực cảnh mưu sinh của bà Tú : Không gian, thời gian rợn ngợp, nguy hiểm đồng thời thể hiện lòng xót thương da diết của ông Tú.
c. Hai câu luận
– “Một duyên hai nợ”: ý thức được việc lấy chồng là duyên nợ nên “âu đành phận”, Tú Xương cũng tự ý thức được mình là “nợ” mà bà Tú phải gánh chịu
– “nắng mưa”: chỉ vất vả
– “năm”, “mười”: số từ phiếm chỉ số nhiều
– “dám quản công”: Đức hy sinh thầm lặng cao quý vì chồng con, ở bà quy tụ cả sự tảo tần, đảm đang, nhẫn nại.
⇒ Câu thơ vận dụng sáng tạo thành ngữ, sử dụng từ phiếm chỉ vừa nói lên sự vất vả gian lao vừa nói lên đức tính chịu thương chịu thương chịu khó, tận tình vì chồng vì con của bà Tú
d. Hai câu kết
-Bất mãn trước hiện thực, Tú Xương đã vì vợ mà lên tiếng chửi:
+ “Cha mẹ thói đời ăn ở bạc”: tố cáo hiện thực, xã hội quá bất công với người phụ nữ, quá bó buộc họ để những người phụ nữ phải chịu nhiều đắng cay vất vả
– Tự ý thức:
+ “Có chồng hờ hững”: Tú Xương ý thức sự hờ hững của mình cũng là một biểu hiện của thói đời
– Nhận mình có khuyết thiếu, phải ăn bám vợ, để vợ phải nuôi con và chồng.
→ Từ tấm lòng thương vợ tới thái độ đối với xã hội, Tú Xương cũng chửi cả thói đời đen bạc.
3. Kết bài
– Khẳng định lại những nét đặc sắc tiêu biểu về nghệ thuật làm nên thành công nội dung của tác phẩm
– Liên hệ, bộc bạch quan niệm, suy nghĩ của bản thân về người phụ nữ trong xẫ hội ngày hôm nay
Dàn ý phân tích Thương Vợ của Tú Xương, mẫu 3:
1. Mở bài
Giới thiệu bài thơ Thương vợ
– Ví dụ:
– Cuộc sống vợ chồng là một cuộc sống đầy trắc trở nhưng cũng rất hạnh phúc nếu như vợ chồng biết chia sẻ những công việc và khó khăn với nhau. Một trong những tác phẩm tác giả thể hiện tình acmr của mình đối với những vấn đề của vợ là tác phẩm thương vợ của Tú Xương. Tú Xương là một người tài giỏi nhưng thì hoài không đổ đạt, cuộc sống của ông và những con để do vợ ông tảo tần tạo nên. Để thể hiện sự khâm phục và hàm ơn của mình ông đã sáng tác nên bài Thương vợ.
2. Thân bài:
a. Hai câu đề “Quanh năm kinh doanh ở mom sông Nuôi đủ năm con với một chồng”
– trình bày công việc của Tú Bà, quanh năm, kinh doanh, mon sông: một công việc nhọc mệt, siêng năng và rất nguy hiểm
– Công việc làm tiên tục không ngơi nghỉ tại một nơi rất nguy hiểm
– Đã thế còn nuôi 5 con với chồng: sự tháo vác và khổ nhọc của Tú bà
b. Hai cậu thực “Lặn lội thân cò khi quãng vắng kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”
– sử dụng hình ảnh thân cò để nói lên hình ảnh người phụ nữ nhỏ bé
– Hai câu thơ còn thể hiện sự nguy hiểm của công việc mà Tú bà làm
– Nỗi gian truân, khổ cực của Tú bà
– Thể hiện tình cảm của tác giả đối với vợ
c. Hai câu luận “Một duyên hai nợ âu cũng đành phận Năm nắng mười mưa dám quản công”
– Tác giả thể hiện tình cảm với vợ, sự khổ cực bao nhiêu thì tác giả phải nỗ lực gấp nhiều lần hơn nữa
– Sự hi sinh, nhẫn nhịn thầm lặng của tú bà
– Tác giả thể hiện chung dung người phụ nữ Việt Nam
d. Hai câu kết “Cha mẹ thói đời ăn ở bạc Có chồng hờ hững cũng như không”
– Tác giả tự nhận xét mình
– Thể hiện sự bất công của xã hội đã khiến ông không thể gánh vác cùng vợ
d. Kết bài
Nêu cảm nhận của em về bài Thương vợ
– Ví dụ:
– Tú bà là hiện thân của hình tượng người phụ nữ Việt Nam, một con người chịu thương chịu thương chịu khó và yêu chồng con rất đỗi. từ đó còn thể hiện những vấn đề và tủi nhục của những người phụ nữ xưa.
Lời kết
Trên đây là mẫu dàn ý chi tiết cho đề văn phân tích nội dung bài thơ Thương vợ của Tú Xương do Đọc Tài Liệu tổng hợp và soạn lại phục vụ nhu cầu tham khảo của những em khi gặp đề bài này. Ngoài ra để củng cố tri thức về tác phẩm và cách thức triển khai bài phân tích, những em có thể tham khảo qua một số bài văn mẫu phân tích bài thơ Thương vợ hay. Chúc những em làm bài tốt !