Từ ấy là lời tâm nguyện của người thanh niên yêu nước được giác ngộ lý tưởng cách mệnh. Bài thơ sẽ được giới thiệu trong chương trình Ngữ văn lớp 11.
GrabHanoi mời độc giả tham khảo tài liệu Soạn văn 11: Từ ấy, nhằm cung ứng cho học sinh thêm tài liệu để chuẩn bị bài.
Soạn văn Từ ấy chi tiết
I. Tác giả
– Tố Hữu (1920 – 2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành.
– Quê gốc ở làng Phù Lai, nay thuộc xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế.
– Tố Hữu cũng từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong hệ thống chính trị của Việt Nam.
– Ông là một thi sĩ tiêu biểu của nền thơ ca cách mệnh Việt Nam. Đồng thời ông cũng là một cán bộ cách mệnh lão thành của Việt Nam.
– Ông được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996.
– những tác phẩm chính:
- Từ ấy (1937 – 1946)
- Việt Bắc (1947 – 1954)
- Gió lộng (1955 – 1961)
- Ra trận (1962 – 1971)
- Xây dựng một nền văn nghệ lớn xứng đáng với nhân dân ta, thời đại ta (tiểu luận, 1973)
- Máu và hoa (1972 – 1977)
- Cuộc sống cách mệnh và văn học nghệ thuật (tiểu luận, 1981)
- Một tiếng đờn (1978 -1992)
- Ta với ta (1992 – 1999)
- Nhớ lại một thời (hồi ký, 2000)
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
– Năm 1938, Tố Hữu được kết nạp vào Đảng Cộng sản. Đó là ngày mà ông được đứng vào hàng ngũ những người cùng phấn đấu vì một lý tưởng cao đẹp. Và để ghi nhận kỉ niệm đáng nhớ ấy với những xúc cảm, suy tư sâu sắc, Tố Hữu đã sáng tác bài thơ “Từ ấy”.
– Bài thơ nằm trong phần “Máu lửa” của tập “Từ ấy” (tập thơ gồm 3 phần Máu lửa, Xiềng xích, phóng thích).
2. Thể thơ
Bài thơ “Từ ấy” thuộc thể thơ bảy chữ.
3. Bố cục
Gồm 3 phần:
- Phần 1. Khổ thơ thứ nhất: Niềm vui sướng khi bắt gặp lí tưởng cộng sản.
- Phần 2. Khổ thơ thứ hai: Nhận thức về lẽ sống mới của tác giả.
- Phần 3. Khổ thơ cuối cùng: Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm.
Xem thêm: TOP 17+ mẫu Phân tích bài Từ ấy Tố Hữu chọn lọc hay nhất
III. Đọc – hiểu văn bản
1. Niềm vui sướng khi bắt gặp lí tưởng cộng sản
* Hai câu thơ đầu:
– “Từ ấy”: trạng từ chỉ thời gian, đã đánh dấu thời khắc vô cùng quan trọng trong thế cục hoạt động cách mệnh của Tố Hữu.
– Hình ảnh ẩn dụ:
- “nắng hạ”: ánh nắng của mùa hạ thường chói chang, rực rỡ.
- “mặt trời chân lý”: ánh sáng của Đảng giống như ánh sáng mặt trời, soi sáng tâm hồn tác giả.
– những động từ mạnh: “bừng” gợi sự đột ngột, “chói” gợi sự mạnh mẽ, từ đó cho thấy sức mạnh của ánh sáng lý tưởng cách mệnh.
=> Lí tưởng cộng sản giống như một nguồn sáng mới làm bừng sáng cả trí tuệ và tâm hồn của thi sĩ.
* Hai câu sau:
– Hình ảnh so sánh “hồn tôi là một vườn hoa lá”: so sánh cái trừu tượng với cái cụ thể.
– Hình ảnh thơ giàu sức biểu cảm “rất đậm hương và rộn tiếng chim”: khu vườn tâm hồn của tác giả tràn ngập hương thơm, tiếng ca.
=> Tâm hồn tác giả lúc này căng tràn sức sống.
2. Nhận thức về lẽ sống mới của tác giả
– Trước khi bắt gặp lí tưởng cộng sản: tâm hồn thi sĩ chìm đắm trong cái tôi tiểu tư sản.
– Sau khi bắt gặp lí tưởng cộng sản tâm hồn thi sĩ có sự chuyển biến sâu sắc.
- “Buộc lòng tôi với mọi người”: muốn thoát khỏi giới hạn của “cái tôi” tư nhân để hòa vào cộng đồng
- “Để hồn trang trải với trăm nơi/Để hồn tôi với bao hồn khổ”: tư nguyện gắn kết tâm hồn với mọi người.
- “sắp gũi nhau thêm mạnh khối đời”: sắp gũi là sự gắn bó thân thiết giữa con người, “khối đời” là hình ảnh ẩn dụ, chỉ một khối người đông đảo, cùng chung lý tưởng.
=> thi sĩ đã tự nguyện gắn kết cuộc sống của mình với những người cùng chung lý tưởng tạo ra một khối mạnh mẽ, to lớn.
3. Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm
– “Tôi đã” phối hợp với “là” được điệp lại ba lần”: khẳng định vị thế của mình trong gia đình chung.
– những từ “con, em, anh”: khẳng định mối quan hệ ruột thịt, gắn bó sâu sắc.
– Hình ảnh “kiếp phôi pha, cù bấc cù bơ”: gợi sự khó khăn, vất vả.
=> Tình cảm giai cấp trở nên sắp gũi, đầm ấm như tình cảm gia đình.
Tổng kết:
– Nội dung: Từ ấy là lời tâm nguyện của người thanh niên yêu nước được giác ngộ lý tưởng cách mệnh.
– Nghệ thuật: hình ảnh tươi sáng, sử dụng nhiều giải pháp tu từ và tiếng nói giàu nhạc điệu.
Xem thêm: Phân tích thương vợ tú xương chọn lọc hay nhất
Soạn văn Từ ấy ngắn gọn
I. Trả lời thắc mắc
Câu 1. Tố Hữu đã sử dụng những hình ảnh nào để chỉ lý tưởng và biểu hiện niềm vui sướng, say mê khi bắt gặp lí tưởng?
Những hình ảnh đó là:
– “nắng hạ”: ánh nắng của mùa hạ thường chói chang, rực rỡ
– “mặt trời chân lý”: ánh sáng của Đảng giống như mặt trời, soi sáng tâm hồn tác giả.
– Hình ảnh so sánh và ẩn dụ: “Hồn tôi là một vườn hoa lá/Rất đậm hương và rộn tiếng chim”.
=> Những câu thơ như một tiếng reo phấn khởi, hoan hỉ, phơi trải, thổ lộ niềm vui sướng của mình nhưng cũng chứa chan lòng hàm ơn.
Câu 2. Khi được ánh sáng của lí tưởng soi rọi, thi sĩ đã có những nhận thức mới với lẽ sống thế nào?
– Cái tôi tư nhân cần hòa vào cái ta bằng tinh thần tự nguyện sâu sắc, thiết tha yêu thương và đồng cảm.
– Cái tôi ấy chủ động tự nguyện, tự giác và khát khao mở rộng tấm lòng mình, sẻ chia với quần chúng rộng lớn.
Câu 3. Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của thi sĩ được thể hiện ra sao?
– “Tôi đã” phối hợp với “là” được điệp lại ba lần”: khẳng định vị thế của mình trong gia đình chung.
– những từ “con, em, anh”: khẳng định mối quan hệ ruột thịt, gắn bó sâu sắc.
– Hình ảnh “kiếp phôi pha, cù bấc cù bơ”: gợi sự khó khăn, vất vả.
=> Tình cảm giai cấp trở nên sắp gũi, đầm ấm như tình cảm gia đình.
Câu 4. Nhận xét về những giải pháp tu từ sử dụng trong bài thơ. Có gì đáng chú ý trong nhịp độ của những câu thơ?
– Hình ảnh ẩn dụ: “nắng hạ”, “mặt trời chân lý, vườn hoa lá, đậm hương, rộn tiếng chim”.
– Sử dụng điệp từ mang tính khẳng định: “đã là”, “là con”, “là em”, “là anh”. Và những từ ngữ thuộc trường nghĩa: “con, em, anh” tất cả tạo nên sự gắn bó, đầm ấm, thân thiết giữa thi sĩ và quần chúng lao khổ.
– tiếng nói gợi cảm, giàu hình ảnh và nhạc điệu.
– Giọng thơ sảng khoái, nhịp độ thơ hăm hở, giàu nhạc điệu (cách ngắt nhịp thay đổi liên tục theo xúc cảm, vẫn có sức ngân vang).
II. tập dượt
Câu 1. Viết một đoạn văn nói lên cảm tưởng của anh chị về khổ thơ mà mình cảm thấy hay nhất.
– Học sinh tự lựa chọn một đoạn thơ để phân tích.
– Gợi ý: Đoạn thơ thứ thứ nhất
* Hai câu thơ đầu:
– “Từ ấy”: trạng từ chỉ thời gian, đã đánh dấu thời khắc vô cùng quan trọng trong thế cục hoạt động cách mệnh của Tố Hữu.
– Hình ảnh ẩn dụ:
- “nắng hạ”: ánh nắng của mùa hạ thường chói chang, rực rỡ
- “mặt trời chân lý”: ánh sáng của Đảng giống như mặt trời, soi sáng tâm hồn tác giả.
– những động từ mạnh: “bừng” gợi sự đột ngột, “chói” gợi sự mạnh mẽ.
=> Lí tưởng cộng sản giống như một nguồn sáng mới làm bừng sáng cả trí tuệ và tâm hồn của thi sĩ.
* Hai câu sau:
– Hình ảnh so sánh “hồn tôi là một vườn hoa lá”: so sánh cái trừu tượng với cái cụ thể.
– Hình ảnh giàu sức biểu cảm “rất đậm hương và rộn tiếng ca”.
Câu 2. giảng giải vì sao thi sĩ Chế Lan Viên viết: “Tất cả Tố Hữu, thi pháp, tuyên ngôn, những yếu tố làm ra anh có thể tìm thấy trong tế bào này, anh là thi sĩ của vạn nhà, buộc lòng mình cùng nhân loại…” (Lời tựa Trăm bài thơ của Tố Hữu, NXB Văn học, Hà Nội, 1987).
Gợi ý:
– giảng giải khái niệm:
- Thi pháp là phương thức biểu hiện như sử dụng thể thơ truyền thống, sử dụng tiếng nói giàu hình ảnh, nhịp độ.
- Tuyên ngôn là quan niệm nhận thức và sáng tác. Đó là gắn bó với quần chúng lao khổ, căm thù phong kiến và đế quốc, không ngừng hành động, phấn đấu, hy sinh vì hạnh phúc của nhân dân, vì tương lai của quốc gia.
=> Từ ấy được xem như là tuyên ngôn về lẽ sống của Tố Hữu khi được đứng trong hàng ngũ của Đảng.
– Chứng minh qua bài thơ “Từ ấy”: nội dung (tuyên ngôn) và nghệ thuật (thi pháp).