11 Mẫu Dàn ý bài Tràng giang chi tiết nhất

Tràng giang là bài thơ ca hát non sông quốc gia thể hiện nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương tới da diết của thi sĩ. Đứng trước cảnh thiên nhiên rộng lớn, thi sĩ đã tức cảnh mà sinh tình, đó là tình cảm thực tình với quê hương quốc gia của thi sĩ. Vậy sau đây là 11 mẫu dàn ý Tràng giang chi tiết nhất, mời những bạn lớp 11 cùng đón đọc bài viết dưới đây nhé.

Dàn ý phân tích nhan đề Tràng giang

Dàn ý số 1

I. Mở bài

Giới thiệu vấn đề: Tràng giang là bài thơ tiêu biểu của Huy Cận được sáng tác trong giai đoạn này. Đặc biệt, ngay nhan đề Tràng giang cùng lời đề độc đáo đã góp phần dẫn dắt, định hướng đồng thời hấp dẫn người đọc phân tích, khám phá tác phẩm.

II. Thân bài

1. Nhan đề

– Nhan đề “Tràng giang” không chỉ góp phần hé mở nội dung bài thơ mà tràng giang còn chứa đựng được bao tâm sự, nỗi niềm thầm kín của Huy Cận về thế cục thế sự.

– Nhan đề “Tràng giang” với vần “ang” ở hai tiếng đã góp phần gợi mở xúc cảm chủ đạo của bài thơ, mang tới cho bài thơ ấn tượng trước tiên về sự u buồn dằng dai, nặng nề luôn da diết

Tràng giang lại gợi ra không gian vô tận, mênh mông cả về chiều dài và chiều rộng của con sông
Vần “ang” kéo dài vô tận như nỗi niềm sầu muộn, suy tư của Huy Cận khi đứng trước sự mênh mông, vô định của dòng sông.

– Nhan đề “tràng giang” tuy ngắn gọn nhưng lại làm vượt bậc được những nội dung, tư tưởng, xúc cảm chủ đạo được gửi gắm trong bài thơ.

2. Lời đề từ

Lời đề từ của bài Tràng giang “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài” như một lời tâm sự đầy da diết nhưng lại có thể ẩn chứa nhiều ngụ ý sâu sắc về nội dung và nghệ thuật.
Không gian gợi mở ra trước mắt người đọc là diện không gian lớn, choáng ngợp với tầm vóc của vũ trụ.
Lời đề từ của bài thơ đã thể hiện được tâm trạng suy tư, sầu muộn của Huy Cận về sự nhỏ bé của con người trước vũ trụ rộng lớn.
Bộc lộ nỗi khắc khoải không gian của hồn thơ Huy Cận

III. Kết bài

Có thể thấy với nhan đề và lời đề từ đầy tinh tế, độc đáo đã thể hiện được cái tài hoa của Huy Cận, đồng thời bộc lộ được cảm hứng, tư tưởng trung tâm của bài thơ Tràng giang.

Dàn ý số 2

I. Mở bài:

– Tràng Giang là một bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ của Huy Cận.

– Bài thơ thể hiện nỗi buồn, nỗi đơn chiếc trước vũ trụ rộng lớn, trong đó thấm đượm tình người tình đời, lòng yêu quê hương tha thiết.

– Bài thơ có nhan đề và lời đề từ vô cùng độc đá.

II. Thân bài

* Ý nghĩa nhan đề:

– Gọi Tràng Giang để tránh trùng lặp với Trường Giang, con sông dài trong thơ đường.

– Tràng Giang gợi hình ảnh mênh mông sông nước, dòng sông được mở rộng vô bờ.

– Nhan đề vừa gợi ra ấn tượng khái quát và trọng thể, vừa có chút cổ điển.

=>Tràng Giang gợi âm hưởng dài, rộng, ngân vang trong lòng người đọc, ánh lên vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại.

* Ý nghĩa lời đề từ:

– Thể hiện nội dung tư tưởng và ý đồ của tác giả.

Nỗi buồn trước cảnh vũ trụ mênh mông.
Hình ảnh của thiên nhiên rộng lớn, nỗi niềm của cái tôi.

– Lời đề từ chính là quang cảnh để tác giả triển khai toàn bộ cảm hứng.

III. Kết bài:

Ngay ở nhan đề và lời đề từ của tác phẩm đã gợi sự ấn tượng đối với người đọc và mạch xúc cảm cho cả bài thơ.

Xem thêm: Top 19+ mẫu Phân tích Tràng giang lớp 11 chi tiết nhất

Dàn ý phân tích Tràng giang

Dàn ý số 1

I. Mở bài:

Giới thiệu những nét chính về tác giả Huy Cận (đặc điểm tiểu truyện, con người, những sáng tác tiêu biểu, đặc điểm sáng tác,…)
Giới thiệu khái quát về bài thơ “Tràng giang” (hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, khái quát những nét cơ bản về trị giá nội dung và trị giá nghệ thuật,…)

II. Thân bài:

* Nhan đề và câu thơ đề từ

– Nhan đề:

Một từ Hán Việt mang sắc thái cổ kính, với tức là sông dài.
Sử dụng hai vần vần mở, có độ vang, độ ngân xa liên tục nhau, gợi lên hình ảnh một con sông vừa dài vừa rộng.

– Câu thơ đề từ: Khái quát một cách ngắn gọn, đầy đủ tình và cảnh trong bài thơ

* Khổ 1

– Câu thơ mở đầu khổ thơ thứ nhất đã mở ra một hình ảnh sông nước mênh mang.

→ Từ “điệp điệp” gợi lên hình ảnh những đợt sóng cứ nối đuôi nhau vỗ vào bờ không ngừng nghỉ, không dứt, tô đậm thêm không gian rộng lớn, mênh mông.

– Hình ảnh: con thuyền xuôi mái nước gợi lên sự nhỏ nhoi

→ Hình ảnh đối lập giữa không gian sông nước mênh mông với hình ảnh con thuyền nhỏ bé càng gợi lên trong chúng ta sự đơn chiếc, le loi.

– Hai câu cuối:

Thuyền và nước như có một nỗi buồn chia lìa đang đón đợi, cho lòng “sầu trăm ngả”. Đặc biệt, giữa cảnh sông nước mênh mông ấy,
Hình ảnh “củi một cành khô lạc mấy dòng” gợi lên trong lòng người đọc khiếp sợ khôn nguôi về cõi nhân sinh, lạc lõng, trơ tráo, không biết rồi sẽ trôi dạt về đâu

→ Trong khổ thơ thứ nhất, nếu như ví dòng tràng giang là dòng đời vô tận thì hình ảnh con thuyền, cành củi khô chính là hình ảnh tượng trưng cho kiếp người nhỏ nhoi, vô định, đồng thời gợi lên nỗi buồn không nguôi, không dứt của tác giả.

* Khổ 2

– Hai câu thơ đầu đã vẽ nên một không gian hoang vắng, hiu quạnh:

Nghệ thuật đảo ngữ cùng từ láy “lơ thơ”, “quạnh vắng” đặc biệt gợi cảm đã gợi lên sự thưa thớt, hoang vắng, lạnh lẽo
Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều” là câu thơ có rất nhiều cách hiểu nhưng dẫu hiểu theo cách nào thì câu thơ vẫn gợi lên trong lòng người đọc nỗi buồn, sự hoang vắng, tàn tạ, thiếu vắng đi sự sống của con người

– Hai câu sau, không gian như được mở rộng cả về bốn phía làm cho cảnh vật vốn đã vắng vẻ lại càng thêm cô liêu và tĩnh mịch hơn, từ đó gợi lên cả nỗi buồn, sự đơn chiếc tới tột cùng của lòng người

* Khổ 3

– Hình ảnh “bèo dạt về đâu hàng nối hàng”: gợi lên hình ảnh về kiếp người, cõi nhân sinh trôi nổi, không biết rồi sẽ đi đâu, về đâu.

– Nghệ thuật phủ định được lặp lại: “không một chuyến đò ngang”, “không cầu”.

→ Ở nơi đây không có bất cứ thứ gì gắn kết đôi bờ với nhau, nó thiếu đi dấu vết của sự sống, của bóng hình con người và hơn hết là tình người, mối giao hòa, thân tình giữa con người với nhau

* Khổ 4

– Hai câu thơ đầu khổ thơ: Vẽ nên một bức tranh thiên nhiên chiều tà với vẻ đẹp hùng vĩ, nên thơ.

Hình ảnh những đám mây trắng cứ hết lớp này tới lớp khác tiếp nối nhau “đùn” lên dưới ánh nắng chiều như tạo nên những quả núi dát bạc.
Hình ảnh cánh chim xuất hiện như ánh lên một tia rét mướt cho cảnh vật song nó vẫn không làm vơi đi nỗi buồn trong sâu thẳm tâm hồn của thi sĩ.

– Hai câu thơ cuối đã thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết, cháy bỏng của tác giả

Hình ảnh “dờn dợn vời con nước” không chỉ tả những đợt sóng lan xa mà hơn thế nó còn gợi lên cảm giác buồn nhớ tới vô tận của thi sĩ – nỗi buồn của người xa xứ đang nhớ quê hương da diết.
Câu thơ cuối đậm chất cổ điển khép lại bài thơ đã diễn tả một cách trung thực và rõ nét niềm thương nhớ quê hương quốc gia của thi sĩ

III. Kết bài:

Khái quát những nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài thơ và những cảm nhận của bản thân.

Xem thêm: Phân tích tác phẩm thương vợ lớp 11 hay nhất

Dàn ý số 2

I. Mở bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm
“Lời vô vọng là lời ca hay nhất
Tiếng nấc kia chứa tuyệt bút muôn thuở”
(Muytxe)

Những cảnh đẹp nhất lại mang nỗi sầu buồn khôn xiết, những câu thơ buồn nhất lại chạm tới tâm hồn con người một cách thấm thía nhất. Nói về thi sĩ của nỗi buồn, có nhẽ không ai vượt qua được Huy Cận. Nói về bài thơ buồn nhất của Thơ mới, của thơ ca không thể không có “Tràng giang”.

II.Thân bài

1.Khái quát

Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác
Nội dung, nhan đề

Được chấp bút vào một buổi chiều mùa thu năm 1939 khi Huy Cận vừa tròn 20 tuổi, “Tràng Giang” tiêu biểu nhất cho hồn thơ Huy Cận.

Lê Duy từng nhận xét:

“Là tràng giang- khổ nào cũng dập dềnh sóng nước
Là tâm trạng, khổ nào cũng lặng lẽ u buồn.”

“Tràng giang” trước hết là bức tranh về “trời rộng sông dài”, là cái mênh mông của sông nước muôn thuở của quê hương quốc gia Việt. Ngay tên nhan đề bài thơ: hai chữ “Tràng giang” mang sắc thái cổ kính từ xưa vọng về. “Tràng giang” chứ không phải “trường giang” bởi vần “ang” mới gợi sự mênh mang vô tận, lan ra bờ bãi ngút nghìn. Nhưng sẽ cảnh có cảnh đó nếu như tình không trĩu nặng và ưu sầu tới thế. Trong cảnh là tình, tình hòa vào cảnh để làm nên những phong cảnh tuyệt bút và tình cảm tuyệt mĩ.

2. Phân tích

a) Khổ 1: Nỗi buồn thân phận trước dòng nước mênh mang

Câu 1: “Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp”

Hai từ “điệp điệp”: láy lại khiến cho nỗi buồn con người thấm vào sóng nước. Ta có cảm giác như không chỉ thấy sóng trên tràng giang mà còn thấy sóng lòng trào dâng lên không dứt, mênh mang, hòa cùng sóng nước vỗ mãi tới tận chân trời.

Câu 2: “Con thuyền xuôi mái nước song song”:

Sóng nước dập dềnh, trải dài xa mãi, thinh lặng khó nói lên lời. Đó phải chăng là nỗi buồn cho thân phận nổi trôi vô định.

Câu 3: “Thuyền về nước lại sầu trăm ngả”

Hình ảnh “thuyền về nước lại” dẫu là sự vận động trái chiều của cảnh vật hay là thuyền về nước thêm sầu vẫn là “sầu trăm ngả”, sự hoang mang.

Câu 4: “Củi một cành khô lạc mấy dòng”

Cành củi của cuộc sống đời thường được tác giả “ứng hiện” trong một “Tràng giang” đậm chất Đường thi. “Củi” chứ không phải hoa, bèo, gỗ, … “Củi” đi với “một” mà thêm lẻ bóng, đơn chiếc. “Củi” đi với “cành khô” mà càng khô khốc, tang thương. “Củi” trong “lạc mấy dòng” mà thêm trơ tráo vô định. “Củi một cành khô lạc mấy dòng” thực sự là một cơn sóng đơn chiếc, hiu quạnh, vô định trào trực xô lên trong lòng người. Từ cây cối xanh tươi trên nghìn tới cành củi khô gầy guộc là mấy lần thân phận cỏ cây khô héo, vùi dập, thay đổi để có những câu thơ “kêu giòn và lay động” như thế.

Tràng giang giờ đây khi còn là cảnh dòng sông mùa nước lũ nữa mà thực sự là dòng đời ngầu đục. Con người đầy lạc lõng, ưu tư, băn khoăn trước cđ- đó cũng là tâm trạng của lớp trí thức bấy giờ.

b) Khổ 2: Nỗi buồn thân phận nhân lên thành nỗi đơn chiếc rợn ngợp khi đứng trước trời rộng sông dài.

2 câu đầu: “Lơ thơ cồn nhỏ… chợ chiều”

Nỗi buồn lan tỏa, mơ hồ hòa trong cái quạnh quẽ, hiu hắt của “Lơ thơ cồn nhỏ, gió quạnh vắng”. Từ nỗi niềm trơ tráo buồn bã đó, thi sĩ đi tìm tương đối ấm của cuộc sống: “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”. “Đâu đó” hay “đâu có”? Nhưng dù sao cũng đều rất xa xôi, mơ hồ. Tiếng chợ chiều góp vui mà lại càng tăng cảm giác tẻ nhạt, quạnh vắng, quạnh vắng hơn. Muốn nghe âm thanh cuộc sống nhưng tất cả đều trở nên hoang vu, muốn chút sắp gũi mà càng thêm cách chia. vì vậy sầu buồn càng thêm man mác…

2 câu cuối: “Nắng xuống… bến cô liêu”

Không gian được đẩy cao và mở rộng đột ngột, trải ra tới vô cùng khi thi sĩ hạ hai câu tuyệt bút. Từng vạt nắng từ trời cao rọi xuống làm nên những khoảng sâu thăm thẳm trên bầu trời. Tác giả sử dụng chữ “sâu” chứ không phải chữ “cao”, bởi đó không chỉ là chiều kích không gian mà còn gợi lên nỗi buồn không đáy của lòng người.

c) Khổ 3: nỗi đơn chiếc, sầu buồn về sự trôi nổi, lênh đênh vô định kiếp người

Hai câu thơ: “Mênh mông… niềm thân tình”

Không có một chuyến đò, không có một chiếc cầu nhỏ nối giữa hai bờ. Một loạt từ “không” xuất hiện liên tục đã phủ định tất cả những gì là gắn kết, chỉ còn những trống vắng vô cùng: hai bờ bên là những toàn cầu xa lạ. Chỉ có “bờ lau tiếp bãi vàng” và những cánh bèo mặt nước lênh đênh đang trôi dạt về đâu. Ấn tượng về sự tan tác, chia lìa lại càng được tô đậm bằng hình ảnh những cánh bèo mặt nước trôi nổi.

d) Khổ cuối: nỗi buồn lữ thứ trước cảnh hoàng hôn rợn ngợp

2 câu đầu: không gian rộng lớn hùng vĩ, khoáng đạt vô cùng của buổi hoàng hôn

Thiên nhiên tạo vật bộc lộ những vẻ đẹp tới lạ thường: Những buổi chiều mùa hạ, mây trắng như những búp bông bung nở trên trời cao, ánh nắng buổi chiều trước khi vụt tắt thường rực sáng nên chiếu vào những núi, những mây chồng chất lên nhau khi nào lung linh như những núi bạc. Một vẻ khoáng đạt hoành tráng, mĩ lệ.

So sánh với câu thơ Lí Bạch: “Cô phàm viễn ảnh bích không tận/ Duy kiến trường giang thiên tế lưu”, câu thơ của Bà Huyện Thanh Quan :“nghìn mai gió cuốn chim bay mỏi”. Huy Cận cũng có rất nhiều lúc như để tấm lòng ở nước non xưa, ở chốn vũ trụ thanh cao, song chính nỗi đau của ông nhói lên ở những cảnh đời hiện tại

Hai từ “dợn dợn” gợi cảm giác đã đồng nhất những con sóng đang trào lên trên dòng trường giang với những con sóng gợn ngợp trong lòng tác giả.

Hai câu thơ gợi nhớ tới ý thơ của Thôi Hiệu: “Nhật mộ hương quan hà xứ thị/ Yên ba giang thượng sử nhân sầu”. Nhưng nếu như người xưa nhìn khói sóng trên sông mà nhớ quê thì Huy Cận không cần chất xúc tác đó. Rõ ràng nỗi buồn không phải từ ngoại cảnh vào mà là nỗi buồn nội tâm con ng tràn ra không dứt. Người xưa xa quê mà nhớ quê còn Huy Cận đang đứng trước quê hương quốc gia mà vẫn rưng rưng một nỗi nhớ nhà. Vì sao vậy? Đó không chỉ là nhớ về 1 vùng quê mà đó là tâm trạng của 1 lớp thế hệ trẻ khi quốc gia đang chìm trong nô lệ.

Trong khi Thế Lữ, Chế Lan Viên chọn lựa cách sống trong một cõi mộng với “tiếng sáo thiên thai”, với “tinh cầu lạnh giá trơ trọi giữa vườn xa”, khi Vũ Hoàng Chương chìm đắm trong thuốc phiện và xa hoa thì “Tràng Giang” của Huy Cận thực sự là “bài ca giang san quốc gia, dọn đường cho lòng yêu giang sơn Tổ quốc” (Xuân Diệu)

3. Đánh giá

Bài thơ có sự phối hợp tuyệt diệu giữa cảnh và tình, hai mà như một, không chỉ gợi lên cảnh sông nước đất Việt mà còn là nỗi niềm của người con trước giang san quốc gia.
Nghệ thuật: Bài thơ là sự phối hợp hài hòa giữa cổ điển và hiện đại. Hình ảnh thơ không gọt giũa, dụng công mà vẫn có sức gợi tới khôn xiết. Chất Đường thi của Thôi Hiệu thuở trước giờ đã trở thành chất lãng mạn của Huy Cận ngày ngày hôm nay rồi.

III. Kết bài

Tổng kết lại, nêu cảm tưởng

Dàn ý phân tích khổ 1 Tràng Giang

Dàn ý số 1

I. Mở bài:

Giới thiệu về tác giả Huy Cận và tác phẩm Tràng giang
Khổ thơ đầu mở ra nỗi sầu nhân thế của tác giả với không gian thiên nhiên vô tận.

II. Thân bài:

* Hoàn cảnh sáng tác bài thơ

– Khi tác giả đứng trước sông Hồng vào một chiều thu năm 1939, khi tròn hai mươi tuổi, ở bờ Nam bến Chèm, cùng nỗi sầu vô tận trong tâm hồn.

* trị giá nội dung

Hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, đẹp đẽ của quê hương, ẩn sau nỗi buồn là tình yêu quê hương tha thiết.
Hiện lên đối lập giữa không gian rộng lớn của thiên nhiên, vũ trụ mênh mông là cái tôi nhỏ bé, đơn chiếc, lạc lõng.
Nỗi buồn, đơn chiếc, sầu muộn vô cùng của con người trước thiên nhiên mênh mông.

=> Tác giả thể hiện niềm khát khao được hòa nhập với con người, với thiên nhiên, kín đáo đặt trong đó tình yêu quốc gia (khi con người sống giữa quê hương mà cảm thấy trơ tráo, lạc lõng, đơn chiếc trên chính quê hương ấy => xúc cảm của người dân mất nước).

* trị giá nghệ thuật:

Bài thơ được phối hợp giữa lối thơ cổ điển và hiện đại, thể thơ thất ngôn, chất thơ Đường nhưng được phối hợp với cái tôi của thơ mới.
Hình ảnh được gợi lên trong thơ vô cùng trong sáng, giàu xúc cảm.
Chất thơ Đường thấm đượm từ nhan đề, thể thơ, thi tứ (sự lẻ loi của con người trước tạo vật, vũ trụ to lớn), những văn pháp nghệ thuật như đối ngẫu, song đối.

* Phân tích khổ 1:

– Tác giả đứng trên bờ sông nhìn xuống dòng nước mênh mông của sông Hồng, tạo nên những hình ảnh vừa trung thực lại vô cùng giàu sức gợi.

Một dòng sông lững lờ trôi với những cơn sóng gợn, với chiếc thuyền nhỏ và một cành củi khô giữa dòng.
Hình ảnh “sóng gợn”: gợi lên hình ảnh sống nước mênh mang, những con sóng gợn lăn tăn vỗ lên mặt sông => Nỗi buồn chập chùng trong lòng người thi sĩ.
Hai từ “tràng giang”: là từ Hán Việt, với hai âm “ang” tạo nên tiếng vọng cho câu thơ, vừa gợi lên một dòng sông dài rộng và cổ kính.
Từ láy “điệp điệp”: Những con sóng cứ nối nhau liên tục =>Nỗi buồn miên man, không nguôi trong lòng tác giả, một nỗi buồn cụ thể.

– Một con thuyền xuất hiện giữa dòng nước mênh mông

+ Con thuyền không đảo chèo, ngược sóng mà buông thõng mái chèo, “xuôi mái”, thụ động, mặc dòng nước đưa đẩy.

=> Con thuyền xuất hiện thật nhỏ bé giữa dòng sông, lênh đênh và vô định.

=> Nghệ thuật đối “điệp điệp –song song”: gợi lên nỗi buồn nhân thế đang lan trong tâm hồn Huy Cận, chính ông cũng như con thuyền kia, trơ tráo giữa sóng nước thế cục, buông xuôi, mặc cho dòng đời xô đẩy.

– Hình ảnh “Thuyền về … ngả”:

Hình ảnh thường xuất hiện trong thơ văn
Thuyền và nước tưởng gặp nhau, hứa hứa cùng nhau nhưng ở đây, sự gặp gỡ chỉ là phút chốc, để rồi lại chia lìa đôi ngả.
Hình ảnh “thuyền về nước lại”: gợi lên cảnh chia li, xa rời.
“Sầu trăm ngả”: Mối sầu muôn dặm, to lớn, rộng khắp.

– Hình ảnh “Củi …mấy dòng”:

trước tiên là nghệ thuật đảo ngữ để nhấn mạnh hình ảnh cành củi khô giữa dòng nước.
Nhấn mạnh sự nhỏ bé, đơn độc của một cành củi nhỏ giữa sóng nước mênh mông.
“Cành củi khô”: Gợi lên sự khô héo, không còn sức sống lại ít ỏi
“Mấy dòng”: Vừa gợi lên cảnh sông nước mênh mông, vừa gợi lên hình ảnh của dòng đời, vô số bước đường đi nhưng không biết chọn lựa hướng nào mà bước tới.

=>Một cành củi khô lạc lõng giữa dòng nước mênh mông => Con người trơ tráo giữa thế cục, mang trong mình nỗi sầu muộn không nguôi.

– Tác giả đã sử dụng hiệu quả những phép đối trong khổ thơ (buồn điệp điệp – nước song song, sầu trăm ngả- lạc mấy dòng) cùng những từ láy => tạo nên sự tương phản lớn giữa cá thể lẻ loi, đơn chiếc với vũ trụ mênh mông.

* Kết luận chung:

Khổ thơ gợi lên nỗi buồn sâu lắng của tác giả trước quang cảnh thiên nhiên hùng vĩ, gợi lên sự chia ly, xa rời giữa những con người, không có sự giao hoa, đặc biệt tác giả muốn nhận mạnh nỗi buồn về kiếp người nhỏ bé, lênh đênh, vô định trước thế cục.
Nghệ thuật: Huy Cận đặc biệt sử dụng thành công những hình ảnh gợi tả, cách gieo vần nhịp nhàng.

III. Kết bài:

– Khẳng định lại ý nghĩa của khổ thơ.

Dàn ý số 2

1. Mở bài

Giới thiệu về tác giả Huy Cận và bài thơ Tràng giang.
Dẫn dắt vào vấn đề: khổ thơ thứ nhất trong bài Tràng giang.

2. Thân bài

a. Khái quát chung

– Với nhan đề, thi sĩ đã khéo gợi lên một vẻ đẹp cổ điển lại hiện đại:

– “Tràng giang” gợi hình ảnh một con sông dài, rộng lớn.

Tác giả đã sử dụng từ Hán Việt để gợi không khí cổ kính trang nghiêm. Tác giả còn sử dụng từ biến âm “tràng giang” thay cho “trường giang”, hai âm “ang” đi liền nhau đã gợi lên trong người đọc cảm giác về con sông, không chỉ dài vô cùng mà còn rộng mênh mông, bát ngát.
Câu thơ đề từ “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài” gợi nỗi buồn sâu lắng trong lòng người đọc. Đồng thời cho người đọc thấy rõ hơn xúc cảm chủ đạo của tác giả xuyên suốt tác phẩm. Đó là tâm trạng “bâng khuâng”; nỗi buồn mênh mang, không rõ nguyên cớ nhưng da diết, khôn nguôi. Đó còn là không gian rộng lớn “trời rộng sông dài” khiến hình ảnh con người càng trở nên nhỏ bé, lẻ loi, tội nghiệp.

→ Bài thơ diễn tả tâm trạng, xúc cảm của thi nhân khi đứng trước cảnh sông nước mênh mông trong một buổi chiều đầy tâm sự.

b. Phân tích khổ thơ thứ nhất của bài

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp: “gợn” gợi nỗi buồn của con sóng, giữa dòng sông rộng lớn, làn sóng buông trôi lững lờ từng gợn lăn tăn tạo cảm giác buồn. Nỗi buồn trùng điệp, man mác lòng người thi sĩ.
Con thuyền xuôi mái nước song song: Giữa dòng tràng giang rộng lớn đó là hình ảnh một con thuyền trôi lững lờ rẽ nước thành hai đường thẳng song song như nỗ lực xé tan cái tĩnh lặng, cái yên bình để trở nên nở rộ hơn, có sức sống hơn nhưng trong quang cảnh tĩnh mịch này thì đó nhường nhịn như là điều không thể.
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả: Khi con thuyền trôi đi xa, đường thẳng song song bị tách lại trở về như cũ, nối lại thành một, mặt nước lại sầu thẳm, dù có chảy về trăm ngả vẫn mang trong mình nỗi buồn.
Củi một cành khô lạc mấy dòng: Đảo ngữ (đảo vị trí những thành phần chủ ngữ với nhau: một cành củi khô → củi một cành khô) nhấn mạnh vào hình ảnh cành củi đơn độc đang một mình xiêu dạt trên dòng sông rộng lớn không biết đi đâu về đâu giống như tâm trạng của con người lúc bấy giờ khi quốc gia đang bị quân giặc xâm chiếm.

→ Bốn câu thơ mở ra bức tranh dòng sông yên lặng, tĩnh mịch nhưng đượm buồn, nỗi buồn tuy man mác nhưng lại vô cùng dằng dai.

3. Kết bài

Nêu nhận xét, cảm nhận khái quát về khổ thơ thứ ba
Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ và liên tưởng của mỗi tư nhân

Xem thêm: Phân tích khổ thơ đầu bài thơ Tràng giang của Huy Cận

Dàn ý phân tích khổ 2 Tràng giang

a) Mở bài

Giới thiệu đôi nét về tác giả và tác phẩm:
Dẫn dắt vào vấn đề: Khổ hai bài thơ đã tái tạo lên một quang cảnh cồn bến hoang vắng trong nắng chiều, tô đậm thêm nỗi đơn chiếc của con người.

b) Thân bài

* Khái quát chung

– Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác vào một buổi chiều thu vào năm 1939, Huy Cận đứng ở bờ Nam bến Chèm bên sông Hồng ngắm cảnh không gian mênh mang và nghĩ về kiếp người nhỏ bé, trôi nổi, vô định.

– trị giá nội dung: Bài thơ diễn tả tâm trạng, xúc cảm của thi nhân khi đứng trước cảnh sông nước mênh mông trong một buổi chiều đầy tâm sự.

– Ý nghĩa nhan đề:

“Tràng giang” gợi hình ảnh một con sông dài, rộng lớn.
Tác giả đã sử dụng từ Hán Việt để gợi không khí cổ kính trang nghiêm. Tác giả còn sử dụng từ biến âm “tràng giang” thay cho “trường giang”, hai âm “ang” đi liền nhau đã gợi lên trong người đọc cảm giác về con sông, không chỉ dài vô cùng mà còn rộng mênh mông, bát ngát.

– Câu thơ đề từ: “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài” gợi nỗi buồn sâu lắng trong lòng người đọc. Đồng thời cho người đọc thấy rõ hơn xúc cảm chủ đạo của tác giả xuyên suốt tác phẩm. Đó là tâm trạng “bâng khuâng”; nỗi buồn mênh mang, không rõ nguyên cớ nhưng da diết, khôn nguôi. Đó còn là không gian rộng lớn “trời rộng sông dài” khiến hình ảnh con người càng trở nên nhỏ bé, lẻ loi, tội nghiệp.

* Phân tích khổ 2 bài thơ Tràng giang

Luận điểm 1: quang cảnh cồn bến hoang vắng trong nắng chiều

– Nỗi lòng thi sĩ được gợi mở nhiều hơn qua hình ảnh quạnh vắng của không gian lạnh lẽo:

“Lơ thơ cồn nhỏ gió quạnh vắng
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều

Góc nhìn của nhân vật trữ tình lúc này bao quát hơn, rộng hơn khi từ cảnh sông Hồng chuyển sang không gian mênh mông của trời đất, bờ bến. Đó là một không gian vắng lặng, yên tĩnh: có cảnh vật (cồn, gió, làng, chợ…) nhưng cảnh vật lại quá ít ỏi, nhỏ nhoi (nhỏ, xa, vãn…)
Từ láy “lơ thơ” diễn tả sự thưa thớt, rời rạc của những cồn đất nhỏ nhoi mọc lên giữa dòng tràng giang. Trên những cồn đất nhỏ đó, mọc lên những cây lau, sậy, khi gió thổi qua thì âm thanh phát ra nghe man mác, nghe “quạnh vắng” não ruột.
Có âm thanh nhưng âm thanh ấy lại phát ra từ ngôi “chợ chiều” đã “vãn” mà làng lại xa nên không đủ sức làm cho cảnh vật sinh động, có hồn.
Chỉ một câu thơ mà mang nhiều sắc thái gợi lên âm thanh xa xôi, không rõ rệt: “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”

– “Đâu tiếng làng xa” có thể là nghi vấn “đâu” như một nỗi niềm khát khao, mong mỏi của thi sĩ về một tí sự hoạt động, âm thanh sự sống của con người.

Cũng có thể là “đâu có”, một sự phủ định hoàn toàn, vì chung quanh đây không hề có chút gì sống động để xua bớt cái tịch liêu của thiên nhiên. Tất cả vẫn chỉ là sự lặng im bao trùm lên dòng chảy tràng giang.

Luận điểm 2: Tâm trạng của thi nhân.

– Hai câu thơ tiếp theo, không gian được mở ra bát ngát:

Nắng xuống, trời lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”

+ Huy Cận đã vẽ nên một quang cảnh không gian ba chiều rộng lớn: có chiều cao (nắng xuống, trời lên), có chiều rộng (trời rộng) và cả chiều dài (sông dài), thậm chí là có cả độ “sâu”.

-> Vũ trụ thì mênh mông, vô tận, còn con người thì quá nhỏ bé, cô độc lẻ loi.

+ thi sĩ nhìn lên bầu trời và thấy bầu trời “sâu chót vót”:

Cách sử dụng từ thật độc đáo vì thi sĩ không sử dụng từ “cao” mà sử dụng từ “sâu”.
“Cao” chỉ độ cao vật lý của bầu trời, còn “sâu” không chỉ diễn tả được độ cao vật lí mà còn diễn tả được sự rợn ngợp trước không gian ấy.

-> Đó chính là sự rợn ngợp trong tâm hồn của thi nhân trước cái vô cùng của vũ trụ.

=> Cách sử dụng từ hết sức mới lạ bởi tác giả đã lồng chiều cao vào chiều sâu; ông đang ngắm cảnh bầu trời cao “chót vót” dưới mặt nước “sâu” thăm thẳm. Không gian càng rộng, hình ảnh con người lại càng nhỏ bé, cô độc, lẻ loi tới tội nghiệp.

+ Hình ảnh “bến cô liêu” với âm hưởng man mác của hai chữ “cô liêu” ấy, một lần nữa lại gợi ra một nỗi buồn nhân thế, nỗi buồn về sự sống quá nhỏ nhoi, rất hữu hạn trong thiên nhiên, mà vũ trụ thì cứ mở ra mãi tới vô tận, vô cùng.

=> Không gian càng vắng lặng rộng lớn mênh mông thì hình ảnh con người càng đơn chiếc tới tột cùng. Nỗi buồn lan tỏa khắp không gian, bao trùm lên cảnh vật.

=> Khổ thơ thứ hai cho ta thấy được tâm trạng buồn bã, băn khoăn, ngờ ngạc trước những ngã rẽ của thế cục. Thi nhân cảm nhận rõ sự nhỏ bé, lẻ loi, cô độc của một kiếp người giữa dòng đời rộng lớn. Đây không phải là nỗi buồn của tư nhân ông mà là xúc cảm chung của cả một thế hệ, đặc biệt là giới văn nghệ sĩ đầu thế kỉ XX.

* Đặc sắc nghệ thuật

– Bài thơ là sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa văn pháp cổ điển và hiện đại:

Cổ điển ở thể thơ, cách đặt nhan đề, văn pháp “tả cảnh ngụ tình”.
Còn hiện đại trong việc xây dựng thi liệu, đặc biệt là cách sử dụng từ mới lạ “sâu chót vót”.

– Sử dụng từ ngữ chọn lựa lọc đắt giá, giàu trị giá gợi hình biểu cảm.

– Ngắt nhịp thơ hiệu quả.

c) Kết bài

Khái quát trị giá nội dung khổ thơ thứ hai bài Tràng giang
Nêu cảm nhận của em.

Xem thêm: Phân tích khổ thơ thứ hai bài Tràng Giang của Huy Cận

Dàn ý 2 khổ đầu bài Tràng giang

I. Mở bài: giới thiệu 2 khổ thơ đầu của bài thơ Tràng giang

II. Thân bài: phân tích 2 khổ thơ cuối của bài thơ Tràng giang

1. Khổ 1: bức tranh thiên nhiên mênh mang, vô tận

Những vòng nước xô đuổi nhau tới tận chân trời
Qua khổ thơ còn thể hiện nỗi buồn miên man của tác giả
Sự trôi nổi, phó mặc của tác giả trên dòng sông hữu tình
Tâm trạng chia ly, tán tác

2. Khổ 2: không gian và thời gian qua bài thơ

Không gian hoang vắng, quạnh vắng
Không gian vắng lặng, tĩnh mịch
Không gian được đẩy vô tận
Cảnh vật khiến con người trở nên nhỏ bé

III. Kết bài: nêu cảm nhận của em về 2 khổ đầu bài thơ Tràng giang

Dàn ý khổ 4 Tràng giang

I. Mở bài: giới thiệu khổ thơ cuối của bài thơ Tràng giang

II. Thân bài: phân tích khổ thơ cuối bài Tràng Giang

1. Hai câu đầu: màu sắc cổ điển của những hình ảnh thiên nhiên

những hình ảnh mây, núi, gió được thể hiện rất rõ và vượt bậc qua đoạn thơ
Hình ảnh lớp mây thể hiện nỗi buồn của tác giả vô bờ
Hình ảnh cánh chim lẻ loi, thể hiện nỗi buồn của tác giả thêm sâu nặng
Hình ảnh cánh chim không chỉ báo hiệu hoàng hôn mà còn chỉ cái tôi nhỏ nhoi, cô đọng của tác giả

2. Hai câu cuối:

thi sĩ có cảm giác nhớ quê hương khi đứng trước cảnh thiên nhiên
Nỗi buồn của Huy Cận được thể hiện rất sâu sắc và vượt bậc
Khát vọng sự đẹp đẽ, tươi đẹp về quê hương quốc gia, góp sức mình cho quê hương, quốc gia

III. Kết bài: nêu cảm nhận của em về khổ thơ cuối của bài Tràng giang

Ví dụ:

Khổ thơ cuối bài thơ Tràng giang thể hiện cảnh núi non hùng vĩ của sông nước. không những thế còn thể hiện cái tôi nhỏ nhoi của tác giả.

Dàn ý bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang

I. Mở bài:

Từ nghìn xưa, thiên nhiên đã trở thành niềm cảm hứng mãnh liệt khơi nguồn sáng tạo cho thi nhân. Ta đã từng gặp cảnh bồng lai trong thơ Lý Bạch, một vùng quê mộc mạc, tĩnh lặng trong thơ Nguyễn Khuyến, cảnh sơn thủy hữu tình trong thơ Nguyễn Trãi. Phong trào Thơ mới (1932-1945) với sự tập hợp của nhiều gương mặt thi nhân, đã mang tới cho người đọc nhiều cảnh sắc thiên nhiên độc đáo, vây phủ tâm trạng của thi nhân. Đọc Tràng giang của Huy Cận, ta bắt gặp một thiên nhiên kì vĩ mang tầm vóc vũ trụ khiến ta như “đứng trên thiên văn đài của vong linh, nhìn cõi bát ngát”.

II. Thân bài

1. Tràng giang là bức tranh thiên nhiên mang vẻ đẹp cổ điển

nếu như thiên nhiên trong, “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu mang vẻ đẹp thướt tha thì thiên nhiên trong Tràng giang của Huy Cận lại mang vẻ đẹp hùng vĩ, rợn ngợi của “trời rộng – sông dài’’.

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song.
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng.

– Dòng sông mênh mang, chảy dài trong không gian vắng lặng, bát ngát.

– Những con sóng lớp lớp nối dài như nỗi buồn miên man không đứt.

– Song song với chiếc thuyền như buông trôi, phó mặc cho thế cục là nỗi buồn “điệp điệp” gợi niềm chia biệt.

– Cảnh ở đây sầu từ “con thuyền”, “cành củi khô”, “dòng nước” tới “sóng”, “bờ xanh – bãi vàng’’ đều cô liêu, đều mang nỗi sầu lớn: bao nhiêu ngả nước, bấy nhiêu ngả sầu, sầu miên man vô tận.

– Không gian mở rộng theo chiều kích về độ cao, rộng, sâu. Những hình ảnh đơn sơ bằng nét vẽ tinh tế giàu sắc thái cổ điển mà vẫn mới mẻ.

– Thiên nhiên mang vẻ đẹp sâu lắng được đặt trong không gian sông nước lặng lẽ và rợn ngợp được khúc xạ qua tâm hổn thỉ sĩ.

2. Thiên nhiên được khúc xạ qua tâm hồn thi sĩ

– Nỗi buồn của Huy Cận miên man không dứt như sông nước mênh mang vô tận, theo sông nước lan tỏa rất xa. Thấm đượm trong cảnh vật là một vong linh “mang mang thiên cổ sầu”.

– Thiên nhiên được khúc xạ qua tâm hồn lãng mạn, mang nỗi buồn của thi sĩ.

– Cái đẹp hiện lên qua tâm hồn thảng thốt của thi nhân:

Lòng quê dợn dợn vời con nước.
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà

– nếu như trong “Đây mùa thu tới” nỗi buồn tỏa ra từ nỗi đơn chiếc, quạnh vắng, “Đây thôn Vĩ Dạ” nỗi buồn nhè nhẹ được chứa lên từ ý thức sợ bị quên lãng của thi sĩ, thì “Tràng giang” là nỗi niềm “nhớ nhà” – nhớ một chốn quê hương mà phải chàng đây là hình ảnh quốc gia bị khuất lấp đâu đó trong màn đêm nô lệ?

III. Kết bài

mô tả thiên nhiên, trong thơ xưa “… thường chuộng thiên nhiên đẹp: Mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông” là di sản của thơ phương Đông. Thời đại Thơ mới là thời đại muốn cái “tôi” được khẳng định. Vì vậy, thiên nhiên trong thơ mới mang một sắc thái khác khi mô tả thiên nhiên.
phân tích vẻ đẹp thiên nhiên trong Thơ mới là phân tích vẻ đẹp mang tính thời đại. những thi sĩ, trong đó có Huy Cận đã gởi cái tôi tư nhân của mình vào thiên nhiên với nỗi buồn của thế hệ sống dưới thời Pháp thuộc.
Phía sau bức tranh thiên nhiên dẹp nhưng đượm buồn trong bài “Tràng giang” là bức tranh tâm trạng của Huy Cận một bức tranh tâm hồn giàu tính nhân văn.

Dàn ý 2 khổ thơ cuối bài Tràng Giang

I. Mở bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm

“Lời vô vọng là lời ca hay nhất
Tiếng nấc kia chứa tuyệt bút muôn thuở”

(Muytxe)

II. Thân bài: cảm nhận 2 khổ cuối của bài Tràng giang

1. Khái quát

– Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác

– Nội dung, nhan đề

Được chấp bút vào một buổi chiều mùa thu năm 1939 khi Huy Cận vừa tròn 20 tuổi, “Tràng Giang” tiêu biểu nhất cho hồn thơ Huy Cận.
Lê Duy từng nhận xét:

“Là tràng giang – khổ nào cũng dập dềnh sóng nước

Là tâm trạng, khổ nào cũng lặng lẽ u buồn.”

+ “Tràng giang” trước hết là bức tranh về “trời rộng sông dài”, là cái mênh mông của sông nước muôn thuở của quê hương quốc gia Việt. Ngay tên nhan đề bài thơ: hai chữ “Tràng giang” mang sắc thái cổ kính từ xưa vọng về. “Tràng giang” chứ không phải “trường giang” bởi vần “ang” mới gợi sự mênh mang vô tận, lan ra bờ bãi ngút nghìn. Nhưng sẽ cảnh có cảnh đó nếu như tình không trĩu nặng và ưu sầu tới thế. Trong cảnh là tình, tình hòa vào cảnh để làm nên những phong cảnh tuyệt bút và tình cảm tuyệt mĩ.

2. Nêu cảm nhận

a) Cảm nhận khổ 3: Nỗi đơn chiếc, sầu buồn về sự trôi nổi, lênh đênh vô định kiếp người

– Hai câu thơ: “Mênh mông… niềm thân tình”

– Không có một chuyến đò, không có một chiếc cầu nhỏ nối giữa hai bờ. Một loạt từ “không” xuất hiện liên tục đã phủ định tất cả những gì là gắn kết, chỉ còn những trống vắng vô cùng: hai bờ bên là những toàn cầu xa lạ. Chỉ có “bờ lau tiếp bãi vàng” và những cánh bèo mặt nước lênh đênh đang trôi dạt về đâu. Ấn tượng về sự tan tác, chia lìa lại càng được tô đậm bằng hình ảnh những cánh bèo mặt nước trôi nổi.

b) Cảm nhận khổ cuối: nỗi buồn lữ thứ trước cảnh hoàng hôn rợn ngợp

* 2 câu đầu:

– Nội dung của hai câu đầu trong khổ thơ cuối là không gian rộng lớn hùng vĩ, khoáng đạt vô cùng của buổi hoàng hôn.

– Thiên nhiên tạo vật bộc lộ những vẻ đẹp tới lạ thường: Những buổi chiều mùa hạ, mây trắng như những búp bông bung nở trên trời cao, ánh nắng buổi chiều trước khi vụt tắt thường rực sáng nên chiếu vào những núi, những mây chồng chất lên nhau khiến nó lung linh như những núi bạc. Một vẻ khoáng đạt hoành tráng, mĩ lệ.

– So sánh với câu thơ Lí Bạch: “Cô phàm viễn ảnh bích không tận/ Duy kiến trường giang thiên tế lưu”, câu thơ của Bà Huyện Thanh Quan :“nghìn mai gió cuốn chim bay mỏi”. Huy Cận cũng có rất nhiều lúc như để tấm lòng ở nước non xưa, ở chốn vũ trụ thanh cao, song chính nỗi đau của ông nhói lên ở những cảnh đời hiện tại

* 2 câu kết:

– Hai từ “dợn dợn” gợi cảm giác đã đồng nhất những con sóng đang trào lên trên dòng trường giang với những con sóng gợn ngợp trong lòng tác giả.

– Hai câu thơ gợi nhớ tới ý thơ của Thôi Hiệu: “Nhật mộ hương quan hà xứ thị/ Yên ba giang thượng sử nhân sầu”. Nhưng nếu như người xưa nhìn khói sóng trên sông mà nhớ quê thì Huy Cận không cần chất xúc tác đó. Rõ ràng nỗi buồn không phải từ ngoại cảnh vào mà là nỗi buồn nội tâm con ng tràn ra không dứt. Người xưa xa quê mà nhớ quê còn Huy Cận đang đứng trước quê hương quốc gia mà vẫn rưng rưng một nỗi nhớ nhà. Vì sao vậy? Đó không chỉ là nhớ về 1 vùng quê mà đó là tâm trạng của 1 lớp thế hệ trẻ khi quốc gia đang chìm trong nô lệ.

– Trong khi Thế Lữ, Chế Lan Viên chọn lựa cách sống trong một cõi mộng với “tiếng sáo thiên thai”, với “tinh cầu lạnh giá trơ trọi giữa vườn xa”, khi Vũ Hoàng Chương chìm đắm trong thuốc phiện và xa hoa thì “Tràng Giang” của Huy Cận thực sự là “bài ca giang san quốc gia, dọn đường cho lòng yêu giang sơn Tổ quốc” (Xuân Diệu)

3. Đánh giá

– Bài thơ có sự phối hợp tuyệt diệu giữa cảnh và tình, hai mà như một, không chỉ gợi lên cảnh sông nước đất Việt mà còn là nỗi niềm của người con trước giang san quốc gia.

– Nghệ thuật: Bài thơ là sự phối hợp hài hòa giữa cổ điển và hiện đại. Hình ảnh thơ không gọt giũa, dụng công mà vẫn có sức gợi tới khôn xiết. Chất Đường thi của Thôi Hiệu thuở trước giờ đã trở thành chất lãng mạn của Huy Cận ngày ngày hôm nay rồi.

III. Kết bài

– Tổng kết lại, nêu cảm tưởng về 2 khổ cuối bài thơ Tràng giang

– Với Huy Cận, “Thơ không chỉ là toàn cầu của cái đẹp mà còn là cái đẹp độc đáo. thi sĩ đã gọi dậy được cái hồn buồn của Đông Á…đã khơi dậy lại cái mạch sầu mấy nghìn năm vẫn ngấm ngầm trong cõi đất này(Hoài Thanh). Xét tới cùng, “cái tiếc sớm, cái thương ngừa ấy chẳng qua là sự trá hình của lòng ham đời, là cái tật dĩ nhiên của kẻ yêu sự sống” (Xuân Diệu) mà thôi.